metropolis m

Rinko Kawauchi, Halo, Aperture/Xavier Barral, 2017

Nog tot en met zondag staat het Nederlandse boek in de belangstelling tijdens de 83ste Boekenweek, met dit jaar als thema ‘natuur’. Een mooi moment om enkele fotoboeken uit te lichten. Van poëtische reflecties op het landschap tot politieke aanklachten tegen vervuilende corporaties: dit zijn de fotoboeken om deze week nog beter te gaan bekijken.

[blockquote]Rinko Kawauchi, Halo, Aperture/Xavier Barral, 2017, ontworpen door Hans Gremmen

Halo is een esthetische bezinning op de patronen van natuur, tijd en rituelen. Op associatieve wijze combineert Rinko Kawauchi (JP, 1972) foto’s van vereringen aan de Japanse kustlijn met in formatie vliegende vogels in Engeland en traditionele vieringen van Chinees nieuwjaar. Kawauchi gaat intuïtief en bedachtzaam te werk. Waar haar eerdere boeken de details van het dagelijks leven aftasten, brengt ze met Halo een ode aan de kosmos. Deze omslag in haar werk wordt ook wel gezien als een reactie op de tsunami van 2011, waarin de natuur zich van zijn meest verwoestende kant liet zien. Met een groot gevoel voor schoonheid toont Kawauchi de kracht en bezieling van de natuur. Het ontwerp van Hans Gremmen, gedrukt op diepzwart mat papier en met holographic cover, vormt de perfecte pendant van Kawauchi’s mysterieuze foto’s.

Anne Geene en Arjan de Nooy, Dodonaei, 2017, uitgegeven in eigen beheer, ontworpen door Jeremy Jansen

 “Mensen classificeren alles, bijna instinctief.” Anne Geene en Arjan de Nooy zijn gefascineerd door systemen en de soms dwangmatige, soms aandoenlijke pogingen van de mens om grip te krijgen op de wereld. In het veelbekroonde Ornithology (2016) geven ze een humoristische draai aan de wetenschappelijke studie van vogels. Aan de hand van gevonden foto’s, hun oog voor schijnbaar nutteloze details en een haast encyclopedische verzameldrift ontwikkelden ze hun eigen classificatie van de natuur. Met absurde, pseudowetenschappelijke typologieën vieren Geene en de Nooy de afwijking van de norm. Deze associatieve en speelse benadering spreekt ook uit hun nieuwste publicatie, Dodonaei. Dit boekje, uitgegeven in een oplage van 100, is een ode aan de Vlaamse arts en botanicus Rembert Dodoens (1517-1585). Geene en de Nooy construeerden hun eigen versies van de Dodonaea, de plantenfamilie die naar Dodoens werd vernoemd. Met veel fantasie zetten ze zijn vooruitstrevende werk voort in het heden.

Onlangs werd Dodonaei geselecteerd voor de Best Verzorgde Boeken 2017 en ontving Anne Geene de Volkskrant Beeldende Kunstprijs. De bijbehorende tentoonstelling is nog t/m 15 april te zien in Stedelijk Museum Schiedam.

 

Mathieu Asselin, Monsanto. A Photographic Investigation, Kettler Verlag/Actes Sud, 2017, ontworpen door Ricardo Báez

Voor zijn eerste fotoboek deed Mathieu Asselin (FR/VE, 1973) jarenlang onderzoek naar biotech gigant Monsanto, reisde hij van Amerika naar Vietnam en verzamelde honderden documenten, om eind vorig jaar overal tegelijk te worden opgepikt. Monsanto. A Photographic Investigation is een indrukwekkende aanklacht tegen de biotechnologische multinational. Monsanto is vooral bekend als producent van de controversiële onkruidverdelger Roundup, maar speelde ook een pijnlijke rol in de Vietnamoorlog als leverancier van het ontbladeringsmiddel Agent Orange. Hoewel het bedrijf de publieke opinie al jaren tegen zich heeft lijkt diens machtspositie onaangetast. Asselin toont de gevolgen van Monsanto’s praktijken op mens en natuur. Zijn enorme verzameling archiefmateriaal, tekst en foto’s is helder samengebracht in een ontwerp van Ricardo Báez. Het boek is een bijzondere combinatie van fotografie, vormgeving en politiek statement.

Monsanto. A Photographic Investigation werd eind vorig jaar bekroond met de Paris Photo-Aperture Foundation PhotoBook Award en is genomineerd voor de Deutsche Börse Photography Prize 2018. De bijbehorende tentoonstelling is op dit moment te zien in het FOMU in Antwerpen, The Photographers’ Gallery in Londen en reist later dit jaar naar Breda Photo.

Jacqueline Hassink, Unwired, Hatje Cantz, 2018, ontworpen door Irma Boom

Voor The Table of Power (1996/2011) fotografeerde Jacqueline Hassink (NL, 1966) de machtsbolwerken van de globale economie. Voor haar nieuwe project Unwired gaf ze zichzelf een even conceptuele als ambitieuze opdracht: wat betekent het als we onze genetwerkte samenleving achter ons laten en zonder telefoon of wifi leven? Om een antwoord te geven op deze vraag bezocht Hassink talloze white spots, van afgelegen Japanse eilanden tot een Duitse digital detox spa. Haar foto’s kenmerken zich door een zakelijke afstand om het onderwerp zo objectief mogelijk te benaderen. In het boek, ontworpen door Irma Boom, worden de rustgevende landschappen op grote glanzende pagina’s gepresenteerd. Het contrast kan dan ook niet groter zijn met de metroreizigers die Hassink vastgekluisterd aan hun telefoon portretteerde. Dit hoofdstuk is juist op mat papier gedrukt. Aan de hand van dergelijke ingrepen weet Hassink haar onderzoek helder uiteen te zetten en prikkelende vragen te stellen over het hier en nu.  

De bijbehorende tentoonstelling is nog t/m 6 mei te zien in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam. Lees hier de bespreking van Jareh Das.

Jochen Lempert, The Skins of Alca impennis (1992-2017), Sprengel Museum Hannover, 2017

Er is helaas geen beeld van een van de pagina's

In dit eenvoudig vormgegeven boekje staan 52 zwart-witfoto’s van opgezette pinguïns – de Alca impennis om precies te zijn, uitgestorven in 1844 door menselijk toedoen. Sinds 1992 neemt kunstenaar Jochen Lempert (DE, 1958) zich voor om alle 78 opgezette exemplaren in natuurhistorische musea in Europa en Noord-Amerika te fotograferen. Lempert werd oorspronkelijk opgeleid tot bioloog en staat bekend om zijn ‘onspectaculaire’ analoge natuurfoto’s. Het gaat hem niet om indrukwekkende landschappen, exotische diersoorten of ander natuurschoon, maar om de vreemde relatie tussen mens en natuur, en de rol van fotografie daartussenin. Zijn benadering kenmerkt zich door een haast wetenschappelijke precisie en tegelijkertijd door een liefde voor artistiek experiment. De musea die Lempert nog niet heeft bezocht kregen een blanco pagina. Die komen nog wel aan bod in een volgende uitgave.

Anne Ruygt

is kunsthistoricus en curator

Recente artikelen