metropolis m

Themamoeheid grijpt in de kunstwereld om zich heen als een besmettelijk virus. Na alle structuralistische analyses die de kunsttheorie in het afgelopen decennium heeft voortgebracht, lijkt een deel van de kunstwereld terug te keren naar dat wat sinds de renaissance zijn belangrijkste oriëntatie in de kunst was: het individu.

De herontdekking van het creatieve subject is een neoromantische beweging, die de persoon van de kunstenaar voorop stelt bij de waardering van de kunst. Hij is de ‘cornerstone’ – om een recente lezingenreeks van Witte de With aan te halen – waarop de kunst steunt. Al overige duidingen lopen al snel uit op generalisaties en algemene delers. Terwijl de werkelijk diepzinnige kunstwaardering, die kunst als iets unieks en bijzonders ziet, zich op de uniciteit van de ervaring richt. Hoe die beter te herkennen door het accent te leggen op de individualiteit van de kunstproductie, de persoonlijke kleur, de particuliere invulling ervan?

De enige grotere orde waar de individuele kunstproductie zich nog enigszins in thuis voelt, is die van het oeuvre. De werken van een persoon in onderling verband bieden de meest natuurlijke omgeving voor een verdiepend inzicht in de kunst van een persoon. Desondanks was het oeuvre lange tijd een uitstervend begrip in de kunst. Liever werd het werk geduid binnen een politieke, economische of sociaalmaatschappelijke context. Maar met de terugkeer van het gevierde individu keert ook het oeuvre terug in het kunstdebat, zie bijvoorbeeld de manier waarop De Appel in haar tentoonstellingsprogramma regelmatig een kunstenaar een ruim overzicht van zijn werk gunt.

In deze RESEARCH SPECIAL wordt dieper ingegaan op de achtergrond van het individuele perspectief in de kunst en de manier waarop die de kunstbeschouwing bezig is te beïnvloeden. De curator Alexis Vaillant staat stil bij de verandering van de persoonsgebonden tentoonstelling bij uitstek, het retrospectief, waar hij ook zelf aan heeft bijgedragen met de tentoonstelling over Marc Camille Chaimovicz in De Appel. Dieter Roelstraete bespreekt vervolgens de filosofische grondslag van de herontdekking van ‘de auteur’ in de beeldende kunst.