metropolis m

Maastricht

Bonnefantenmuseum

19/01/2013 t/m 28/04/2013

Via een slingertocht door verschillende, naar periode ingedeelde, zalen op de verdieping met historische kunst van het Bonnefantenmuseum, kom je uiteindelijk terecht bij de tentoonstelling van Keetje Mans (1979). Deze is gesitueerd in een grote zaal, net na de tijdsvakken middeleeuwen en renaissance. Het werpt een mooi licht op haar schilderijen en laat zien hoezeer het werk van Mans in een kunsthistorisch kader te plaatsen valt. Hoewel je het misschien niet direct zou verwachten, blijkt het werk veel verwant te hebben met de schilderijen uit de Italiaanse renaissance, in kleurstelling en in toon.

De werken van Keetje Mans ogen historisch en sprookjesachtig. In dromerige kleuren zet ze alledaagse taferelen neer, die ze voorziet van lichtelijk surrealistische elementen. Vaak zijn het combinaties van objecten, flarden tekst en personen. De werken hebben ook iets weg van volkskunst, voornamelijk door het opvallende kleurgebruik, de veelvuldig weergave van bont bedrukt textiel en de weinig gedetailleerde – en daardoor soms als maskers aandoende – gezichten, zoals die van het meisje met een verentooi in Vagabond (2012).

De veelkleurige tentoonstelling in het Bonnefantenmuseum is voor Mans een thuiswedstrijd. De in Amsterdam geboren kunstenaar werd opgeleid in Maastricht. Tegenwoordig woont en werkt ze er ook, en is daarmee de ideale kandidaat om de nieuwe museumreeks Tales from the Backyard te openen. Hierin wordt telkens een kunstenaar uit de Euregio Maas-Rijn centraal gesteld. De keuze voor Keetje Mans hangt ongetwijfeld ook samen met haar recente successen: ze is genomineerd voor de Parkstad Limburgprijs 2013 en sleepte afgelopen jaar de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst in de wacht.

Dat Keetje Mans één van de vier winnaars van de Koninklijke Prijs is, kwam voor velen niet als een verrassing. Met Mans maakte de jury een veilige keuze. Haar sferische schilderijen zijn tegelijk speels en krachtig, en bovenal herkenbaar. Het in het Bonnefanten aanwezige Through the Vineland (2012) toont een slapend meisje onder een roze-rood getinte lappendeken, tegen een vlekkerige, uit grove toetsen opgebouwde, donkerblauwe achtergrond. Beide kleurvlakken zijn op mozaïekachtige wijze opgezet, waardoor het werk doet denken aan dat van Klimt. Het interieurstuk Room (2012), met zijn grove toets, zachte kleuren en ietwat vervreemdend perspectief, verwijst naar de stijl van Van Gogh. Keetje Mans kent haar klassiekers. Het geeft haar werk een vertrouwd karakter.

De koestering van de traditie blijkt helaas ook haar valkuil. Alles is wel heel erg herkenbaar. Na het zien van een paar werken, heb je het gevoel dat je ze allemaal hebt gezien. De composities lijken op elkaar, met dromerige hoofden onder in het beeld en grote teksten erboven. Apart gezien vallen ze op, maar bij elkaar geplaatst boeten Mans’ schilderijen veel aan kracht in. Haar stijl is zó duidelijk en eenvormig, dat het de tentoonstelling ontbreekt aan dynamiek.

Misschien kun je ook niet anders verwachten van een jonge kunstenaar van wie maar liefst veertien schilderijen zijn tentoongesteld, waarvan negen uit het afgelopen jaar. De werken uit 2012 zijn niet haar beste schilderijen. Het met de Koninklijke Prijs bekroonde Bed 88 uit 2011, maar vooral Ranchbox uit 2010 – waarop drie in zwart geklede meisjes staan afgebeeld – zijn mijn favorieten. Het werk van Mans was toen nog wat rauwer en donkerder. Je kunt het een jonge kunstenaar niet kwalijk nemen, alles te willen laten zien uit haar nog prille carrière, maar misschien had het museum er beter aan gedaan iets selectiever te zijn bij deze kennismaking met een onmiskenbaar schildertalent.

Sanneke Huisman

kunsthistoricus en criticus, Amsterdam