metropolis m

De kunstwerken van Stephen G. Rhodes zijn nog het best te omschrijven als heropvoeringen van historische gebeurtenissen waarbij er iets flink is misgegaan. Zijn fragmentarische sculpturen, video’s, schilderijen, collages en installaties lijken op scènes die zo uit het spookhuis in Disneyland of uit een historisch drama op de publieke omroep zijn geplukt. Bij elkaar gezet vormen de werken een druk tableau, waarin voortdurend heen en weer wordt gesprongen tussen het verleden, dat ze parodiëren, en het heden, waarvan ze deel uitmaken. Rhodes, die is opgegroeid in Louisiana en nu in Los Angeles werkt, torst de culturele ballast van beide streken met zich mee. De ruïnes en restanten van de Amerikaanse, koloniale geschiedenis die in zijn werk opduiken lijken op rekwisieten en decorstukken uit Hollywood, op acteurs die harkerig voor president spelen of op slappe aftreksels van literaire personages. Hoewel de biografische en geografische verwijzingen in Rhodes’ werk vrij specifiek zijn, kenmerkt zijn werk zich door een theatrale relatie tot de geschiedenis, waarin sterk de nadruk ligt op de bizarre rituelen en clichébeelden van historische gebeurtenissen in de Amerikaanse culturele verbeelding.

In 2008 werd Rhodes gevraagd deel te nemen aan Prospect.1 New Orleans, georganiseerd door kunstenaar Dan Cameron die na de orkaan Katrina iets wilde doen voor de lokale gemeenschap. Niet alleen was het voor het eerst dat Rhodes deelnam aan een grote internationale biënnale, het was ook de eerste keer dat hij zo’n groot, belangrijk werk liet zien in de staat waar hij was opgegroeid. Interregnum (2008) confronteerde het publiek met een groots opgezette installatie in zeven delen, waarin de wijze waarop de presidenten worden gepresenteerd in het Walt Disney World Resort in Orlando (Florida) centraal staat. De reeks multimediale sculpturen en video’s, die naar de populaire attractie Hall of Presidents verwijzen met zijn computergestuurde poppen, was een onderdeel van een groter visueel systeem, waarin de bureaucratische, presidentiële, electorale en koloniale iconografie te kijk werd gezet. Als geheel deed het werk denken aan de chaos en gekte van een verkiezingsfeest. Naast enkele omgevallen objecten en deels verwoest meubilair, lagen ballonnen en confetti verspreid door de ruimte. Een rode loper en fluwelen gordijnen verwezen naar de oorspronkelijke strenge inrichting en functie van de ruimte toen deze nog een zekere politieke standing had, maar deze was zichtbaar bezoedeld door de nieuwe enscenering en ontaard in een soort entertainmentspektakel.

Onderdeel van Interregnum waren ook etherische schilderijen uit de doorlopende serie Vacant Portraits, die Rhodes voor het eerst in 2007 gebruikte als omlijsting van zijn solotentoonstelling bij Galerie Overduin and Kite in Los Angeles. De portretten zijn het centrale element geworden van zijn werk. Er komt zowel iets van het paranormale in tot uiting als iets wat typisch is voor de schilderkunst: de nabijheid van een andere wereld achter de afbeelding die in het beste geval mystiek en ongrijpbaar is. Het oplichtende groen van Rhodes’ Vacant Portraits is ook in veel van zijn video’s en sculpturen terug te zien, waar het wordt gebruikt om afwezige gedaanten in vergulde barokke lijsten te laten oplichten. In de context van Interregnum verleende het spookachtige aspect van deze portretten ook een zeker aura aan de geschiedenis van de schimmige staatshoofden uit het verleden van de Verenigde Staten, voor wie men geen betere plek heeft kunnen vinden dan de Hall of Presidents van Disneyland. Ze zijn opgehangen aan de wanden van Rhodes’ installatie om ze iets mee te geven van het beklemmende gevoel van de dood dat boven zo’n conventionele portrettengalerij zweeft.

Rhodes’ werk kon in geografisch opzicht niet beter op zijn plaats vallen dan in New Orleans. Louisiana heeft met zijn lange geschiedenis en faam als streek waar niets is wat het lijkt, altijd centraal gestaan in zijn oeuvre. Louisiana waart rond en schemert door in veel van de objecten, beelden en scenario’s die Rhodes in zijn korte loopbaan heeft gemaakt. In zekere zin is de staat bij Rhodes als verzameling symbolen, die zo voor het grijpen liggen, buiten zijn geografische oevers getreden. Het is een plek waar de harde, historische feiten broederlijk naast vervalsingen en reproducties bestaan. Het culturele exportproduct New Orleans – dat zich al vertaald heeft in literatuur, entertainment en de themaparkenindustrie – vormt inmiddels een symbool voor de Amerikaanse geschiedenis in een notendop. Rhodes is een oplettende waarnemer van dit verschijnsel. Met zijn vorm van analyse geeft Rhodes op een andere manier vorm aan de wijze waarop mensen zich het verleden toe-eigenen en naar hun hand zetten. Zo brengt hij ons een stapje dichter bij de ruïneuze restanten van de geschiedenis.

Recente werken verplaatsen deze thematiek ook naar andere geografische situaties. In juni 2010 zal Rhodes op initiatief van Ali Subotnick een grote installatie presenteren in The Hammer Museum in Los Angeles, een stad die leeft bij het idee van een ‘elders’.

Aram Moshayedi is schrijver en curator, Los Angeles

vertaling: Maaike Post en Arjen Mulder