metropolis m

‘De Kunstvlaai is een evenement met eigen standing binnen de Nederlandse culturele wereld, met vrij hoge bezoekcijfers van 10.000 tot 12.000. Om relevant te blijven moet je je echter wel durven vernieuwen, je durven aan te passen aan het huidige sociaal-politieke klimaat. Ook bij de eerdere, opeenvolgende edities werd er steeds iets nieuws toegevoegd. Meer dan als alternatieve kunstbeurs willen we de Kunstvlaai presenteren als een speciaal festivalmodel, waar allerlei organisaties uit Nederland en vooral ook daarbuiten meedoen. Op het moment is het werk van autonome spelers in het veld relevanter dan ooit. Daarom hebben we ervoor gekozen de Kunstvlaai om te vormen tot “Festival of Independents” en nieuwe stemmen en activiteiten een kans te geven.’

‘Goede vraag, die niet eenvoudig te beantwoorden is. In grote lijnen willen wij aandacht vragen voor een heel scala aan kunstenaarsinitiatieven, nomadische platforms en zelfgeorganiseerde academies. Voor ons gaat het vooral over een houding die een autonome praktijk in de hedendaagse samenleving mogelijk maakt, en om een investering in processen van collectiviteit en informaliteit. Dit wordt weerspiegeld in de selectie van kleine organisaties die meedoen, zeventig in totaal.’

‘Wij geloven dat er geen tegenstelling bestaat tussen onafhankelijk zijn en de netwerksamenleving. Een onafhankelijke kunstorganisatie leeft bij het bouwen van allianties die zich te weer stellen tegen de “mainstream” cultuur. Binnen INexactly THIS is bijvoorbeeld aandacht voor postacademische opleidingen in de kunst, die zich op alternatieve wijze proberen te organiseren. Je kunt het zien als een voorbeeld van veranderende netwerken binnen institutionele kaders. Er doen ook allerlei zelfgeïnitieerde netwerken mee, die bestaan uit een combinatie van experimentele uitgeverij, projectruimte, informele school, workshop en residency.’

‘Als hedendaags kunstfestival vinden we het belangrijk ruimte te geven aan innovatieve internationale kunstorganisaties. In recente publicaties als The Circular Facts Book (Sternberg Press, 2011) en de online Art Spaces Directory van het New Museum is veel materiaal verzameld over dit soort organisaties wereldwijd, maar de organisaties zijn nog nooit bij elkaar gebracht. Dat doen wij nu. We hebben daarbij geen geografische criteria willen toepassen, maar gekozen voor de lokale impact van initiatieven, een niet-hiërarchische uitwisseling, hun artistiek beleid en programma. Een aantal krijgt ondersteuning van Nederlandse fondsen. Belangrijk onderdeel is verder het onderwijs. We staan stil bij nieuwe manieren van leren, van collectieve dynamiek en gezamenlijk onderzoek in het hedendaagse kunstonderwijs.’

98weeks, Beiroet, Libanon

‘98 weken is de tijd die we uittrekken voor het onderzoek naar een onderwerp: twee jaar min zes weken vakantie. Het initiatief is opgericht door mij en Mirene Arsanios in 2007, toen we studeerden in Londen en besloten terug te keren naar Beiroet. We wilden er een project doen dat zou ingaan op de publieke ruimte, meer nauwkeurig de stedelijke ruimte in Beiroet.
98weeks is flexibel van opzet. De dingen ontwikkelen zich organisch en uit persoonlijke interesse. We houden er geen specifieke missie op na. Wel wordt er altijd nauw samengewerkt met een aantal bevriende kunstenaars, schrijvers en architecten, die geregeld de ruimte overnemen en zo het programma bepalen. Onze interesse gaat uit naar de research, het proces. We willen belangwekkende ideeën naar boven halen, die aanleiding kunnen zijn voor een breed debat. Het langdurige onderzoek loopt gelijk op met een publieksprogramma met onder andere filmvertoningen en lezingen.
Eerst was er geen vaste ruimte en begaven we ons door de hele stad. In 2009 betrokken we een winkelpand. Daar zijn de activiteiten uitgebreid en is de ruimte opengesteld voor andere kunstenaars. In Beiroet nemen we een bijzondere positie in, omdat het merendeel van de kunstinstellingen instituten zijn of commerciële galeries. 98weeks heeft geen institutionele structuur en geen bestuur. Het staat niet in dienst van een publiek, maar wil via discussies met mensen in aanraking komen.
We krijgen financiële steun uit New York, van de Foundation for Arts Initiatives. Voor bepaalde projecten vragen we apart geld aan. Bij elk nieuw project denken we na over nieuwe productiemethodes. We willen absoluut niet vasthouden aan steeds dezelfde praktijk.’

‘Fundación Más Arte Más Acción is officieel opgericht in 2010, maar de oprichters (Fernando Arias en ik) zijn al langer in de weer met projecten, sinds de late jaren negentig. De naam houdt verband met het idee dat kunst kan leiden tot actie, wat weer tot verandering leidt. Latijns-Amerika heeft een rijke kunst- en literatuurgeschiedenis, geïnspireerd door sociale en politieke kwesties. We zijn altijd geïnteresseerd geweest in culturele productie buiten de grote instituten om, vanuit de overtuiging dat de periferie een ideale positie is om naar de wereld te kijken. De periferie biedt ruimte aan creatieve vrijheid en houdt een mogelijke institutionalisering op afstand.
Dit jaar stellen we voedselproductie, welzijn en duurzaamheid centraal. We werken daarbij met kleine, geïsoleerde gemeenschappen in het regenwoud, dichtbij onze basis aan de Stille Oceaan die is ontworpen door Joep van Lieshout. Recentelijk hebben we daar een groentetuin gerealiseerd. In samenwerking met wetenschappers en kunstenaars bekijken we hoe we de opbrengst kunnen verhogen, met als resultaat dat er bijvoorbeeld paddenstoelen zijn geplant om mieren weg te houden van de sla.
Activisme is binnen de Colombiaanse verhoudingen een belangrijke factor. De conflicten, de sociale ongelijkheid en corruptie zetten kunstenaars ertoe aan te praten over de wereld om hen heen. Bij ons is het ingebed in een vijf jaar durend programma dat mogelijkheden onderzoekt voor een betere wereld, geïnspireerd op de vijfhonderdste verjaardag van Thomas More’s Utopia.
Op het moment is er van alles gaande in de Colombiaanse culturele sector. Er zijn tal van nieuwe ruimtes en initiatieven geopend, die meestal met buitenlands geld gesteund worden. Wij onderscheiden ons door onze brede, multidisciplinaire aanpak en door samenwerkingen met mensen uit niet-artistieke kringen.’

‘Society is door mijzelf opgericht in Sydney in juli 2011. Daarvoor werkte ik als curator in verschillende instituten. Ik had wat spaargeld, dat ik kon besteden aan een vakantie of aan de gemeenschap die mij veel gegeven had. Ik koos voor het laatste en heb er geen spijt van.
Ik ben geneigd Society te omschrijven als een onafhankelijk curatorenproject. Meer in detail omvat het een programma van tentoonstellingen, kunstenaarsgesprekken en een serie essays. De naam wijst niet op een missie. Ik wil niet werken vanuit een bepaalde opdracht, maar juist een open en flexibele houding hebben, zodat je je kunt aanpassen aan de omstandigheden. Uiteraard is er wel een raamwerk waarbinnen dat wat gepresenteerd wordt, te “lezen” en te bekritiseren valt.
In Sydney is een vrij gezonde scene van onafhankelijke ruimtes, ondanks dat huisvesting erg duur is. Society is begonnen met een einddatum in gedachten; eigenlijk zou ik na twaalf maanden stoppen. Alles verloopt vrij organisch en ik ben financieel volledig onafhankelijk. Ik woon in de ruimte, dus is Society deel van mijn leven. Alles staat in het teken van de uitwisseling met kunstenaars. Ik zie het als één groot geheel. In Amsterdam zal ik een project doen met Agatha Gothe-Snape, met wie ik sinds 2009 samenwerk. We hebben een vrij intensieve relatie met elkaar, wat zich zal vertalen in de presentatie.’

‘Toen we Green Papaya opzetten, wilden we het een naam geven die het gevoel gaf van iets nieuws maar toch ook vertrouwd zou klinken bij de gemeenschap waarmee we willen werken. De naam moest niet te zeer aan de kunst gerelateerd zijn. Daarom dachten we aan voedsel, want voedsel is heel sociaal. Groene papaya is een van de belangrijkste ingrediënten in de Filippijnse keuken. Je kunt het vinden in de meeste huishoudens. De vrucht is niet rauw maar ook nog niet rijp, wat overeenkomt met wat wij nastreven.
Green Papaya is opgericht in 2000 door Norberto Roldan, die een carrière had als kunst- en cultuurmanager, en mijzelf. Op dat moment was er niet veel in Manilla, buiten wat galeries en instituten als Alliance Française en Instituto Cervantes om. Hoewel we in de beginperiode vooral een presentatieplek waren, bleven we ons ervan bewust dat we wilden uitgroeien tot een hub waar mensen ideeën konden uitwisselen. We hadden daarbij geen model of voorbeeld voor ogen. Het kwam voort uit het gevoel dat we het anders wilden doen dan de bestaande instellingen. De tentoonstellingen, die we in de eerste twee jaar van ons bestaan hebben georganiseerd, hebben geholpen bij het vormen van een publiek van kunstenaars, studenten en docenten. In het derde en vierde jaar zijn we ook muziek en kunstenaarsgesprekken gaan programmeren, en hebben we een residency opgezet voor buitenlandse studenten en curatoren. Daarnaast zijn we een performanceserie begonnen met kunstenaars/choreografen die met experimentele musici en videomakers werken.
Sinds 2007 zijn er in Manilla meer kunstorganisaties te vinden, met name tentoonstellingsruimtes. Er worden nu ook overal lezingen en gesprekken aangeboden. Onze kwaliteit is misschien wel dat we ons kunnen aanpassen aan de veranderende omstandigheden. In twaalf jaar zijn we drie keer verhuisd. Momenteel bezinnen we ons op de vraag of we ook zonder eigen ruimte verder kunnen gaan, gezien het feit dat we minder tentoonstellingen maken.’