Onderzeebootloods wordt droomlandschap Ballads van Sarkis
De ervaring begint met een indrukwekkende tocht over het water via de Aqualiner naar de industriële Onderzeebootloods op het voormalige RDM terrein aan de Rotterdamse haven. Bij binnenkomst van de loods is het alsof je een droomlandschap binnenwandelt, met fietsen met witte veertjes, het geluid van een klokkenspel, een ruimteschip en een houten bootje op boomstammen. Je bent in Ballads beland, een creatie van Sarkis (Istanbul 1938).
In de tentoonstelling zijn veel tegenstellingen te zien: de letterlijk vederlichte installatie van een cilindrische lamp met witte vogelveren tegenover de loodzware boomstammen waar een carillon (klokkenspel dat zich doorgaans in torens bevindt) op rust. Of het verweerde houten bootje in contrast met een gepolijst rond ruimteschip. Het ruimteschip (Futuro, 1968) is overigens niet van Sarkis, maar is een mobiel vakantiehuisje van de Finse architect Matti Suuronen. De Futuro stond toevallig opgeslagen in de loods en Sarkis heeft het werk geïntegreerd in zijn tentoonstelling. De samenhang tussen de installaties wordt niet helemaal duidelijk en de loods oogt vooral vrij leeg, maar toch is dat niet storend. Het gekleurde licht en het geluid van de klokken hebben grote impact hebben en weten de ruimte met minimale middelen te transformeren.
De gekleurde ramen hebben wat weg van glas-in-loodramen en ook het klokkenspel doet denken aan een kerkgebouw of andere religieuze architectuur. Het carillon bestaat uit 43 klokken die elektrisch bediend worden door een klavier dat Litany for the Whale (smeekbede voor de walvis) speelt, een compositie uit 1980 van John Cage. Het sluit perfect aan bij de oorspronkelijke functie van de loods, een plek waar vroeger onderzeeboten werden gebouwd. Het meditatieve geluid brengt je in hogere sferen en vormt het sleutelwerk van de tentoonstelling. De visuele installaties van Sarkis worden bijna overbodig, want alleen het geluid van Litany for the Whale in de gigantische loods is sterk genoeg.
Fietsend door de tentoonstelling op een witte gevederde fiets (een bevrijdende ervaring) zie je de werking van de verschillende kleuren door de ramen in de loods. Via een soort antroposofische kleurenleer kent Sarkis kleuren verschillende betekenissen toe. Op een haast alchemistische wijze karakteriseert Sarkis de ruimtes in de loods. In het laatste gedeelte van de loods lijkt hij met de kleur geel tot het ‘goud’ gekomen te zijn. Op weg naar de uitgang vraagt Sarkis de bezoeker via neonletters boven een tafel ‘laat hier iets van Uzelf achter’. Een geforceerde actie met als resultaat een tafel vol bonnetjes, lege pennen en andere prullen. Dat had Ballads niet nodig. Tijd om de fiets terug te zetten, met de Aqualiner terug te varen en weer terug op aarde te komen.
Julia Geerlings is stagiaire bij Metropolis M
Sarkis – Ballads
Onderzeebootloods, Rotterdam
Tot en met 30 september 2012
www.onderzeebootloods.nl
Ballads is de derde tentoonstelling in de Onderzeebootloods – een samenwerkingsverband van Havenbedrijf Rotterdam en Museum Boijmans Van Beuningen. De twee eerdere tentoonstellingen in de loods werden door Atelier van Lieshout (2010) en Elmgreen & Dragset (2011) verzorgd.
Julia Geerlings
