metropolis m

Bik Van der Pol, Sleep with me, 1997, Duende Rotterdam. Foto: Bob Goedewaagen

24/7 Late Capitalism and the Ends of Sleep is het laatste boek van Jonathan Crary. In dit handzame boek schetst de professor moderne kunst en theorie aan de Columbia University in New York een onthutsend beeld van de 24-uurs maatschappij. Niemand kan ontsnappen aan de greep van dit systeem van totale productiviteit, dat bezig is zelfs het laatste moment van rust op te eisen: de slaap.

Arie Bouman

Je eerdere boeken Suspension of Perception en Technique of the Observer zijn historische studies, 24/7 lijkt daarentegen toegankelijker. Hoe zou jij het zelf willen omschrijven?

Jonathan Crary

‘Als een polemisch essay. George Orwell noemde zijn essays uit de jaren dertig zowel essay als pamflet. Hij zag zichzelf in de socialistische traditie van de agitatie. In 24/7 probeer ik uiting te geven aan een bepaalde vorm van gemeenschappelijke kennis, van gedeeld bewustzijn. Ik claim ook geen originaliteit. Wat ik probeer te articuleren is tamelijk banaal: hoe wordt onze wereld gemaakt en gevormd? Ik denk dat het formuleren van dergelijke algemeenheden heel waardevol kan zijn, omdat ze niet alleen maar banaal en triviaal zijn, maar omdat ze worden gedeeld door meerdere mensen. Die collectieve basis zou aanleiding kunnen zijn tot actie.’

Arie Bouman

24/7 leest af en toe als een pamflet. Wat is precies de aanklacht?

Jonathan Crary

‘Het idee dat een mensenleven slechts een biologisch reproduceerbaar gegeven is. Het idee dat er geen intrinsieke of essentiële barrières zijn bij de manipulatie van het menselijk potentieel. Deze reductionistische omgang met het mensenleven is de afgelopen dertig jaar voortgegaan, maar ik verzet me er hevig tegen. Ik stel in 24/7 dat er wel degelijk grenzen en limieten zijn. Ik praat over farmaceutisch onderzoek dat slaap enkel nog ziet als een biologisch probleem dat op de een of andere manier moet worden opgelost. Of het idee dat we in de toekomst ons bewustzijn kunnen uploaden, waardoor we in essentie onsterfelijk zouden worden. Al deze belachelijke voorstellen en fantasieën over de afwezigheid van grenzen en beperkingen komen op één ding neer, namelijk: in hoeverre kan een mensenleven geïntegreerd worden in de geglobaliseerde economie.’

Arie Bouman

Je praat over slaap alsof het de laatste veilige haven is waar wij kunnen schuilen voor de buitenwereld. Staat er werkelijk zoveel op het spel met iets dat zo nietszeggend lijkt als slaap?

Jonathan Crary

‘In 24/7 gaat het vooral over de werkelijke ecologische consequenties. In de zin dat ons lichaam inactiviteit, rust en herstel nodig heeft. Ditzelfde geldt voor grotere levende milieus, of het nou een bos is of een groter ecosysteem. Ik keer me tegen het idee dat een levende omgeving zoals de aarde kan worden onderworpen aan een oneindig proces van extractie en gebruik. Slaap is onderdeel van eeuwenoude ritmes die door de modernisering volledig buitenspel worden gezet.’

LEES HET HELE INTERVIEW IN METROPOLIS M Nr 2-2014
NU IN DE WINKEL, OF BESTEL bij [email protected] (€9,95 incl verzending)

Arie Bouman

is kunstenaar

Recente artikelen