metropolis m

In januari van vorig jaar streek de Amsterdamse galeriehoudster Daniela Apice een aantal weken neer in de Friese residency SYB, voor de Casus Apice for Artists. Apice, die eerder al haar gehuurde galerieruimte in de Amsterdamse Pijp inruilde voor haar eigen woonkamer, probeerde in gesprekken met uiteenlopende curatoren en kunstenaars tot een alternatief format te komen voor een meer geëngageerde representatie en presentatie van kunstenaars. Ze beschouwt zichzelf meer als productieagent en mediator tussen kunst en publiek, instituties en collecties, dan als ‘klassiek’ galeriehouder. Apice lijkt in haar zoektocht naar een alternatief format voor de galerie niet alleen te staan. Meerdere Nederlandse galeriehouders ruilden afgelopen jaren hun galerie in voor een agentschap of adviesbureau van waaruit ze kunstenaars vertegenwoordigen en hun expertise aanbieden, zoals Manuela Klerx en Tanya Rumpff.

Afgelopen februari spreek ik op Art Rotterdam Gerben Willers, die daar debuteerde met zijn ‘label’ All Together Now. Omringd door schilderijen van de jonge Frederique Jonker vertelt Willers enthousiast over zijn agentschap dat hij heeft afgekeken van de muziekwereld: ‘Net zoals een platenlabel zijn muzikanten begeleidt, kan ik als label voor kunstenaars meer bieden dan een traditionele tentoonstellings- of galerieruimte. Zonder eigen tentoonstellingsruimte heb ik meer vrijheid te kijken hoe de kunstenaar zich het beste kan ontwikkelen en zoek ik actief naar passende platforms, precies zoals een platenlabel dat doet’.

Willers was tot voor kort werkzaam als curator bij Showroom Mama, waar hij solo-presentaties maakte met kunstenaars zoals Ryan McNamara, Oscar Murillo, Ryan Trecartin, Wayne Horse (ps. Willehad Eilers) en Jonas Lund. Vanuit de gesprekken met de kunstenaars ontstond bij Willers de wens om op langere termijn met kunstenaars samen te werken en ze te vertegenwoordigen. Het was uiteindelijk het werk van Frederique Jonker, in 2014 afgestudeerd aan de HKU, dat hem de doorslaggevende ‘push’ gaf zijn plannen uit te voeren.

Laurie Cluitmans: ‘Waarom nu?’

Gerben Willers: ‘Ik denk dat er steeds meer behoefte is aan instellingen, galeries of agentschappen die de kunstenaars en de vele verschillende hedendaagse kunstpraktijken voorop stellen en dan pas naar het financiële aspect kijken.’

Zie je het label dan ook als een kritiek op de huidige kunstmarkt, met name in het bovensegment?’

‘Het zet zich vooral af tegen de internetcultus van het snelle en het documenteerbare. Tegen de trend in van kunstenaars die een tentoonstelling maken, fotograferen, op het internet slingeren en via Facebook en blogs verspreiden. Jonas Lund heeft een tentoonstelling en ook al is er amper publiek geweest, toch heeft iedereen het erover. Er vindt nu een kentering plaats die tegen de digitale reproductie en kunstervaring ingaat. De hedendaagse kunst grijpt terug naar media die ‘live’ ervaren en gezien moeten worden. Een schilderij moet je echt zien; een performance moet je live bezoeken. Het publiek wordt weer betrokken omdat het echt fysiek tastbare werk weer op de voorgrond komt te staan. Het New Theatre in Berlijn doet dat heel slim. Via Facebook worden de performances en happenings aangekondigd, maar als je de website bezoekt, zie je alleen een lijst van wat er is geweest, geen verdere documentatie. Je wordt getriggerd om ernaartoe te gaan, om het echt te ervaren, anders heb je het simpelweg gemist. Dat tastbare, fysieke, zie je ook terug bij het werk van de drie kunstenaars met wie ik nu werk: Wayne Horse, Frederique Jonker en Abner Preis.’

Wat maakt het label dan zo anders dan een galerie?

‘Voor mij is het belangrijk dat je gebruik kunt maken van alle mogelijke platforms die er zijn, van theaterproducties, internet, filmproducties, festivals. Per kunstenaar ga ik kijken wat de ambities zijn en plannen maken voor de toekomst. We gaan specifieke doelen opstellen en zien hoe die te bereiken. Een vast hokje hebben met vier muren is daar niet altijd even geschikt voor. Ik kan dankzij het label bovendien dichter bij het publiek gaan zitten, de mensen opzoeken, in plaats van ze te vragen om naar mijn ruimte te komen.’

Hoe uit zich dat in concrete zin?

‘Voor Wayne Horse ga ik filmproducties op touw zetten en fondsen werven; voor een schilder als Frederique Jonker is een presentatie op een kunstbeurs weer meer passend. Ik zie mezelf als een mix van kunstproducent en galeriehouder, van verkoper en bemiddelaar. Galeries doen natuurlijk ook veel voor hun kunstenaars, en produceren ook nieuw werk, maar doorgaans is het toch vaak het een of het ander. Of je hebt een galerieruimte en toont daar het werk van de kunstenaar. Of je hebt, net als ik, een klein kantoortje van waaruit je bijdraagt aan de productie en realisatie van kunstwerken die ergens anders worden getoond. Uiteraard moet ik nog zien of het echt gaat lopen.’

Tot slot, de naam: All Together Now?

‘Ik ben geen Beatles-fan [All Together Now is een nummer van de Beatles], maar ik geloof erin dat alle goede ideeën altijd vanuit een collectief gedachteproces voortkomen. Ik werk samen met de kunstenaars, de kunstenaars hebben hun eigen netwerk, en door verschillende groepen bij elkaar te brengen, ontstaat een soort van nieuwe creatieve en collectieve energie waarin echt goede ideeën tot stand komen. Ik wil een spil zijn in het leggen van contact met verschillende mensen, om ze met elkaar in gesprek te laten gaan.’