metropolis m

De New World Academy (een samenwerking van Jonas Staal en BAK) wil opkomen voor uitgeproduceerde asielzoekers en andere minderheden, in een poging een meer activistische invulling te geven aan kunst. In De Balie werd stilgestaan bij de voortgang van het project.

Vorig weekend hebben de uitgeprocedeerde asielzoekers, die zich hebben verenigd in We Are Here Too, voor de vierde maal een pand gekraakt. Na het tentenkamp aan de Notweg en opeenvolgend de gekraakte gebouwen genaamd de Vluchtkerk, de Vluchtflat en het Vluchtkantoor, hebben zij nu hun intrek genomen in de Vluchtgarage (Kralenbeek, Amsterdam). Het andere deel van het We Are Here collectief had begin deze maand, nadat ze allen uit het Vluchtkantoor moesten vertrekken, onderdak gekregen van Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan in een voormalige gevangenis: De Vluchthaven (Havenstraat, Amsterdam). We Are Here Too bestaat uit weigeraars van dit onderdak en personen die volgens de burgemeester geen recht hebben op dit onderkomen, omdat zij zich later (te laat) bij de groep hebben gevoegd.

Jonas Staal trekt zich het lot van de illegale immigranten aan en gaf op 6 december de introductie van een avond over We Are Here in De Balie. In het verlengde van zijn New World Summit, het parlement dat bestaat uit organisaties die niet binnen het normale democratisch proces worden gehoord, heeft Staal besloten samen met verschillende gemarginaliseerde groeperingen alternatieven op de juridische en democratische status quo te zoeken. Onder de naam New World Academy (NWA) werd het weekend voorafgaande aan de presentatie een workshop georganiseerd waarbij artistieke middelen en denkwijzen werden ingezet om tot alternatieven op het functioneren van de normale democratie te komen. Het is namelijk zo dat als handelingen onder de noemer kunst of artistieke uiting vallen, zij vele juridische restricties die normaliter van toepassing zijn, omzeilen; simpelweg door de aparte status die kunst heeft binnen het systeem.

Staal heeft in samenwerking met BAK (Basis voor Actuele Kunst, Utrecht) een aantal ontmoetingen met gemarginaliseerde partijen georganiseerd, om via een ander kader naar oplossingen en mogelijkheden voor hun toekomst toe te werken. Binnen een drietal sessies heeft hij met de Filippijnse Maoïstisch georiënteerde Nationale Democratische Beweging, de Piratenpartij en We Are Here een sessie gehad, waar tezamen met kunstacademie studenten en relevante groeperingen en personen bekeken werd wat kunst kan betekenen voor deze groepen.

De in De Balie gepresenteerde uitkomst van de NWA workshop met We Are Here heeft tot een idee geleid dat een samenlevingsvorm tussen illegalen, studenten en kunstenaars voorstelt. Een verbouwd leegstaand gebouw – want daar zijn er veel van – waarin iedereen samenwoont en waar mogelijk buiten de gewone economie om wordt gehandeld, zodat niemand kan worden beboet voor werkverschaffing aan illegalen.

Een belangrijk onderdeel is kennisuitwisseling, omdat vele illegalen in hun land van herkomst een baan beoefenden. ZIj kunnen die ervaring en kennis aan Nederlandse burgers overbrengen, in ruil voor goederen of diensten, zonder dat daar een werkrelatie uit voort komt. Uitwisseling van diensten in natura en een eigen waarderingssysteem moeten dit mede-faciliteren. Het was een concept dat nog alleszins in de kinderschoenen stond tijdens de presentatie, met vele kanttekeningen en de dringende boodschap dat het nog verder uitgewerkt en uitgezocht diende te worden.

Verder waren er die avond, die werd gemodereerd door Quinsy Gario, een presentatie van We Are Here-woordvoerder Yoonis Osman Nuur, die over zijn levensloop vertelde en daarmee het schrijnende probleem van zijn situatie en de relevantie van de organisatie illustreerde. Elke Uitentuis en Savannah Koolen (We Are Here to Support) vertelden kort over de vrijwilligers die hulp bieden aan de groep. De avond eindigde met een paneldiscussie. Hier aan deden Maria Hlavajova (directeur BAK), asielrecht advocate Maartje Terpstra en Marieke van Doorninck (fractievoorzitter GroenLinks Amsterdam) mee. Hlavajova stelde als medeoprichter van NWA dat de rol van de kunstinstelling binnen de maatschappij breder gezien moet worden dan als slechts een op de bourgeois gerichte presentatie-instelling. De rol van de kunstinstelling ligt niet in tentoonstellen van esthetisch werk, maar in het actief zijn binnen de samenleving, meedenken en vooral handelen: een basis van waaruit relevante ondernemingen, presentaties en ideeën worden gelanceerd: NWA is hier een voorbeeld van.

Maartje Terpstra trok uiteindelijk de juiste conclusie van de avond, dat deze nauwelijks nodig was voor een publiek van wie niemand nog overtuigd diende te worden. Waar de avond eigenlijk om zou draaien: de presentatie van NWA’s uitkomst en plannen als alternatief op de falende mainstream-democratie, was helaas verre van geslaagd. Er werd nauwelijks iets concreets verteld, anders dan een in grote mate speculatief plan.

Dit maakte de avond als geheel een wat onsamenhangende aaneenschakeling van presentaties die helaas nog weinig duidelijkheid verschaften over het lot van de asielzoekers. De kunst kon daar weinig aan veranderen.

Collective Struggle of Refugees: Lost. In Between. Together.
New World Academy (Jonas Staal en BAK)
De Balie, Amsterdam
6 december