metropolis m

Zijn optreden op zijn monsterorgel tijdens de opening van de laatste documenta mag legendarisch genoemd worden: Llyn Foulkes, kunstenaar aan de West Coast van de Verenigde Staten. Ik was zelf niet bij het optreden, zag alleen later de youtube-versie ervan, en uiteraard de schilderijen die er ook getoond werden met een eigenaardige folksfeer, waar Massimilano Gioni een jaar later in Venetië een halve tentoonstelling op zou basseren.

Om elk misverstand te vermijden: Foulkes is geen ‘outsider’ van het type waar Gioni in Venetië mee wegliep. Hij is al jaren een sleutelfiguur aan de West Coast, met een rijk en gevarieerd oeuvre, dat bekend staat om zijn rauwe directheid, en ‘ongefilterde kwaliteiten’. Bekijk zijn meest bekende werk uit de jaren zeventig, de verwrongen hoofden waar Foulkes met geweld op ingegrepen heeft, en je begrijpt direct waar zijn faam op is gebaseerd.

Macaber en emotioneel, de kunst van Foulkes laat je niet onaangedaan. In Museum Kurhaus in Kleef wordt er een groot overzicht getoond, dat is georganiseerd door het Hammer Museum in Los Angeles. De tentoonstelling biedt een beeld van alle fases van zijn carrière in 150 werken, van de vroege cartoons uit de jaren zestig, de iets latere postcard series en bloederige, gemutileerde hoofden uit de jaren zeventig. Foulkes heeft werk gemaakt waarin hij corporate Amerika op de hak nam, en meer rustige tableaux, zijn meest folkachtige werk, opgebouwd uit allerlei materialen, waar het monsterorgel, bestaand uit toeters en fluiten ook bij past.

Op de eigen website omschrijft hij zichzelf als de Zelig van de Amerikaanse kunst, die in vijf decennia consequent inconsequent is geweest, maar niettemin altijd voorop heeft gelopen bij de ontwikkelingen van zijn tijd: lang voor Andy Warhol exposeerde hij al in de fameuze Ferys Gallery, hij was al pop voordat de term pop-art goed en wel bedacht was. Tot zijn bewonderaars horen Ed Rusha, John Baldessari, Robert Irwin en Wallace Berman.

Foulkes is ook een ervaren jazzmuzikant die heeft opgetreden met Robert Crumb en die The Rubber Band formeerde, waarmee hij een keer optrad in de legendarische Johnny Carson’s Tonight Show. Zelf ligt zijn hart iets meer bij de muziek dan bij zijn kunst waar hij onzekerder over is: ‘painting is my torment, Music is my joy’, zong hij in een liedje.Als je de tijd neemt naar een optreden te kijken op z’n monsterorgel wordt het plezier direct duidelijk.

Zijn tentoonstelling in het Kurhaus in Kleef en eerder al die in het Hammer Museum in Los Angeles, zijn te danken aan zijn optreden op de documenta. En hoewel Foulkes in Kleef niet gaat optreden op het orgel, zal er wel expliciet worden ingehaakt op hedendaagse muziek.

Llyn Foulkes

Museum Kurhaus, Kleef

8 december t/m 2 maart 2014