Shine
SHINE Bosch Art Festival in Den Bosch beleeft zijn eerste editie. Een evenement waarop de kunstwerken attracties zijn, met (soms) bijpassende rij publiek bij de ingang.
Festivals. De laatste jaren heeft er een heuse wildgroei van plaatsgevonden in Nederland. Zodra de lente begint is er elk weekend wel ergens een waar je naar toe kunt. Nu is er SHINE Bosch Arts Festival bijgekomen, dat deze week haar eerste editie beleeft in Den Bosch. Nóg een festival in de buitenlucht, waar je een drankje kunt doen en een dansje kunt wagen. Maar SHINE is toch net een beetje anders dan het gemiddelde festival: er staat namelijk hedendaagse kunst centraal.
In plaats van de standaard festivaltent, zijn er op het overigens vrij bescheiden terrein in het Paleiskwartier achter het station van Den Bosch enkele grootschalige kunstinstallaties neergezet. Deze variëren van organische opblaasdriepoten tot een hoekig toren die is opgebouwd uit containers. De inspiratiebron voor deze selectie aan werken is volgens het programmaboekje De Tuin der Lusten van de middeleeuwse kunstenaar Jheronimus Bosch. Het is volgend jaar namelijk Jheronimus Bosch-jaar in Den Bosch en in de aanloop hiernaartoe vinden diverse evenementen plaats, zoals SHINE dat zich in aansluiting op Bosch’ beroemde schilderij richt op de thema’s hemel, hel en het vagevuur.
Al ronddwalend over het festivalterrein, rijst de vraag of De Tuin der Lusten wel werkelijk datgene is wat de werken met elkaar verbindt. Met heel veel fantasie is nog niet te zien wat de installaties met het befaamde schilderij van doen heeft. De breed geformuleerde thema’s moeten wel héél breed worden opgevat om een link te kunnen leggen.
Organisator Wave of Tomorrow heeft interactieve cross-over kunst hoog in het vaandel staan en lijkt dat boven alles als voorwaarde te hebben gesteld aan het kunstprogramma. Het publiek wordt voortdurend uitgenodigd ergens in te gaan, iets te beklimmen of te doen. Direct bij de ingang al. De diverse manshoge bloempotten met zwart-wit design die bij de ingang staan, blijken bijvoorbeeld een spel te zijn dat je als bezoeker kunt spelen door de app Hermaton te downloaden op je telefoon. Wat niemand doet, als ik op de mensen om me heen afga.
Uit de top van een metershoge toren midden op het terrein banen transparante plastic slurven zich een weg naar het gras. Deze smalle slurven kunnen onderaan worden open geritst, waarna je in zo’n slurf kunt staan. Een architectonische ingreep die zich als een soort parasiet aan het gebouw vastkleeft en waar jij tijdelijk onderdeel van kunt zijn. Deze slurven, die tot Sinestesia werden gedoopt door de designgroep Plastique Fantastique, zijn al op verschillende plekken in de wereld aan gebouwen bevestigd geweest.
Ook de installatie Tape van designgroep Numen / For Use reisde de wereld over en stond onder andere al in Hasselt, Parijs en Melbourne. De installatie is gemaakt van kilometers en kilometers aan doorzichtig tape, waardoor het een tijdelijke aard heeft en altijd ter plekke moet worden opgebouwd. Het eindresultaat is dus nooit helemaal hetzelfde, al is het wel steeds een organisch geheel van transparante tunnels en kamertjes die zweeft boven de grond. Het wordt bevestigd aan datgene wat voor handen is, waardoor de installatie zich steeds aanpast aan de omgeving. In Parijs bijvoorbeeld werd Tape in Palais de Tokyo van muur naar muur geïnstalleerd en vormde het een prachtig web waarin bezoekers zich als spinnen konden voortbewegen. In Hasselt zette de designgroep het werk op tussen de bomen, als een geheel van coconnen.
Maar waar Tape in andere steden vastkleefde aan de omgeving en er letterlijk een nieuwe verbintenis in vormde, moet het werk op het terrein van SHINE tot leven worden gewekt met behulp van een losstaande ijzeren bouwsteiger. Daardoor neemt de installatie helaas aan kracht af. Tape staat wat verdwaald op het terrein. Daarnaast is (of oogt) de versie die SHINE toont een stuk kleiner dan de eerdere varianten. Er is één centrale ruimte waar vandaan een stuk of vier vrij hoge tunnels uitkomen op grote gaten. De weg naar buiten is dus steeds in zicht. Het labyrint dat het programmaboekje belooft is daardoor jammer genoeg ver te zoeken.
Dat Tape in Den Bosch minder indrukwekkend is dan het had kunnen zijn, zit het publiek van SHINE overigens niet dwars. De festivalgangers staan allen braaf in de rij om er ook even in te mogen en maken eenmaal binnen enthousiast foto’s van elkaar en zichzelf. Gezellig een middagje kunst doen. De installatie van Numen is het onbetwiste hoogtepunt van het festival, waar iedereen graag aan meedoet. Aangezien het de organisatie van het SHINE toch vooral om de interactie ging is ze daar met de keuze voor dit werk in ieder geval in geslaagd.
Jade Karthaus
