metropolis m

In Amsterdam is er sinds kort een vruchtbare samenwerking ontstaan tussen Galerie Juliètte Jongma, het naastgelegen Kunstverein geleid door Maxine Kopsa, en de Haagse kunstenaar Juliaan Andeweg. Zij starten platenlabel I’m With Her Records, bedoeld om jonge bands te promoten en om verwarring te zaaien.

In de aanloop van de door Juliaan Andeweg samengestelde zomertentoonstelling Zamboni for the Moose in de galerie van Juliètte Jongma, werd beslist om optredens te organiseren als onderdeel van de tentoonstelling. De kort tevoren opgerichte band Nancy Acid, een experimenteel surfpunkduo met Amsterdam als basis, werd de huisband van Zamboni for the Moose. De twee bandleden groeiden op in Playa, Aruba, waar ze als jeugdvrienden dezelfde interesse deelden voor skateboarden en muziek. Met de verveelde houding van arbeiderskinderen die voor rijkeluiszoontjes willen doorgaan, en met de tomeloze drive van twintigjarigen, maken ze door fuzz vervormde gitaarpop met keiharde, eentonige drums, waarvoor godmother Maureen Tucker van The Velvet Underground model lijkt te staan.

Jongma, Andeweg en Kopsa zijn gebeten door de liefde voor de rauwe fuzz pop van Nancy Acid. De onverantwoordelijke treiterigheid van Nancy Acid ging tijdens de zomershow in de galerie gepaard met ultra-sophisticated kunstwerken die op een doordacht nonchalante manier gearrangeerd waren rond een installatie van drums, een gitaar en een versterker. Esthetiek staat voorop bij alles wat het label uitbrengt en organiseert.

De opgewekte lesbo-code ‘I’m with her’, afkomstig van een sweatshirt dat gedragen werd in de populaire serie Girls, zal het handelsmerk van het label worden. Naast platen, cassettes en USB-sticks waarop de muziek te horen is, zal I’m With Her Records merchandise uitbrengen: T-shirts, buttons, mokken en sweatshirts bedrukt

met het opschrift I’m With Her Records, waarbij de relatie tussen I en Her kan variëren: vrouw/vrouw, man/vrouw, vrouw/man, man/man, whatever.

De beeldcommunicatie wordt heel precies ontwikkeld, zo garandeert Andeweg, om zo een sterk en consistent totaalbeeld te creëren voor de verschillende bands. Johnny Ramone, geestelijk vader en de bewaker van het imago van The Ramones, zei het al: ‘Optredens starten lang voordat de muziek begint.’

Any Record

Een vergelijkbaar initiatief biedt René van der Voort, die met Any Record al meer dan 25 jaar verbindingen legt tussen Den Haag en de internationale underground. Hij heeft contact met kleine platenlabels die obscuur materiaal uitbrengen in kleine oplages, die vaak in no time uitverkopen, en met musici die maar al te graag microconcerten geven in zijn kleine winkel of op andere plekken in de stad. Hij weigert concessies te doen en verkoopt vooral aan een groep bevriende verzamelaars wiens smaak hij beïnvloedt en haarfijn kent. De directe band tussen producent en afnemer blijkt niet alleen vruchtbaar, maar ook noodzakelijk om te overleven.

Vanuit zijn winkel bestiert Van der Voort ook het label Counter Culture Chronicles. In samenwerking met het Haagse cassettelabel Silver Ghosts brengt hij opnames van spoken word performances uit van Timothy Leary, Ira Cohen en Sun Ra. Door de verloren gewaande tapes op te sporen geeft het label weer stem aan grondleggers van de tegencultuur, die tot dan toe sluimerde op planken achterin studio’s en opslagruimten. Een paar jaar geleden bracht CCC twee LP’s uit die al snel collector’s items werden. Een onuitwisbare indruk maakte toen vooral de totaal doorgedraaide Kinky Boot Legacy van Kim Fowley, met de volgende aanbeveling achterop de hoes: ‘Let the heartfelt words and sounds of this sorry genius from the wrong side of the coffin-lid fester on your ears and emotions.’

Wanneer René me opbelt om te zeggen dat er weer iets moois voor me is binnengekomen weet ik bijna altijd zeker dat het raak is. De platen staan voor me klaar in de kast, achterin in het keukentje. De laatste tijd zijn dat vooral LP’s van labels die opgezet zijn door liefhebbers van de muziekcultuur uit het verleden.

Finders Keepers

De hernieuwde aandacht voor experimenten uit de recente muziekgeschiedenis is gebaseerd op de ontsluiting van voorheen ontoegankelijk archiefmateriaal. Dit geldt vooral voor experimentele muziek van na de oorlog, waarvan relatief weinig op ruime schaal is verspreid als plaatopnames. Veel wordt pas nu ontdekt, na de recente heruitgave. Volgens een artikel van David Grubbs in Engelse muziektijdschrift The Wire zegt deze opgeleefde interesse in oudere archiefopnames meer over deze tijd dan over het moment waarop de muziek voor het eerst gehoord werd door een kleine groep ingewijden uit de directe omgeving van de musici. Een onmiskenbaar gevolg is de explosieve groei van kleine undergroundlabels van de laatste jaren.

Een voorbeeld. Ongeveer tien jaar geleden richtten Andy Votel en Doug Shipton in Londen Finders Keepers Records op. Ze streven met hun label naar kruisbestuiving tussen avontuurlijke pop en obscure elektronische en akoestische experimenten. Ze bieden met hun catalogus een nieuw perspectief, en herstellen en passant de fout van de archaïsche muziekindustrie om in strikt gescheiden genres te denken. Votel en Shipton zien het label meer als een club waar je lid van kan worden dan als een bedrijf. Hoewel dat als een slimme manier van klantenbinding kan worden opgevat, is het vooral fijn dat ze hun vondsten met je delen. Veel opnames zijn onder de noemer FK Radio gratis te beluisteren op Soundcloud en andere kanalen.

Uit het alternatieve historische muzikale universum, waarvan we nu pas serieus de geluiden kunnen opvangen, selecteerde Finders Keepers een groep componisten waar ze meerdere platen mee maakten: Suzanne Ciani, die het geluid componeerde bij Atari computerspelletjes, Jean-Claude Vannier, de avontuurlijke arrangeur van Serge Gainsbourg, en de Zwitserse elektronische pionier Bruno Spoerri.

Finders Keepers boogt op een hele reeks sublabels waaronder het interessante pre-pop avant-jazz/noise label Cacophonic. Vooral de recent uitgebrachte 10-inch met muziek van Remi Gassmann voor de experimentele balletvoorstelling Electronics van George Balanchine uit 1961, en de LP met vroege opnames van Les Structures Sonores Lasry-Baschet met geluidssculpturen en kristalorgel, zijn betoverende platen.

Sub Rosa

‘Geluiden uit het verleden vormen onzichtbare lagen op de ons omringende muren. Afbeeldingen, visioenen en uitstralingen van alles wat ooit gebeurd is circuleren te allen tijde in de ruimte om ons heen.’ Deze sfeerbepalende tekst uit het midden van de negentiende eeuw staat achterop de hoes van de LP Les Couleurs de la Nuit van de Franse geluidskunstenaar François Bayle. Zijn compositie uit 1982 werd in 2013 uitgebracht door het Brusselse label Sub Rosa – een naam die verwijst naar een term die sinds de zestiende eeuw gebruikt wordt om aan te geven dat bepaalde informatie vertrouwelijk is, bedoeld voor ingewijden.

Sub Rosa verzorgt vanaf eind jaren tachtig uitgaven van industriële, experimentele, punk-, rock-, en elektronische muziek uit de jaren zeventig, tachtig en negentig, en archiefmateriaal van modernisten als Marcel Duchamp, William S. Burroughs en James Joyce. Sinds 2001 verzorgt Guy Marc Hinant, een van de oprichters, de Anthology of Noise and Electronic Music. Daarop verscheen in 2011 het album Filters, Oscillators & Envelopes (1967-75) van Don Preston, een elektronisch avontuur van de keyboardspeler uit de gloriejaren van The Mothers of Invention. Even verrassend is de in 2014 uitgebrachte LP met composities uit 1965 van Angus MacLise met titels als Electronic Mix for ‘Expanded Cinema’, Tunnel Music, en Two Speed Trance, Four Speed Trance.

Morgen

Jongma, Andeweg en Kopsa hebben het goed aangevoeld. Er is een parallel tussen de galerie, het kleine kunstcentrum, het platenlabel, en de platenzaak. Alle zijn bemiddelaars van een subcultuur en plekken waar je iets kunt ontdekken om met geestverwanten over door te discussiëren. Zeer uitgesproken esthetische voorkeuren benadrukken hier het gevoel erbij te horen.

PS. Ik krijg net een mailtje van René: ‘morgen (na)middag twee sprookjesachtig mooie platen voor je…(eventueel).’ Ben benieuwd!