metropolis m

Wat in de tentoonstelling gelijk opvalt is de zachtroze kleur van de ruimte. Mij wordt verteld dat de ruimte speciaal geschilderd is voor deze tentoonstelling. De verwarming en het plafond zijn niet overgeslagen. Het maakt een groot verschil voor de ervaring van de ruimte. De vertrouwde strakke witte muren van een galerie doen niet altijd recht aan hedendaagse kunst. In dit geval toont de kleur zich ook als een verzoener, die eenheid schept tussen alle diverse werken. In meerdere werken wordt er gehint naar het werk van Bertolucci. Meest expliciet in het even filmische als intieme werk van Günther Förg. De wetenschap dat de geportretteerde persoon zijn vrouw is, geeft een extra lading aan het werk. De letterlijke en figuurlijke nabijheid tussen de vrouw en de fotograaf benadrukken ook de afstand en het nostalgische effect van de foto.

Ik word geraakt door de schilderijen van Ahmad Mallah. De zachte kleuren van de werken vloeien in elkaar over en zijn zo aangebracht dat het lijkt alsof je zicht vertroebeld is. Bloemen zijn naast gezichten geplaatst die emoties tonen van wanhoop en intens verdriet. Voor Mallah zijn de bloemen een symbool voor hoop, een eerbetoon aan veerkracht voor de mensen van zijn thuisland Palestina.

De ruimte is voornamelijk gevuld met foto’s en video’s. De meeste hangen ingelijst aan de muur, met uitzondering van de op paraplu’s afgedrukte van Paul Barsch en Tilman Hornig en de video van Hsu Che-Yu die te bekijken is door een VR-bril. Gray Room is een VR-installatie, gebaseerd op een persoonlijke medische ervaring, waarin hij herinneringen en zintuiglijke waarneming op een dromerige, bijna neurologische manier verbeeldt.

De tentoonstelling toont een indrukwekkende diversiteit aan werken. Vanuit een eerste indruk lijken ze vooral esthetisch aantrekkelijk, maar ze zijn stuk voor stuk ook vervreemdend. Rook stijgt op uit de lege kraag van een trui, op een tv een oog gefilmd van een intieme nabijheid en een stem uit de witte blouse die dezelfde woorden blijft herhalen. Daarachter ligt meer verscholen. Een al dan niet politieke lading van de werken is soms wat ver te zoeken, maar het protest klinkt in de verte. Achter in de ruimte is laag tegen de grond een videoprojectie zien van Stella Jermann. Tegen een spierwitte achtergrond, krioelen miertjes in een wereld zonder oriëntatie, ruimte of tijd. Als in een droom bestaan ze buiten de realiteit waar alles mogelijk is.

Bij Martin van Zomeren is de tentoonstelling Half bodies of a full circle door Ehsan Ul Haq te zien. De meeste werken in de tentoonstelling zijn het beste te definiëren als driedimensionale assemblages. Pas later wordt mij duidelijk dat in elk van de werken, dieren in verschillende verschijningen te vinden zijn. Bij binnenkomst zie ik eerst een werk op textiel met daarop een kameel. Een plastic waterflesje bungelt ernaast aan een touw. Het water in het flesje komt uit de rivier de Jordaan. Ondertussen is de wateropslag van de kameel leeg.

Dieren komen vrijwel altijd terug in het werk van Ul Haq. Sinds hij ze introduceerde, zijn ze nooit meer weggegaan. In Lahore, Pakistan, waar de kunstenaar is geboren, is het niet ongebruikelijk de ruimte te delen met dieren. Ze zijn onderdeel van je dagelijks leven. Op eenzelfde manier zijn ze onderdeel van de installaties. Het dagelijkse van de gedomesticeerde dieren zet zich voort in de dagelijkse objecten in de assemblages.

Een van de werken bestaat uit een tafel, twee grote takken, gedroogde rozen en een geglazuurde keramische sculptuur. Alles wordt bij elkaar gehouden door twee touwen. De kunstenaar bevraagt de scheiding tussen kunst en het leven, tussen wat leeft en wat niet leeft. Dit komt voort uit een overtuiging dat kunst zich bevindt op een andere golflengte. Door een alledaags object te verplaatsen, naar een hoger of lager vlak, kan het zich gaan gedragen als kunst. Vanuit een associatief en intuïtief proces experimenteert Ul Haq wat werkt. Zoals binnen een gerecht ingrediënten samen kunnen komen die niks met elkaar te maken hebben, maar elkaar nodig hebben om het te laten slagen. Als ik beter kijk naar de keramische sculptuur zie ik een staart, een kop en één poot. In tegenstelling tot andere werken, lijkt het dier niet heel. De titel van de tentoonstelling Half bodies of a full circle is in deze passend.

Op een verhoging achter in de galerie is een keramisch werk te zien wat onmisbaar een dier moet voorstellen. Al gaat het hier alsnog niet om een dier wat niet bestaat in onze wereld. Een holle ronde buik wordt overeind gehouden door twee korte pootjes. De lange nek van het dier steekt uit richting een tinnen bord wat op de grond ligt. Met gespitste oren lijkt het dier je aan te kijken. Als ik dichterbij kom zie ik dat er druppels op het bord liggen. De holle buik en de nek van het dier zijn gevuld met water. Uit de ogen rollen tranen naar beneden.