metropolis m

Van de tienduizenden kunstwerken die ik heb gezien ben ik er veel vergeten, maar niet die van René Daniëls. Een bezoek aan diens overzichtstentoonstelling in het Museo Reina Sofia in Madrid was dan ook een feest van herkenning. Wat een genoegen weer oog in oog te staan met de kleurrijke, intrigerende schilderijen die zoveel inspiratie hebben gegeven, en wat een plezier tekeningen te ontdekken die ik niet eerder had gezien. Nooit eerder kwam het werk zo goed uit de verf als in de hoge zalen van het Palacio de Velázquez, de negentiende-eeuwse dependance van het museum in het Parque del Retiro. Geen betere inrichting als hier, met stervormig opgestelde wanden naar ontwerp van de kunstenaar zelf uit 1985. De installatie zette me aan tot enige speculaties over de verbanden tussen Daniëls’ schilderkunst en de onnavolgbare paden van de herinnering.

Daniëls’ werk kent talrijke verwijzingen naar het geheugen. Sommige titels verwijzen naar het ophalen van herinneringen (De revue passeren, 1982), andere naar het vergeten (Memoires van een vergeetal, 1987). Schilderijen uit de serie Lentebloesem (1987) roepen associaties op met eeuwenoude memorisatietechnieken. Niet dat het geheugen een expliciet thema is. Eerder biedt de wijze waarop ons brein informatie verwerkt een analogie voor Daniëls’ conceptuele benadering van de schilderkunst. Hoe ontstaat een beeld? Wat is de relatie tussen teken en betekenis? En hoe verhoudt het beeld zich tot de taal? In zijn schilderkunstige verkenningen brengt de kunstenaar de plaatsen in kaart waar woorden veranderen in beelden en beelden veranderen in woorden. Juist daar worden parallellen met de geheugenkunst zichtbaar.

… …

Lees het complete essay van Dominic van den Boogerd over René Daniëls in Metropolis M nr. 2 – 2012. Hier te koop.