metropolis m

‘Voor Leseman werkt het om heel vlug haar werk te maken’, zegt Saedt. ‘Op die manier kan ze haar ratio uitschakelen en intuïtief werken.’ Ze wijst naar de serie schilderijen die over de muurschildering onder elkaar zijn gehangen en legt uit dat Leseman soms pas maanden later begrijpt wat er op het doek staat. Dynamische vormen, vlug op het doek aangebracht: Lesemans snelle werkwijze is goed terug te zien in haar werk, dat op het eerste gezicht helemaal geen verhaal lijkt uit te beelden. Dat lijkt ook te gelden voor de vlekkerige muurschildering die achter de schilderijen te zien is. Toch doemen, voor wie lang genoeg kijkt, op een gegeven moment gezichten op uit de dunne laag bruine verf. Leseman maakte het samen met Cavenecia.

Zij onderzoekt eveneens het onderbewuste in haar werk, zij het op een andere manier. Waar Leseman de snelheid opzoekt, gaat Cavenecia juist mediteren. Ze besteedt veel tijd in de natuur en ziet de wereld om haar heen als een web dat ons allen omringt, met daarin wezens en patronen. Soms verbeeldt ze in haar werk wat ze heeft gezien tijdens een meditatie, soms is het verbeelden zelf een vorm van meditatie. In een nieuw videowerk is te zien hoe ze naakt door een rotsachtige woestijn loopt. Soms rechtop, soms op handen en voeten. Haar lichaam is bedekt met bodypaint in een geblokt patroon. De vrouw noemt ze ‘Checkerboard Woman’. Op de achtergrond klinkt een dromerige soundscape die de ondertoon vormt van een filosofische dialoog tussen haar reeds overleden geliefde Calvin Chynoweth Lebaron en haarzelf. Cavenecia maakte een serie geluidsopnames toen ze samen met hem een reis maakte door de woestijn in het zuidwesten van de Verenigde Staten. De twee spendeerden een zomerzonnewende bij een waterval in Utah. Eenmaal daar ontdekten ze dat de waterval opgedroogd was. Geconfronteerd met de verandering van de aarde, begon Chynoweth Lebaron spontaan te bidden. Een zin uit de soundscape die mij bijblijft is: Things that were hidden, are now revealed.

Die woorden zijn tevens toepasbaar op Cavenecia’s mystieke pastel- en grafiettekeningen. In een videoportret die aan het begin van de tentoonstelling te zien is, vertelt de kunstenaar dat ze eerst het papier vult met fijngemalen pastel of grafiet om vervolgens met een gum delen weg te halen. Zo trekt ze de figuren die verscholen zijn in de vlekken of ‘wolken’ naar voren. Ook in de tekeningen komen geblokte patronen vaak terug. Daarover zegt ze dat die fungeren als portalen naar andere werelden waar andere natuurwetten gelden. In relatie tot het videowerk dat zich afspeelt in de woestijn, waar zij de drager is van het geblokte patroon, stel ik me voor dat Cavenecia de rol aanneemt van de bemiddelaar tussen de fysieke en metafysische wereld waar ze zich in interesseert.

Voor Leseman is het de eerste keer dat ze werk van glas laat zien. Ze maakte een aantal beeldjes die doen denken aan talismannen: beeldjes met een beschermende kracht die in verschillende culturen voorkomen. Daarnaast hangen er ook keramieken beeldjes van  planten, boomwortels en een mensenlichaam met tatoeages aan de muur. Leseman baseerde de vormen op Milagros: kleine metalen talismannen die gericht zijn op herstel en dankbaarheid. In de tentoonstelling is het mensfiguur de enige talisman die direct verwijst naar Milagros. Leseman ontwierp de glazen pijl zelf, als talisman voor richting en vastberadenheid. Op een van de schilderijen in de tentoonstelling zijn gevouwen handen afgebeeld die een doorzichtig schijfje vasthouden. Het is een teder beeld, alsof Leseman wil laten zien dat mensen ook zelf een beschermende rol in kunnen nemen.

Zo zijn er nog meer subtiele, maar treffende details in POST te vinden. Met mystieke beelden hebben Cavenecia en Leseman geprobeerd de parallelle werkelijkheid die ze inspireert voelbaar te maken. Dat dat is gelukt, is deels te danken aan het maakproces: volgens de kunstenaars konden zij beslissingen maken zonder veel verantwoording af te leggen. Hun gedeelde werkwijze –  het maken vanuit intuïtie – kreeg zo voldoende ruimte.