The Art of Impact # 2
In de rubriek The Art of Impact staat elk nummer één werk centraal dat momenteel ergens geëxposeerd wordt. Vandaag een werk van Lili Reynaud Dewar dat momenteel te zien is in Een Republiek der Kunsten in het Van Abbemuseum (t/m 4 oktober).
Het werk van Lili Reynaud Dewar is niet vaak te zien geweest in Nederland. Ik herinner me presentaties bij Witte de With en Marres. Voor zover ik kan nagaan is er geen museum dat interesse in haar werk heeft gesteld. Mogelijk omdat haar intellectueel getoonzette, door en door performatieve werken lastig zijn in te passen in de Nederlandse collecties. Of omdat haar literaire toonzetting te talig is, haar werk te politiek, of juist te weinig politiek. Per saldo weet je niet zo goed wat je aan haar hebt, wat lastig is, als je als instelling programmatisch probeert te opereren. Bovendien, en dat is misschien wel de belangrijkste reden voor het uitblijven van het grote succes in Nederland, vereist het werk van Reynaud Dewar enige voorkennis om het te begrijpen. Voorkennis is in Nederland niet bepaald een hobby. In het buitenland overigens ook niet.
Maar nu, in de komende maanden, is haar werk ineens wel te zien in een Nederlands museum. Zij het via een zijdeur, want ze is gast in een groepstentoonstelling in het Van Abbemuseum die is samengesteld op basis van de door alle FRACs in Frankrijk aangelegde collectie. In Eindhoven is van Dewar werk te zien uit 2012, toen ze voor het eerst een installatie maakte waarin ze zelf optrad, naakt dansend, en zwart geschminkt. Te midden van witte objecten, die ze evenzo zwart had gemaakt. Het werk is perfect op zijn plaats in dit museum, waar jaren geleden de discussie over Zwarte Piet een flinke zwieper kreeg met de film van Annette Krauss en Petra Bauer.
Waar de Zwarte Piet-discussie ons confronteert met een witte ongevoeligheid voor scheve raciale verhoudingen, representeert Reynaud Dewar die onbewuste vooringenomenheid aan de hand van ons belangrijkste cultuurgoed: wit aardewerk. De zwarting ziet eruit als een ongepaste bezoedeling, die zich echter direct keert tegen het bij voorkeur wit – want zo verwijzend naar zuiver en schoon – gehouden cultuurgoed. Bij Reynaud Dewar worden de objecten ingepast in een vertelling over de zwarte danseres Josephine Baker in een pas de deux met de ideoloog van de witte ruimte: Le Corbusier. Een in Eindhoven te bezichtigen object met een zwartgeschminkte vuist en een stoffen nummer 1, refereert daarnaast onmiskenbaar aan dat moment dat iedereen die de foto ooit gezien heeft in het geheugen gegrift staat: de Olympische Spelen in Mexico in 1968. Sterfjaar van Martin Luther King. Tommie Smith en John Carlos ballen hun gehandschoende vuist tijdens de medailleceremonie voor de 200 meter, in een Black Powergroet, de Fist of Glory.
Mij lijkt dat elk museum dat nog altijd moeite heeft de sprong te wagen naar een multicultureel discours onmiddellijk een werk van Reynaud Dewar moet aanschaffen.
Domeniek Ruyters
Domeniek Ruyters
is hoofdredacteur van Metropolis M