metropolis m

Ugo Rondinone – the thoughtful (2015) courtesy the artist & Galerie Eva Presenhuber photo Gert Jan van Rooij

Tijdens het laatste augustusweekend opende de derde editie van Lustwarande – een tentoonstelling van hedendaagse sculptuur in het park de Oude Warande in Tilburg. Onder de titel Rupture & Pain worden werken van een zeventien internationale kunstenaars getoond in het bosrijke parklandschap.

Met zijn barokke ontwerp uit 1712, verleidt het park de bezoeker te verdwalen in een dolhof van paden en wegen en het dwalen zet de toon voor de beleving van de tentoonstelling. Het bos biedt het decor voor hedendaagse, veelal grootschalige sculpturen die grotendeels speciaal voor de gelegenheid van Lustwarande gemaakt werden. Het zijn werken van kunstenaars die je eerder in een museums of galeriepresentatie zou verwachten dan in ‘het groen’.

Bijvoorbeeld het werk Untitled ( 2015) Van Roger Hiorns (GB). Een diptiek van twee verwrongen sculpturen en die menselijke vormen laten vermoeden. Het blijken uitsneden van twee mannelijke lichamen in een erotische worsteling. Bij museale presentaties voorziet Hiorns zijn werken regelmatig van organisch materiaal, zoals bijvoorbeeld verpakte koeienhersens om de veranderlijkheid van materiaal en beeld te benadrukken. Maar geplaatst tussen de lage begroeiing openbaart het werk ook een andere kant en doet denken aan naoorlogse expressionistische sculpturen die het midden houdt tussen tussen figuratie en abstractie.

Evenzo verrassend is het werk Middle Temple (2015) van Eva Rothschild (IRL). De configuratie van balken ontpopt zich als een architectonische ruimte die het geometrische lijnenspel van het sterrenbos lijkt te weerkaatsen. Kleur- en materiaalgebruik onderstrepen de kunstmatigheid van het werk op deze plek en toch pakt ook hier de tegenstelling bijzonder goed uit. De abstracte vormen creëren ondanks hun kunstmatigheid een soort huiselijke proporties tussen de bomen.

Wilhelm Mundt – “632” (Trashstone) (2015) courtesy the artist & Buchmann Galerie photo Gert Jan van Rooij
Kevin van Braak – Olifant / Elephant (2015) courtesy the artist photo Gert Jan van Rooij

De absurditeit neemt verder toe bij het werk 632 [Trashstone] (2015), van Willhelm Mundt (D). De meterslange, onbepaalde organische vorm uit lichtblauw polyester laat zich op geen enkele manier thuis brengen. Doorzichtige uitsneden in het materiaal geven blijk van een binnenleven dat zich aan het gepolijste, gladde oppervalk niet terug laat lezen. Het maakt het geheel tot een mysterieuze verschijnsel.

Deze tegenstrijdigheid van werk en omgeving lijkt een bindende factor in de inrichting van deze editie van Lustwarande. Het inhoudelijk vertrekpunt voor Rupture en Pain richt zich echter niet op een specifiek thema of concept. Het neemt een principiële kwaliteit van kunst als uitgangspunt – iedere vorm van kunst behelst sociale kritiek, omdat het ontstaat in de tijd waarin het ontstaat. Een geëngageerde gedachte, maar als vertrekpunt toch een open deur. De begeleidende publicaties maken dan ook duidelijk dat het vooral gaat om een reactie op kritiek vanuit de Nederlandse politiek dat culturele producties te weinig maatschappelijke nut of betrokkenheid tonen. Als zo vaak gaat politiek debat en discours en de realiteit niet altijd hand-in-hand. Het thema staat zelfs enigszins in de weg van de werkelijke sociale betekenis van het werk, zoals bleek bij mijn bezoek.

Tom Burr – A Few Golden Moments (2011) courtesy the artist & Bortolami Gallery photo Gert Jan van Rooij
Atelier van Lieshout – The Burghers (2013) courtesy the artist photo Gert Jan van Rooij

De minimalistische sculptuur A few Golden Moments ( 2015) van Tom Burr (USA) dient als decor van een fotoshoot van een paar meisjes voor facebook of instagram. Keeping it Peel ( 2015) van Gabriel Lester werkt bijzonder goed als tijdelijke hangplek voor een groep Jongens, die erop zaten als vogels op een rots. Kevin van Braaks Olifant/Elephant ( 2015) wordt aandachtig geaaid door een paar kinderen en The Burghers (2013) van Atelier van Lieshout doet dienst als een discussiestuk voor een aantal 60plussers.

Rupture & Pain biedt een bijzondere selectie werken met een grote diversiteit aan stijlen, beeldtaal en materiaalgebruik. De presentatie is zorgzaam ingericht en de theatrale plaatsing van de werken geeft ook museale werken een nieuwe dimensie. De tentoonstelling heeft niet als doel om een concept geheel te vormen of discursief standpunt in te nemen. In die zin is ook de titel wel wat verwarrend. Wat de Lustwarande wel biedt is letterlijk raakvalk met kunst en als zintuiglijke ervaring is het – voor de leek als voor de expert – gewoon heel lekker. Misschien een wat onderschatte vorm van engagement.

Lustwarande
Tilburg
29.8 t/m 25.10.2015

Recente artikelen