metropolis m

Meer glas in de gevel. Je zou denken: de kunst in het vernieuwde Witte de With heeft niets te verbergen. Of toch?

Witte de With Centre for Contemporary Art is heropend. Na een relatief korte verbouwing (nu eens zonder vertragingen) is het gezamenlijk onderkomen van Witte de With en TENT weer geheel open. De grootste vernieuwing zit in de gevel van de begane grond. Hier zijn een aantal verticale ramen geplaatst die gelijk lopen met het raamritme van bovengelegen verdiepingen. De voorheen gesloten gevel geeft nu prijs wat er in de achtergelegen tentoonstellingsruimte te zien is. Ook de entree is aangepast. De balie is verplaatst en er staat een kleine bibliotheek annex winkel met een cirkelvormige bank die als klein theater dient bij het bezoek van bijvoorbeeld schoolklassen. Daar zijn ook de kluisjes en kapstok gelegen die voorheen ontbraken.

De geopende gevel dient vanaf de straat een impressie te geven van wat er in de tentoonstellingsruimte te zien, als lokker voor de nietsvermoedende voorbijganger die voorheen klakkeloos kon passeren, zonder enige kennis van wat er in het gebouw plaats had. Nu dus niet meer. Om de bezoeker persoonlijk te kunnen aanspreken heeft Witte de With zich gedeeltelijk naar de begane grond verplaatst. TENT heeft hiervoor de hegemonie van de begane grond moeten prijsgeven – op zes februari opent de eerste tentoonstelling, een solo van Anne Wenzel.

De heropeningstentoonstelling van Witte de With draagt de titel The crime was almost perfect, werd samengesteld door externe curator Cristina Ricupero en bekijkt de misdaad als inspiratiebron voor kunst in een breed kader. De nieuwe vitrine wordt deze eerste keer nog niet optimaal gebruikt. De visuele aantrekkingskracht van het daar gepresenteerde werk is nog verre van baanbrekend. Er zijn een drietal brandblussers en twee onheilspellende zinnen op de muur te zien, naast een aantal hoodies en jeans. Deze verwijzen zowel naar Trayvon Martin, straatjeugd als de KuKluxKlan.

In totaal wordt werk getoond van meer dan veertig kunstenaars, naast een aantal objecten die niet door kunstenaars werden gemaakt.

Het zijn vooral werken met referenties naar populaire cultuurromans, televisie en film waar de tentoonstelling uit bestaat

Het onderwerp past in het jaarprogramma van Witte de With waarin Overtreding (Transgression) centraal zal staan en waarin wordt terug gekeken op de veranderingen die de wereld vanaf 2000 hebben getekend. Het is dan ook niet vreemd dat witteboordencriminaliteit en geld ruim aanwezig zijn in de expositie. De boekencollectie van Bernie Madoff die door Julien Prévieux werd aangekocht op de veiling van Madoffs inboedel ligt in een drietal vitrines gepresenteerd, naast een neon-werk van Bik Van der Pol dat op de betekenis van goud reflecteert. Andere zwendel is aanwezig in de vorm van Isaac blessing Jacob van Vermeervervalser Han van Meegeren. Toch zijn het vooral werken met referenties naar de populaire cultuurromans, televisie en film waar de tentoonstelling uit bestaat. Voorbeelden zijn leren handschoenen, een trenchcoat op canvas en veel (al dan niet geschilderde) scènes en personen die zo uit een thriller of horrorfilm hadden kunnen komen. Ook zijn er aspecten aanwezig die te maken hebben met forensisch onderzoek; waaronder vingerafdrukken en fotomateriaal. Doe daar wat messen, bijlen, een kettingzaag en Don Corleone bij en je bent al een eind op weg.

Opmerkelijk is het werk van Kader Attia. Hij stelde een grote installatie samen waarin de stigmatisering van niet-westerlingen binnen de (geprinte) media wordt gepresenteerd. In het verleden waren dit nieuw ontdekte volkeren, daarna gekoloniseerde naties en tegenwoordig de islam. De titel The Construction of Evil indiceert een tweeledig idee waarin ‘de ander’ wordt getoond als het kwaad, maar dit gebeurt met onzuivere motieven.

Binnen de expositie fungeren de werken vooral als voorbeeld bij het betoog van de curator – geen kunst of er zit wel een bedenkelijk luchtje aan, of anders wel het onderwerp waar ze over gaat. Het verhaal wordt door Ricupero met overtuiging gebracht. Voor het uitgangspunt van de curator, dat de kunst de misdaad veelvuldig als inspiratiebron gebruikt, is een overweldigende hoeveelheid bewijs geleverd. Ze heeft het punt bewezen.

The Crime Was Almost Perfect
Witte de With Center for Contemporary Art, Rotterdam
24 januari t/m 27 april 2014

Curator: Cristina Ricupero
Kunstenaars: Saâdane Afif, Kader Attia, Dan Attoe, Dirk Bell, Guillaume Bijl, Bik Van der Pol, Jean-Luc Blanc, Monica Bonvicini, Ulla von Brandenburg, Asl? Çavu?o?lu, Mike Cooter, François Curlet, Brice Dellsperger, Jason Dodge, Claire Fontaine, Gardar Eide Einarsson, Matias Faldbakken, Keith Farquhar, Dora García, Douglas Gordon, Eva Grubinger, Richard Hawkins, Karl Holmqvist, Pierre Huyghe, Joachim Koester, Onkar Kular, Gabriel Lester, Erik van Lieshout, Jonas Lund, Teresa Margolles, Jill Magid, Fabian Marti, Han van Meegeren, Dawn Mellor, Rupert Norfolk, Raymond Pettibon, Emilie Pitoiset, Olivia Plender, Michael Portnoy, Julien Prévieux, Rodolphe Archibald Reiss, Lili Reynaud-Dewar, Aïda Ruilova, Allen Ruppersberg, Markus Schinwald, Jim Shaw, Noam Toran, Herwig Weiser.