metropolis m

De koele, gedistantieerde kunst van Magali Reus speelt in op de voortschrijdende abstrahering van ons bestaan. Gebruiksartikelen worden volumes en alledaagse handelingen veranderen in rituelen. Haar zeer formele kunst vertoont een sterke hang naar perfectie, die uiteraard – en met opzet – nooit helemaal wordt bereikt.

Het werk van de Nederlandse Magali Reus (1981), voornamelijk video’s en objecten, vertoont veel van de eigenschappen die ook eigen zijn aan aluminium, het materiaal waar ze vaak mee werkt. Aluminium heeft een koele uitstraling, maar het bezit ook een lichtheid die daar strijdig mee is en die je niet per se in verband brengt met metaal. Het is een modern en buitengewoon praktisch materiaal, veel zachter dan staal en dus makkelijker te vormen. Reus gebruikt aluminium in verschillende gedaanten (geborsteld, gegoten, met poederlak of gepolijst) nu ruim tien jaar. Na afronding van het basisjaar op de Rietveld Academie in Amsterdam in 2002 verhuisde de kunstenaar naar Londen, waar ze een bachelor en een master beeldende kunst behaalde aan Goldsmiths College. Tegenwoordig verblijft ze zowel in Amsterdam (vanwege een residency aan de Rijksakademie) als in Londen. Ik spreek de kunstenaar in haar tijdelijke werkruimte in Oost-Londen, tijdens de voorbereidingen op haar solotentoonstelling bij Galerie Fons Welters in Amsterdam.

Reus heeft een uitstekend gevoel voor het verzinnen van sprekende, ontwapenend eenvoudige titels, voor zowel haar individuele werken als voor complete tentoonstellingen. Highly Liquid, de titel die ze bedacht voor haar derde tentoonstelling bij Fons Welters, is er zo één, en toepasselijk bovendien. Veel van Reus’ recente productie draait namelijk om vloeibare materie en vloeibare beelden. Een van de eerste dingen die we bekeken in haar atelier was een boek dat ze maakte in 2009, als onderdeel van een tentoonstelling in La Salle de Bains in Lyon. Het houdt het midden tussen een glossy magazine en een salontafelboek (op een aantal pagina’s zijn afdrukken van koffiebekers aangebracht, om het de schijn van gebruiksvoorwerp te geven). Het boek is getiteld Surfer en is een verzameling van digitale en gescande foto’s die op dubbele pagina’s zijn afgedrukt. Steeds zie je een piepkleine surfer tegen een consequent blauwe achtergrond van gigantische golven.

Eigenlijk is het hele boek blauw (in lichte kleurvariaties), met uitzondering van het omslag, dat zwart-wit is aan de binnenzijde en geeloranje gemarmerd aan de achterzijde – een verwijzing naar een serie sculpturen van polyesterhars, getiteld Sheet Section (Saturation) (2010), die aan het werk van John McCracken doen denken, vanwege de manier waarop ze tegen de muur leunen, zodat je de patronen gaat zien als een lavastroom. Reus is geïnteresseerd in de manieren waarop kleuren gebruikt worden om ideeën te verpakken. Zo zinspelen vroege werken op de toeristenindustrie, waaronder Fire Storms (2007), een kettinkje met reflecterende zonnebrilglazen, en Liquid Assets (2007), waarbij op een hoopje zaagsel (als imitatie van zand) een paar glad gepolijste aluminium kiezels liggen. Beide werken waren onderdeel van Reus’ eindexamenpresentatie op Goldsmiths.

Stranden, (zee)water en sportieve jongemannen spelen een belangrijke rol in recentere videowerken, zoals Finish (2010) en Offshore (2011). De lange strook zand waarop vier mannen gezamenlijk rennen in Finish doet denken aan die in de Britse klassieker Chariots of Fire (1981), opgenomen in het Schotse St Andrews. De video van Reus is echter gemaakt op een Nederlands strand, evenals Offshore. In Offshore worden grote blauwe vaten, die olie maar ook andere soorten vloeibaar materiaal zouden kunnen bevatten, gebruikt als steun door drie mannen die in de open zee zwemmen. De film lijkt voort te borduren op het eerdere Cast (een dvd-loop uit 2007), waarin een man tegen een blauw waterreservoir leunt dat op water drijft. In zowel Cast als Offshore hebben de drie bepalende elementen (zeewater, olievaten, mannen) een gelijkwaardige rol in de video. Kleur wordt ingezet als formeel middel om de dingen samen te brengen: het blauw van de olievaten zie je weerspiegeld in de kleur van de zee en in de blauwgrijze sportoutfits van de mannen.

Voor Magali Reus hebben olievaten dezelfde, bijna lichamelijke aanwezigheid als een mens. Dat geldt ook voor de yogamatten die geregeld opduiken in haar werk. Het werk Heat Treatment (2010), dat eerder te zien is geweest bij Fons Welters, bestaat uit drie olievaten. Rond een vat dat op zijn kant ligt, is een glanzende, helblauwe mat gedraaid. Ernaast, op een uitgerolde mat, ligt nog zo’n vat. De derde staat rechtop. Als het vat en de mat menselijke aanwezigheid suggereren, dan wordt het mannelijk lichaam hier omgekeerd gematerialiseerd. In een video nodigen langzame close-ups van torso’s in natte T-shirts uit tot vergelijkingen met klassieke beeldhouwkunst, als de mannen de olievaten op hun schouders tillen. Reus geeft zonder omhaal toe dat ze de mannen met wie ze werkt beschouwt als materiaal; voor haar staan ze op één lijn met het water en de olievaten. Ze gaat zelfs zover om te suggereren dat haar acteurs quasi-readymades zouden kunnen zijn, net als de olievaten.

Toch is het niet zo dat mannen tot objecten verworden bij Reus. Hoewel je je niet aan de indruk kunt ontrekken dat er sprake is van een soort omkering van man/vrouwverhoudingen: een jonge, vrouwelijke kunstenaar wier cleane, minimalistische sculpturen een strakheid, ja zelfs agressiviteit en machogevoel uitstralen. Reus werkt uitsluitend met mannelijke acteurs, die allen getrainde, gespierde lichamen hebben. Ze heeft wel eens overwogen om met vrouwen te werken, maar het mannelijk lichaam is voor haar toch een meer neutraal terrein, precies vanwege zijn sculpturale kwaliteiten. Om ‘haar’ mannen te vinden, organiseert de kunstenaar zelf castings of gaat naar modellenbureaus. De acteurs met wie ze werkt hebben weliswaar zeer verschillende achtergronden, toch lijken ze een generieke uitstraling te hebben. Hun lichamen moeten perfect zijn, want zodra iemand iets afwijkends aantreft, iets dat net een beetje anders is dan normaal, dan wil je volgens Reus als kijker meer te weten komen over de persoon, over het individu achter het lichaam.

En toch zijn het juist kleine oneffenheden die de sculpturale werken van Reus interessant maken, vanwege het contrast met de precisie en de perfectie van hun industriële afwerking. Het kan een vreemd detail zijn, de gekrulde, lintvormige vorm of de uitspatting van kleur die de monotone, neutrale en gerasterde structuren (die doen denken aan het werk van Donald Judd of Sol LeWitt) doorbreken. De in aluminium ‘versteende’ horloges in Delay (2012), de geplette frisdrankblikjes in Tonic (2012), de digitale camera’s in Lead en Auto-timer (2012), vastgebonden aan, rustend op of zelfs gelast aan aluminium staven, of het kleine blauwe flesje geplaatst op een paal in Fatique (2009): alle brengen de menselijke maat terug in het beeld. Ze werken tegen het gemeenschappelijke element, de starheid van het raster of de ruimte van de sculptuur in. Kleur, wanneer het wordt gebruikt, voegt er een moment van plezier aan toe, van loslaten en van jezelf even vergeten, wat de kunstenaar vergelijkt met een soort geheugenverlies.

In haar nieuwste werk, dat te zien is in Highly Liquid, heeft Reus haar gebruikelijke palet van synthetische blauw, oranje en groen verlaten. Ze heeft zo’n vijfhonderd verschillende kleurencombinaties uitgeprobeerd om tot de juiste match te komen – niet te institutioneel, niet te koel en niet te verleidelijk – voor de opklapbare stadionzitjes die gebouwd zijn naar een digitaal beeld. De stoeltjes vormen een nieuwe aanwezigheid in Reus’ werk. Verspreid door de galerie zijn ze aan de muren bevestigd op steeds dezelfde hoogte. Sommige zijn opgeklapt, andere steunen op geperforeerde aluminium buizen om een soort wachtkamersfeer te creëren, een omgeving waarin mensen tijdelijk worden opgehouden, zoals die op vliegvelden.

Tentoonstellingen van Magali Reus bestaan vrijwel altijd uit een enkel videowerk en meerdere sculpturen. De video biedt een kader bij de sculpturen. Hij verwijst ernaar zonder opzichtige connecties aan te gaan. En hij brengt een dynamiek in de ruimte die de sculpturen zelf niet hebben. In Highly Liquid wil Reus de uitwisseling tussen de objecten en de video verder doorvoeren. Ze toont me een serie slappe, uit siliconen gegoten horloges, en vertelt dat ze een aquarium bouwt waarin deze horloges zullen drijven als dode vissen. Het water in de bak is gemaakt van transparante giethars. In de begeleidende video neemt een man een douche tegen een lege, grijze, fotografische achtergrond. Net als de tentoonstelling is de video getiteld Highly Liquid, en zal het extreme close-ups bevatten van het mannenlichaam, het water op het lichaam, de textuur en de stromingen van het water. Het blijft een fascinatie voor Magali Reus.

Agnieszka Gratza is schrijver en criticus, Londen

Magali Reus: Highly LiquidGalerie Fons Welters, Amsterdam

t/m 20 april

Magali ReusAlbert Baronian, Brussel

t/m 11 mei

Vertaald uit het Engels door de redactie