metropolis m

Ruim een jaar geleden was ik op zoek naar een huis. Tussen de plek waar ik op dat moment woonde en mijn nieuwe woonplaats bestond een reistijd van ongeveer tweeëneenhalf uur. ’s Morgens vielen via de fax de eerste huizen mijn woonkamer binnen en in sommige gevallen was ik vijf minuten later op weg naar een onbekende bestemming, met in mijn handen wat omgekruld faxpapier met daarop de Beloften van het Nieuwe Huis.

Tweeëneenhalf uur lang spelde ik de woorden, telde ik de meters, de kamers. Ik fantaseerde over een eventuele tuin, de omgeving. En ja hoor, het huis begon te groeien. Het gaspedaal werd dieper ingedrukt naarmate de beloften hoger reikten. Sneller, sneller, ik stelde me voor hoe andere kopers nu stonden te twijfelen aan de voet van mijn goddelijke trappartij, een eerste bod deden bij het raam met dat prachtige uitzicht.

Wat bezielde mij om me zo druk te maken over het decor van het bestaan? Eigenlijk reisde ik een vervulling na van een oude wens: wanneer ik kleurplaten inkleurde voor de door de slager of bakker georganiseerde kleurwedstrijd bestond de door mij gefantaseerde hoofdprijs uit het ongelimiteerd bezoeken van woningen. Het verblijf daarin voor een dag, alleen. De eigenaren van de huizen zouden, allen op de hoogte van de door mij gewonnen hoofdprijs, stilzwijgend en zonder enig protest het huis verlaten om het aan mij toe te vertouwen voor een dag. Ik zou, zwervend door de straten, de buurten afstropen en de mogelijkheden van de huizen taxeren. Daarna zou ik mijn besluit nemen en de woning van mijn keuze betreden. De eigenaren van het huis zouden nog snel wat spullen bijeenrapen en daarna, uit respect voor de prijswinnaar, de deur zo snel mogelijk achter zich dichttrekken, om mijn verblijf te bespoedigen.

Zodra de deur dichtviel kon het onderzoek beginnen: op wat voor manier waren er keuzes gemaakt, in materiaal, kleurgebruik, de ruimtelijke invulling? Was er gekozen voor schrootjes tegen het plafond? Waren in dit huis fanatieke tegelplakkers in de weer geweest? Van grote plavuizen in de woonkamer tot siertegels met krullen bloemen in de badkamer? Zacht tapijt, praktisch linoleum, parket? En dan natuurlijk de inrichting: opgeruimd of netjes? Bij elkaar gezocht of plompverloren tot elkaar veroordeeld? Heerst symmetrie, de rechte lijn of staat alles in diagonale stand ten opzichte van de muren? Meubels in een leven verzameld of aangepast aan de laatste trends? Welk verhaal vertelden de al dan niet aanwezige boekenruggen, cd’s, kranten, tijdschriften?

Hoe waren de verlangens en verwachtingen gematerialiseerd? Waanden de bewoners van dit huis –op de computer en de geluidsinstallatie na- zich in een andere tijd? Woonden ze eigenlijk in een Engelse cottage of in het wilde westen? Ik wandelde rond in flarden materiaal van al dan niet geslaagde levenskunstwerken. Utopieën in kubieke meters. Zelfportretten van afwezige lichamen. Een interieur kan overgenomen lijken uit een catalogus of zijn ingericht door de buren of Jan des Bouvrie, de bewoner zal door in zijn huis te wonen ongemerkt zijn sporen weer gaan achterlaten. Zelfs een hotelkamer krijgt bij bezetting binnen een dag zijn persoonlijke toets met de hulp van neergegooide of opgehangen handdoeken, gekreukte lakens en de op wat voor manier dan ook gecomponeerde bagage. Alleen de isolatiecel of totale armoede weerhoudt de mens ervan zijn omgeving op een materiële manier vorm te geven.

Onlangs werd mijn behoefte aan huizen kijken op nog een heel andere manier bevredigd, en een horizon aan mogelijkheden openbaarde zich: een huis –in dit geval het Anne Frank huis- was zodanig gefilmd en ingevoerd in de computer, dat ik gezeten achter het beeldscherm met mijn muis een wandeling door het huis kon maken. Deuren openden zich, de boekenkast schoof opzij met een muisklik en ik kon via de trap naar boven. Door de muis te draaien kon ik om me heen kijken en inzoomen. De doorzoekmogelijkheden waren natuurlijk beperkt –zo kon ik er niet achter komen welke boeken in de boekenkast stonden – maar ik had wel echt het gevoel dat ik alleen in het huis was en een uitbreiding van informatie zou ongetwijfeld tot een avontuurlijke zoektocht kunnen leiden.

Op de tweeëneenhalf uur durende terugreis vroeg ik me af of het mogelijk zou zijn mijn oude huis op een dergelijke manier te digitaliseren. Hoe zou het zijn als ik mijn verloren gegane meisjeskamer weer zou kunnen bezoeken met de muis? Ik zou mijn klerenkast kunnen openklikken en mijn jurken kindermaat 128 tevoorschijn trekken. Alle kleine laatjes vol geheime verzamelingen doorspitten, mijn cassettebandjes met ABBA en Grease opzetten. Het trapje omhoog nemen naar de slaapzolder en het dakraam openen om naar buiten te kijken. Naar de keuken gaan, waar ik me iedere ochtend waste, de tuin inlopen en nog even onder de boom zitten.

Of ik zou mijn allerlaatste huis – wie weet hoe oud ik word, misschien is dit voorstel rond die tijd zeer normaal en eenvoudig uitvoerbaar – op internet zetten. Alhoewel, eenvoudig en normaal; het is behoorlijk wat werk om alle bezittingen te catalogiseren. Bijvoorbeeld bij een klik op een la komen alle foto’s tevoorschijn, op de volgende la de films. De boeken in mijn kast zou ik leesbaar willen maken, videobanden met allerhande fragmenten zichtbaar, de cd’s hoorbaar. En de viool boven op de kast zou enkele streken (op dit moment niet aan te bevelen) van mijn hand laten horen. En het Droste-effect zal zich voordoen wanneer de bezoeker in staat zal zijn mijn computer aan te zetten om het huis nogmaals te betreden.

Ik zal ook voortdurend veranderingen willen blijven invoeren. Bijvoorbeeld bij het opnieuw schilderen van het huis, of iets eenvoudiger: nieuwe sokken in de la, kapotte panty eruit. De koelkast wisselt steeds van samenstelling en wat te denken van het achterlaten van de laatste inhoud van mijn prullenmand? En hoe waarheidsgetrouw zal ik willen zijn? Want, wie zal mij ervan weerhouden om in de woonkamer van mijn virtuele huis het Joodse Bruidje van Rembrandt te hangen en het er altijd opgeruimd te laten zijn? Het zal een alternatief zijn voor de grafkist of urn, mijn huis vol inklikmogelijkheden met de tekst: Dit was Birthe Leemeijer.