metropolis m

Wie van experimentele kunst houdt, doet er goed aan een bezoek te brengen aan A.VE.NU.DE.JET.TE – Institut de Carton, een initiatief dat sinds 2011 een bijzonder divers aanbod aan hedendaagse kunst brengt. De naam voorkomt alvast verwarring. De vereniging is namelijk gevestigd in de Avenue de Jette, meer bepaald in een prachtig Brussels woonhuis op wandelafstand van het Elisabethpark. Tweemaal per jaar organiseert Institut de Carton een tentoonstelling. Van tekeningen tot affiches, van Macbeth tot Paris Match, van abstractie tot realisme. Fantasie en humor voeren de boventoon. Sinds maart 2015 brengt Suchan Kinoshita er om de twee weken een fascinerende Operating Theatre doordrongen van vluchtigheid en kinderlijke verwondering.

Suchan Kinoshita (°1960) is een Nederlands-Japanse kunstenaar die zich bedient van een uiteenlopend palet aan media. Van muziek, theater en architectuur, tot beeldende kunst, installaties en nieuwe media. De reeks Operating Theatres die ze momenteel in Institut de Carton brengt zijn performances die een bevreemdende, surrealistische ervaring op het publiek nalaten.

Afgelopen maandag vond een zevende uitvoering plaats. We bevinden ons op de eerste verdieping. Een twee uur durende video-installatie ontrolt zich aan ons. Het beginbeeld bestaat uit een jongetje dat zich als een ondergeschoven kindje onder een glazen plaat bevindt. Op het doorschijnende oppervlak worden alledaagse, willekeurige voorwerpen aangebracht zoals speelkaarten en ticketjes. Vervolgens schuiven een gevlekte doek en een blauwe stof over het platte vlak, om plaats te maken voor een spel dat het midden houdt tussen abstractie en figuratie. Steeds “sterven” er beelden en geluiden, om plaats te maken voor nieuwe. Geleidelijk aan ontstaat er een assemblage van materialen, zoals houten balken, een kartonnen eierdoosje, piepschuim verpakkingsmateriaal en een afbeelding van een kostuum van Joseph Beuys. Maar ook huishoudspullen, vinylplaten, kleurrijke tegeltjes en een eindeloze hoeveelheid bestek, potten en deksels passeren de revue. Heel even zijn de objecten belangrijk en worden ze ontdaan van hun oorspronkelijke betekenis. Ze krijgen een apart aura, om dan weer in de vergetelheid te verdwijnen. Handen, handschoenen en “grijparmen” voegen steeds voorwerpen toe. Vooral de grijparmen springen in het oog. Als onzichtbare, identiteitsloze handen helpen ze om langzaam een piramide van objecten op te bouwen, om deze daarna secuur, als in een mikadospel, laagje voor laagje te verwijderen.

Uit een geconditioneerd kijken zouden we bijna denken dat deze video het werk zelf is. Niets is echter minder waar. Op de begane grond bevindt zich namelijk de kern van het gebeuren. Hier voltrekt zich de performance an sich. Als toeschouwer kunnen we deze plaats van actie van dichtbij gaan bezien. Het zorgt voor een totaal andere beleving. Sommige bezoekers blijven hier staan, en laten de videoprojectie voor wat ze is. Het kloppende hart bestaat uit een indrukwekkende installatie met vier horizontale, glazen lagen waarop de voorwerpen worden geplaatst. Bovenaan is er een camera bevestigd die het geheel registreert. Iedere Operating Theatre wordt bediend door een ander, klein ensemble van operatoren die eigen keuzes en bewegingen maken en dus een eigen vocabulaire en handschrift produceren. Voor deze uitvoering is er gekozen voor een familieopstelling bestaande uit Henri Jacobs, Marij Elias (tevens de eigenaren van de Institut de Carton) en hun zoon Harrie Jacobs. Ruim van tevoren hebben ze het script van de performance voorbereid. Zorgvuldig, maar ook niet te, want het element toeval blijft belangrijk.

Bij de Operating Theatres die in Brussel plaatsvinden bevinden de video-installaties zich steeds in een andere ruimte. In tegenstelling tot eerdere Operating Theatres, waar de video zich naast de plaats van actie bevond, hebben de operatoren hierdoor nooit de volledige controle. Ze weten bijvoorbeeld niet hoe de camera op de lichtcondities zal reageren. Of wat er zich wel en niet in het frame van de camera bevindt. Deze beperking is zowel een opluchting als een pain in the ass.

Tijdens de Operating Theatre zijn de operatoren geconcentreerd in de weer met hun handelingen. De tijdsstructuur, de volgorde en het ritme lijken bewust te zijn gekozen. Een gesprek na de performance bevestigt ons vermoeden. In deze zevende uitvoering cijfert Kinoshita zichzelf bijna volledig weg. Haar rol voltrekt zich vooral achter de schermen. Als dresser reikt ze instrumenten aan, en blijft ze voortdurend ter beschikking.

Vele toeschouwers bleven de volledige twee uur gebiologeerd naar het schouwspel kijken. Wellicht niet zelden doordrongen van de vraag: ‘wat zijn deze performers in godsnaam aan het doen?’ We kijken alvast uit naar de negende en meteen ook de afsluitende Operating Theatre die zal plaatsvinden op 20 juni. Het wordt een meeslepende marathon van verschillende, onvoorspelbare acties die maar liefst acht uur in beslag zal nemen! Of we het zo lang zullen volhouden durven we te betwijfelen, maar we laten ons zeker graag terug een eind op sleeptouw nemen!

Suchan Kinoshita
Operating Theatre
Eight Operation
Saturday 6 June 2015
16:00 – 19:00 h.
Operators: Kalinka Gieseler, Suchan Kinoshita and Axelle Stiefel. Dresser: Mitja Tusek

Ninth Operation
Saturday 20 June 2015
14:00 – 22:00 h. Finissage: TUTTI
Operators: Suchan Kinoshita, Marie-José Burki, Kalinka Gieseler, Aglaia Konrad, Axelle Stiefel, Marij Elias, Mitja Tusek, Harrie Jacobs, Willem Oorebeek and Henri Jacobs. Dresser: Paul van der Eerden