metropolis m

Wearing beleefde haar professionele doorstart als kunstenaar in het Londen van de vroege jaren 90. Ze studeerde af aan het hippe Goldsmiths College en werd aangehaald als Young British Artist, de generatie kunstenaars waar onder andere ook Tracey Emin en Sarah Lucas toebehoorden. De YBA kenmerkten zich door hun visuele directheid, en het werk van Wearing en haar tijdgenoten is revolutionair geweest in de positionering van intimiteit als artistiek gemeengoed. Neem een werk als My Bed (1998) van Emin, dat zo beroemd is dat het geen toelichting behoeft, of Corps Étranger (1994) van Mona Hatoum: een endoscopische video waarop de letterlijke binnenkant van de kunstenaar is te zien. Beide werken zijn, in essentie, zelfportretten. Maar waar bij een traditioneel zelfportret het gezicht van het subject centraal staat, wordt de identiteit van de maker hier op een extern – of, in het geval van Hatoum, intern – object geprojecteerd. Het gebruik van persoonlijke bezittingen en andere levenssporen, leidde tot intieme beelden die in hun realisme nog provocatiever waren dan een naaktfoto. De conservatievere critici beschouwden de YBA destijds dan ook als ordinaire aandachtzoekers.

Ondanks hun beroep op de menselijke binnenwereld, onderscheiden de zelfportretten van Wearing zich van die van haar tijdgenoten door hun expliciete afstand van de realiteit. Haar intensieve gebruik van maskers – waar het retrospectief in het Guggenheim haar titel op baseert – creëert een beeldtaal die fictief en zelfs stripboekachtig aandoet. Des te groter is de impact van Wearings werk wanneer het thema een kwetsbaar onderwerp betreft. Want laat je niet afleiden door de clownachtige excessen: de fotoperformances van Wearing draaien hoofdzakelijk om emotionele tegenslag, en de rol die vermomming kan spelen in het verwerken hiervan.

Door het gebruik van maskers blijven de deelnemers aan Confessional Booths niet alleen anoniem maar worden ze ook een schetsmatige aanwezigheid, op dezelfde manier dat emojis in chatgesprekken dat zijn. Dit maakt het voor de kijker makkelijk om hun eigen gevoelens en ervaringen op de spreker te projecteren. Het masker, met andere woorden, verandert de spreker in een podium voor zelfreflectie. In de twee andere maskerreeksen die in het Guggenheim zijn te zien, Family Album (2003-06) en Spiritual Family (2008-19), keert Wearing deze neutraliteit van het masker binnenstebuiten: hier dient het masker juist als een hulpstuk voor extreme imitatie. Voor de eerste van deze reeksen liet Wearing hoog gedetailleerde maskers maken van de gezichten van haar eigen familieleden; voor de tweede, van de kunstenaars uit de westerse beeldgeschiedenis met wie zij een emotionele verbintenis voelt. Wearings ouders, haar broer en zus, maar ook Albrecht Dürer, Eva Hesse, Georgia O’Keeffe en Robert Mapplethorpe passeren de revue. Op het eerste gezicht lijken de portretten van Wearing levensecht, totdat je de kenmerkende ooggaten opmerkt en beseft dat je naar een masker kijkt. De onderzoekende blik van Wearing doorboort elk geadopteerd gezicht, wat de portretten iets lugubers geeft – alsof Wearing haar geliefden en idolen gevild heeft om hun huid te kunnen passen, als een artistieke variatie op Buffalo Bill uit The Silence of the Lambs (1991).

De werken in Wearing Masks voelen daarmee als een masterclass in de socioculturele mobilisatie van het zelfportret. Uit haar volumineuze oeuvre blijkt dat Wearing met volle overgave de vermeende stabiliteit van het individu uitdaagt, en bovendien een groot innovator is geweest in de visuele benadering van het menselijke privéleven. In de huidige tijd, waarin de zelf een valuta is geworden, hebben de portretten van Wearing ook iets geruststellends. Ze suggereren dat het menselijk lichaam een speeltuin is voor fantasie en expressie – en dat, indien het eigen lichaam daarvoor onveilig wordt bevonden, er altijd een ander lichaam is waarachter geschuild kan worden. De werken in Wearing Masks voelen daarmee als een masterclass in de socioculturele mobilisatie van het zelfportret. Uit haar volumineuze oeuvre blijkt dat Wearing met volle overgave de vermeende stabiliteit van het individu uitdaagt, en bovendien een groot innovator is geweest in de visuele benadering van het menselijke privéleven. In de huidige tijd,

De werken in Wearing Masks voelen daarmee als een masterclass in de socioculturele mobilisatie van het zelfportret. Uit haar volumineuze oeuvre blijkt dat Wearing met volle overgave de vermeende stabiliteit van het individu uitdaagt, en bovendien een groot innovator is geweest in de visuele benadering van het menselijke privéleven. In de huidige tijd, waarin de zelf een valuta is geworden, hebben de portretten van Wearing ook iets geruststellends. Ze suggereren dat het menselijk lichaam een speeltuin is voor fantasie en expressie – en dat, indien het eigen lichaam daarvoor onveilig wordt bevonden, er altijd een ander lichaam is waarachter geschuild kan worden. De werken in Wearing Masks voelen daarmee als een masterclass in de socioculturele mobilisatie van het zelfportret. Uit haar volumineuze oeuvre blijkt dat Wearing met volle overgave de vermeende stabiliteit van het individu uitdaagt, en bovendien een groot innovator is geweest in de visuele benadering van het menselijke privéleven. In de huidige tijd, waarin de zelf een valuta is geworden, hebben de portretten van Wearing ook iets geruststellends. Ze suggereren dat het menselijk lichaam een speeltuin is voor fantasie en expressie – en dat, indien het eigen lichaam daarvoor onveilig wordt bevonden, er altijd een ander lichaam is waarachter geschuild kan worden.