metropolis m

Om de mooiste muzieksite op het net te krijgen, moet je eigenlijk alle muzieksites bij elkaar stoppen en er volgens een enkele van maken. De gedachte alleen geeft al een onbeschrijflijk heerlijk gevoel. Met Napster als spin in het muziekweb, en daaromheen een hoeveelheid goede midisites, die als noodzakelijke knooppunten functioneren voor het volgende niveau, de sites van de echte monomane fans. Dus stop de duizend beste muzieksites bij elkaar, voeg daar de wat minder spectaculaire volgende tienduizend bij, en tel daar dan ook nog eens een honderdduizend wat obscuurdere sites aan vast, en je heb een werkelijk ideaal muzieknet. Ik ben nu aan site nummer 7016 aangekomen, en nog steeds stuit ik op verrassingen.

Het begon met een toevallige klik naar ClassicalMusicArchive (www.psr.net), waar je een paar duizend werken uit de klassieke muziekliteratuur kunt downloaden. Vervolgens kun je die op een muziekprogramma als Cubase als traditionele partituur bekijken en afspelen. Het was een ontdekking: nooit meer angstige bezoeken aan Broekman & Van Poppel, niet steeds weer paniekerig naar de muziekbibliotheek. Dankzij die wat uit de hand gelopen site van de nogal monomane Amerikaan Pierre Schwob beschikte ik al snel over een overvolle ordner met minimale files op mijn computer. Met heel veel van Bach, Mozart, Schubert en Tsjaikowsky, en een heel uitgebreide bloemlezing van meesters als Brahms, Bruckner en Mahler.

Maar het is bekend, het web is een echte zuiger, dus toen ik eenmaal die klassiekers binnen had, wilde ik ook files van de modernen. De jacht op Stravinski- en Schönberg-partituren was begonnen. CMA geeft alleen de pianoversie van de Sacre du Printemps van Stravinsky en waarschuwt bij menig modern componist dat diens werk om copyrighttechnische redenen niet mag worden verspreid. Tja, eerst leg je je daarbij neer, maar dan ontstaat er een des te sterkere drang er werkelijk achteraan te gaan. En er kwam meer zicht op wat ik zocht, eerst via een algemene zoekmachine als Google (www.google.com), daarna via een veel gespecialiseerdere, www.musicrobot.com. Stravinski’s Sacre, geheel in een orkestuitvoering (www.na.rim.or.jp/~junatc ) was de eerst grote prooi, en na een paar maanden vond ik eindelijk waar ik al heel lang naar zocht. Hoewel Schoenberg nog verboden terrein is volgens Swob, had ik eindelijk beet met de partituur van Schönbergs Verklärte Nachte. Nu ja, de eerste tweehonderd maten en helemaal aan het einde nog een los fragment. Maar de mooiste vioolmuziek van de vorige eeuw had ik binnen, met daarbij ook nog het begin van Schönbergs Erwartung (www.clubfumar /interval /monzo /schoenberg /Vienna1905.html).

Het artistieke belang van deze vondsten heeft me werkelijk overrompeld. Want naast de normale partituur, die in essentie gelijk is aan de handelseditie, maar daarvan om technische redenen nogal eens wat van afwijkt, zijn het de andere versies van de partituur, die er hier toe doen. Muziekprogramma’s als Cubase laten je ook de partituur als een zogenoemde pianoroll lezen, waarbij de zwarte noten, balken en sleutels in een kleurrijk, werkelijk visueel overrompelend beeld worden omgezet. Onvermoede diepten blijken dan in de muziek verborgen. Bij Schönberg komen uit zijn twaalftoonstechniek, die vooral antiromantisch wilde zijn, de prachtigste suggesties van horizonten, bergketens,watervallen en stroomgebieden tevoorschijn. Zijn revolutionaire twaalftoonstechniek is meer dan bestemd voor het geluid, het blijkt ook een visuele techniek te zijn. Wat Schönberg zelf kennelijk nooit ook maar heeft vermoed, of misschien juist niet heeft willen prijsgeven, komt nu pas aan de oppervlakte. In plaats van de schilder van portretten die een margepositie in de kunst heeft verworven, is Schönberg plotseling de collega van Mondriaan. En hij zou de abstracte schilderkunst in een geheel andere richting hebben gevoerd als hij zijn abstracte beelden op doek had gezet. Immers, de wondermooiste structuren van zijn pianorolls bewijzen dat zijn twaalftoonstechniek ook als vernieuwend mechanisme voor de kunst geschikt zou zijn geweest. Want stel je eens voor dat Mondriaan in plaats van zijn eenzame strijd over de diagonaal met Van Doesburg, vragen als hoe ‘de subjectiviteit geheel en al in de objectiviteit over te voeren’ met Schönberg had kunnen bespreken! Als dat was gelukt, had de kunst van nu er heel anders uitgezien.