metropolis m

Alumni van de Rijksakademie laten bezoek toe in hun ateliers in het kader van een tentoonstelling in De Hallen. Ze zijn het gewend.

Het is de artistieke variant van gluren bij de buren: een kijkje in het atelier van de kunstenaar. Er hangt een hele mythologie omheen, dit kijkje in de keuken. De suggestie is dat een bezoek de kunst beter begrijpelijk maakt, de genius loci ook jou als bezoeker zal raken. Je kunt het ook voyeurisme noemen.

De Rijksakademie heeft er veel succes mee. Jaarlijks worden een weekend de eigen studios open gegooid waarop vele duizenden bezoekers afkomen. Uiteraard komen die in de eerste plaats om wat nieuwe kunst te ontdekken, maar het feit dat de kunstenaars op de hun meest vertrouwde plek exposeren is deel van de charme.

In Haarlem doen een paar alumni van de Rijks die publieke beproeving waar ze in het verleden twee keer doorheen moesten nog eens over in de tentoonstelling Studio Verwey. Gedwee hebben kunstenaars, onder wie Tala Madani, Derk Thijs, Sarah Verbeek, Tomoko Kawachi, Istvan Ist Huzjan, die tijdens hun verblijf aan de Rijksakademie mochten genieten van een stipendium van de Stichting Verwey een fotograaf in hun atelier toegelaten. De foto’s zijn gepubliceerd in de (spotgoedkope) catalogus van de tentoonstelling.

In de tentoonstelling worden niet hun eigen ateliers getoond, slechts de suggestie ervan. Met witte draadjesgordijnen zijn celachtige ruimtes gemarkeerd, waar je van alle kanten in kunt lopen. Elke deelnemer heeft een celletje toegewezen gekregen. Derk Thijs heeft de gordijnen vervangen door een eigen ombouw die van zijn cel een inglo-achtige kapel maakt. Alleen deze installatie maakt een reis naar Haarlem al de moeite waard.

Er wordt gezegd dat het atelier bezig is aan een comeback. Tien jaar geleden heette het dat de kunstenaars hun atelier opzegden om met de laptop de wereld in te trekken. Nu is het omgekeerde het geval. Er wordt weer volop in het atelier gewerkt, en de Rijksakademie, De Ateliers en de Jan van Eyck Academie haasten zich te verklaren dat ze die volop faciliteren. Ze profileren zich nadrukkelijk als werkplaats, zo blijkt uit het artikel Shopping Mall, klooster of studiecentrum, in het huidige nummer van Metropolis M (hier te koop), juist niet als ‘shopping mall, klooster of studiecentrum’, wat ze tegelijkertijd net zo goed zijn.

Je kunt je vragen stellen bij die herontdekking van het atelier. Ik weet niet of het zo gunstig is als in Haarlem wordt gesuggereerd. Zeker is dat de comeback van het atelier onderdeel is van een veel omvangrijker complex van maatschappelijke tendensen, waar Metropolis M uitgebreid bij stil zal staan in het eerste nummer van 2013.

De tentoonstelling is een coproductie met de stichting Verwey en de Rijkskakademie. De Open Studios van de Rijksakademie vinden dit jaar plaats op 1 en 2 december.

Op 16 november vindt in Haarlem een symposium plaats over The Future Studio.