metropolis m

De Ballroom is een scene waar deelnemers strijden om trofeeën en hun creativiteit en individualiteit vieren. Vincent van Velsen gaat in gesprek met Yamuna Forzani die met een flinke dosis fashion de scene in Nederland nieuw leven inblies.

Vincent van Velsen

Zou je kunnen uitleggen wat Ballroom is?

Yamuna Forzani

‘De Ballroomcultuur bestaat al minstens vijf decennia maar blijft nog altijd erg underground. Het begon in Harlem in New York in de jaren zeventig onder de overwegend gemarginaliseerde Queer, Black en Latin gaygemeenschap, en is geworteld in dringende opstandigheid. In die tijd was er een epidemie van gekleurde homojongeren die door hun familie uit huis werden gezet. Ze kwamen samen in de straten van Harlem, waar ze een nieuw soort familie vonden en werden opgevangen door zogeheten Drag mothers die onofficiële tehuizen oprichten voor deze kinderen. In huizen als deze streefden de (meestal) homoseksuele mannen en transvrouwen naar vrijheid om zichzelf te zijn. In 1977 kondigde een elegante queen met de naam Crystal LaBeija aan dat een ball dat zij had helpen organiseren, werd gegeven door het Huis van LaBeija, zoals je ook het Huis van Chanel of het Huis van Dior zou hebben.

In die tijd had je het als persoon van kleur al niet makkelijk in de maatschappij, en de identificatie als homo of trans kon het leven bijna onmogelijk maken. Balls zoals die van LaBeija werden een veilige haven voor een speciale competitie waarin leden van de scene in verschillende categorieën streden om trofeeën. De gemeenschap kwam voort uit een gedeeld gevoel van strijdvaardigheid en bood niet alleen een veilige omgeving voor optredens en kostuumontwerp, maar ook voor cultuurkritiek, vriendschap en Aids-bewustzijn. Het werd een ruimte om gender en seksualiteit te verkennen in een gemeenschap waar die vrijheid wordt gekoesterd en gevierd.’

Vincent van Velsen

Wat maakt Ballroom zo speciaal en aantrekkelijk voor jou en anderen?

Yamuna Forzani

‘Ballrooms zijn in de mainstreamcultuur vooral beroemd geworden met de performancevorm “Voguing”. Je kent vast de video van Madonna bij het nummer Vogue, maar voguing is zoveel meer dan wat er in die video te zien is. Vogueing is een dansstijl, een geweldloze strijd van elegantie en vrouwelijkheid, vernoemd naar het modetijdschrift omdat het de poses van de modellen weerspiegelt. Het draait allemaal om arm- en handbewegingen, waarbij dansers vaak ingewikkelde scènes uitbeelden, zoals het aanbrengen van make-up, terwijl ze over de catwalk dansen. Tegenwoordig wordt de Ballroomscene steeds populairder dankzij shows als Pose op Netflix, My House op VICE en Legendary Max op HBO. In Europa hebben we een gevestigde Ballroomscene met leden van allemaal verschillende achtergronden, geslachten, sexualiteiten, die op balls waar ze strijden om trofeeën allemaal verschillende huizen vertegenwoordigen.’

Vincent van Velsen

Hoe ben jij met Ballroom in aanraking gekomen en erbij betrokken geraakt?

Yamuna Forzani

‘Ik ontdekte de scene in 2016, toen een lid van het Kiki House of Angels naar een videocasting kwam die ik organiseerde. Als onderdeel van een videoproject bij de KABK hadden we een cliché castingsessie opgezet en allemaal mensen uitgenodigd om auditie te komen doen. Ik vroeg aan één van de auditanten: “Wanneer voel jij je het meest zelfverzekerd?” en hen antwoordde: “Als ik Vogue.” Toen hen begon te dansen viel mijn onderkaak zowat op de grond van verbazing. Ik begon spontaan te zweten! Toen ik naar mijn eerste ball ging voelde ik meteen dat dit was waar ik mijn hele leven naar op zoek was geweest. Ik was zo opgewonden omdat ik als kind al geobsedeerd was door de film Paris is Burning, maar ik niet wist dat de Ballroomscene ook in Nederland of in Europa bestond. Vanaf dat moment was ik verslaafd! Het eerste ball dat ik ooit bijwoonde was in 2016 in Rotterdam. De zaal was zo vol met liefde en dat was ongelooflijk en echt inspirerend. Al die verschillende lichamen in al die verschillende verschillende vormen, maten, seksuele geaardheden, geslachten, etniciteiten, die allemaal gevierd en bekrachtigd werden. Het ontroerde me diep.’

Vincent van Velsen

Op wat voor manieren ben je betrokken in de Ballroomscene?

Yamuna Forzani

‘Ik ben in Nederland lid van Kiki House of Angels en internationaal ben ik lid van House of Comme des Garcons uit New York. Op de balls doe ik mee aan de modecategorieën zoals Best Dressed, waarbij je wordt beoordeeld op de styling van je outfit; Designers Delight, een modeontwerpcategorie waarin je wordt beoordeeld op het ontwerp en de vaardigheid van het afwerken van een kledingstuk; en tot slot I walk Bizarre, mijn favoriete categorie om aan mee te doen. Je moet hiervoor een outfit maken die meer weg heeft van een draagbare kunstinstallatie. Het kan niet buitenaards en vreemd genoeg zijn. Dit is mijn lievelings categorie omdat ik er mijn eigenzinnige, buitensporige creativiteit kan uitdrukken en gebruik kan maken van gevonden, meestal gerecycleerde materialen. Meestal zijn de thema’s heel extravagant en vreemd, zoals een acid trip op de Vegas strip. Meedoen aan balls helpt me ook in mijn beroepspraktijk omdat het een plek is waar ik kan spelen en flirten met nieuwe ideeën en vrij kan experimenteren.’

Vincent van Velsen

Je organiseert zelf ook balls. Hoe is dat ontstaan?

Yamuna Forzani

‘Sinds mijn afstuderen ben ik op professioneel vlak mijn weg aan het vinden en ben ik erachter gekomen dat ik geen deel wil uitmaken van de mode-industrie. Niet in de traditionele zin, althans. Ik heb met eigen ogen gezien hoe giftig die omgeving kan zijn. Het is erg elitair en belichaamt helemaal niet mijn idealen. Ik heb het gevoel dat concepten als de klassieke modeshow of modecollectie bijna achterhaald zijn. Vanuit deze gedachte heb ik in 2018 de Utopia Ball x Fashion Show opgericht. Het is een evenementenplatform dat ik ben begonnen omdat ik de combinatie van een modeshow en een ball nog nooit eerder was tegengekomen, terwijl het me zo’n logische combinatie leek. Er zijn zoveel ontwerpers in de scene die het verdienen om in de schijnwerpers te staan. De naam Utopia Ball koos ik vanuit mijn diepste wens bij te dragen aan een betere wereld. Het evenement is een traditioneel Vogue-ball maar dan met een modeshow middenin het evenement, en vervolgens een afterparty om de avond af te ronden. Mijn werk draait om het creëren van mijn eigen utopie met evenementen die politiek geëngageerd en creatief stimulerend zijn.

De eerste editie van de Utopia Ball vond plaats in The Grey Space In The Middle in het centrum van Den Haag. Ik ben trots op de impact die het heeft gehad binnen en buiten het queer landschap van Nederland. Het heeft een internationale Queer Community bij elkaar gebracht en is een van de weinige balls geweest in Den Haag. In het publiek vind je mensen uit de lokale Haagse kunstscene, naast vertegenwoordigers van de internationale Ballroomscenes uit New York, Londen, Berlijn, Milaan en Parijs. Het is bijzonder om een ruimte te creëren waar zij elkaar kunnen ontmoeten. De Utopia Ball x Fashion Show in september 2019 had als thema The New Paradise en was gericht op duurzaamheid. We moedigden deelnemers aan om outfits te maken van gerecyclede materialen en afval. Ik liet trofeeën maken en ontwerpen door een lokale queer kunstenaar, Hannah Mulqueen, die gerecycled plexiglas en hout gebruikte om dertig trofeeën te maken voor de winnaars van elke categorie. Deze zomer, op 25 juni jl., hebben we alweer de vierde editie gehouden in de Kunsthal in Rotterdam.’

Vincent van Velsen

Hoe ziet de Ballroomscene er verder uit in Nederland?

Yamuna Forzani

‘Ballroomcultuur is al vijftig jaar af en aan in de aandacht van de media. Ook nu is het weer een trend aan het worden. Voornamelijk televisieshows dragen daaraan bij omdat ze de scene op een authentieke manier vertegenwoordigen en de Ballroomgemeenschap erbij betrokken wordt. Ik denk dat het belangrijk is als je het verhaal vertelt van een bepaalde groep mensen dat je deze mensen ook betrekt bij de productie. Mijn huismoeder Twiggy Pucci Garcon is bijvoorbeeld een van de choreografen van Pose! En veel mensen uit de scene zijn in de show ingehuurd om figurant te zijn en krijgen ook hun momenten om te shinen, wat ik echt fantastisch vind.’

In mijn werk vier ik de Ballroomcultuur door een eerbetoon te brengen aan de balls van de jaren tachtig terwijl ik experimenteer met nieuwe formats en thema’s. De gemeenschap zelf is de belangrijkste inspiratie en motivatie voor mijn artistieke praktijk. Elke persoon die de moed heeft om te lopen op een bal, inspireert me: het drama, de Campness, de extravagantie, de weelde, maar vooral het zelfvertrouwen en de empowerment die mensen uitstralen. Het blijft me inspireren om te creëren.’

Vincent van Velsen

is redacteur Metropolis M en conservator Stedelijk Museum Amsterdam

Recente artikelen