metropolis m

Tien jaar geleden gaf de Rijksdienst Beeldende Kunst de essaybundels L’Exposition imaginaire en De kunst van het tentoonstellen uit. Op een hoogtepunt in het debat over de tentoonstelling zoals dat in de jaren tachtig op gang was gekomen, spraken museumdirecteuren, critici en kunstenaars zich uit over de verhouding van kunstwerk en presentatie, curator en kunstenaar, theorie en praktijk. In de jaren tachtig was de tentoonstellingsmaker uitgegroeid tot mediaster die de kunst in grootse ensceneringen voor het voetlicht bracht. Het was de tijd van Chambres d’Amis, die installatiekunst defitief op de kaart had gezet en een massale speurtocht naar alternatieve locaties op gang had gebracht. En het was de tijd van de opkomst van de megatentoonstelling, wier massaliteit scherp contrastreerde met de intimiteit van het tegelijkertijd opgekomen kleine kunstenaarsinitiatief, dat de kunst alle ruimte kon geven. Midden jaren negentig droogde het debat enigszins op als gevolg van de wens van veel kunstenaars om buiten de instituten direct in de maatschappij te werken. Tentoonstellingen raakten enigszins uit de gratie, maar sinds kort maken ze een revival door, vooral op initiatief van een jonge generatie curatoren. De vaste locatie wordt herondekt als ideale plek van vertoning, de autonomie van de kunstruimte wederom bejubeld. Een nieuw type tentoonstellingsruimte opent: Palais de Tokyo en Las Vegas Guggenheim tonen zich met hun grote open ruimtes net zo flexibel als het kunstenaarsinitiatief, maar hebben de middelen van een grote instelling. De behoefte aan nieuwe presentatiemodellen wordt er niet minder om. Met name de musea blijken nog altijd moeilijk in beweging te krijgen, wat de Raad van Cultuur ertoe bracht in een recent rapport ongezouten kritiek te leveren op het statische beleid van de musea. Genoeg redenen voor een evaluatie van de standpunten die voert langs een aantal grote kunstcentra in de wereld.