metropolis m

Iván Navarro

Het is even wennen. Was het afgelopen decennium vooral een tijd van concepten en theorie, zoals passend bij de postmediale conditie van de kunst, of beter van de kunstenaar die niet meer kiest voor één discipline en één medium, maar vooral bezig is zijn ideeën te verwezenlijken met alle mogelijke middelen die hem daartoe ten dienste staan, waait ineens de wind uit een andere hoek. Deze winter zijn er twee grote tentoonstellingen waarin een medium centraal staat. In Maastricht werd flink uitgepakt met keramiek in de tentoonstelling Ceramix en in Centraal Museum draait de tentoonstelling Lekker Licht om het medium licht.

Weliswaar beweert de bezoekersgids van het Centraal Museum dat het gaat om ‘de betekenis van licht’ in de kunst en de vormgeving van nu, maar in het getoonde werk zit toch in grote meerderheid gewoon een lampje.

Niet dat de kunstenaars en ontwerpers erg bezig zijn met licht als materiaal om het materiaal. De tentoonstelling laat zien dat licht juist géén doel op zich is in de moderne kunst- en designwereld. Het dient hier vooral om ergens op te werpen, iets mee duidelijk te maken, te vertellen, te symboliseren, of juist op paradoxale verblindende wijze mee te vertroebelen.

Veertig kunstenaars en ontwerpers doen mee: bekende namen als Gerrit Rietveld, Hella Jongerius en Navid Nuur, maar ook onbekendere als Erika Hock, Krista van der Wilk en Oscar Santillan. De structuur die curator Eelco van der Lingen aan de tentoonstelling gaf is eenvoudig en slim. Via een speciaal ontworpen lange gang met zijkamers volgen we het licht door de dag heen, van de dageraad tot de nacht. De ochtend en middag vormen het lichte deel, de avond en nacht bevinden zich in de meer intieme, donkere zalen. De simpele, licht-poëtische structuur zet de werken verbazingwekkend goed op een plek, geeft ze een context en een sfeer die de aandacht vasthoudt.

Oscar Santillan
Roland Schimmel

Van der Lingen profileert zich in NEST in Den Haag, waar hij directeur is, nadrukkelijk als een publieksvriendelijk curator, met een frisse weerzin tegen theoretische haarkloverij. Verwacht van hem geen conceptuele hoogstandjes, die laat hij graag aan anderen. Ook de tentoonstelling Lekker Licht is laagdrempelig (zie alleen de titel), wat bij zo’n onderwerp waarschijnlijk ook het slimste is. Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? En dus hapt de tentoonstelling lekker weg, muziekje erbij (via wat vertoonde muziekvideo’s), mode, kunst en design, verklarende tekstjes in een gidsje, en na een klein uurtje was ik klaar. Rimpelloos plezier. Leuke kunst in een totale feelgood-show.

Daarbij valt op dat Gerrit Rietveld, meer dan de Utrechtse Caravaggisten, de toon zet, met gevolg dat het geheel designerig optimistisch kleurt. Zelfs de donkere nachtzalen komen niet echt dreigend over. Al weet de stroboscopische lichtzuil van Matthijs Munnik me knap misselijk te maken.

Willem Marijs
Willem Marijs

Na afloop blijft een wat morbide werk van Navid Nuur wat na-ijlen in mijn hoofd. Nuur heeft een editie bedacht waarin de eigenaar zijn handtekening in neonglas krijgt uitgevoerd, om dat pas na diens dood te laten ontbranden met neonlicht waar wat van de as van de eigenaar aan toegevoegd is. De as schijnt van invloed op de kleur van de neon.

Grappig idee van Nuur, deze vermenging van as en licht na iemands dood, maar ook op de rand van de kitsch, zo’n handtekening aan de muur als sluitstuk van het leven: was getekend….

In het museum hangt de neonbuis in de vorm van de handtekening van directeur Edwin Jacobs, met twee contracten erbij, een van de kunstenaar en een van de directeur. Het museum verplicht zich na Jacobs dood ervoor te zorgen dat het neonlicht gaat branden met een beetje van de as van hem er in.

Navid Nuur & Edwin Jacobs

Ik ben benieuwd wie in het museum, straks als de oude Jacobs hopelijk pas over vele tientallen jaren het loodje legt, eraan gaat denken dat kunstwerk van Nuur ‘af’ te maken om te zien welke kleur de dooie directeur geeft. In gedachten zie ik een medewerker met een trechtertje bibberend de as in het buisje strooien. Stekker erin en langzaam kleurt ‘Edwin Jacobs’ pimpelpaars.

Lekker Licht
Centraal Museum
17.10 t/m 24.1.2016

Domeniek Ruyters

is hoofdredacteur van Metropolis M

Recente artikelen