metropolis m

Ik zit in een gehuurd appartement, ergens in een grote stad. Wij zouden het ‘apartma’ (Sloveens voor vakantiewoning) kunnen noemen – een appartement dat je huurt voor vakanties, voor een beperkte duur, een tijdelijke plek. Hoe lang zal ik hier blijven? Zal ik hier wel blijven? Ik ken mijn buren niet. Zij kennen mij niet. Eigenlijk ontmoet ik nooit iemand in dit huis. Het is er altijd rustig. Is het misschien een huis zonder mensen? Maar er is licht ’s avonds, er zitten mensen achter de ramen. Ze koken, eten, zitten en kijken tv. Ik vraag me af wie ze zijn, wat ze doen, waar ze vandaan komen? Ik ben een paar dagen geleden gearriveerd. Als ik een plek leuk vind kom ik er graag terug. Ik kom en ik ga weer. Een deel van mijn leven bevindt zich op straat, tussen de ene plek en de andere. Ik moet reizen, maar soms is het goed om je te beseffen waar je vandaan komt, waar mijn vrienden wonen en mijn boeken zijn.

Hoe lang moet je ergens wonen om als lokaal te kunnen worden gezien? Kan ik wel voor local doorgaan op een plek waar ik niet geboren ben? Het is bijna een paradox dat juist ik geïnteresseerd ben in het lokale, de genius loci, dus niet alleen de letterlijke omgeving maar ook de sociale en politieke status van een locatie. Ik weet niet waarom dat zo is, maar ik denk dat het ermee te maken heeft dat ik een permanente toerist ben. Iemand die anders naar de dingen kijkt, iemand zonder sociale verantwoordelijkheid, iemand die de ergste dingen kan beweren en toch overleeft. Vermoedelijk zal ik nooit meer ergens ‘thuis’ horen, niet eens op de plek waar ik geboren ben.

Ik geef twee recente voorbeelden van mijn werk. Home Design Service is op initiatief van Casco in 2001 in de Leidsche Rijn in Utrecht ontwikkeld als een van de eerste contextgerichte kunstprojecten. Het was een communicatiemodel en performatieve installatie die de bewoners van deze Vinex-wijk wilde helpen bij de ontwikkeling van hun eigen identiteit in relatie tot hun woonomgeving. Het project omzeilde met opzet de onbegrijpelijke, officiële planvorming en was een voorbeeld van waar tijdens de projectontwikkeling ook ruimte kon worden gevonden voor een extra voorziening voor de bewoners. Daarom stelde ik voor een Casco mobiel te plaatsen omgevormd tot een Home Design Service, als onderdeel van een netwerk van tijdelijke voorzieningen in het nieuw ontwikkelde Leidsche Rijn.

Cinema/Studio (2004) is een project ontwikkeld in samenwerking met Beyond Utrecht, het grootschalige kunstproject van de gemeente Utrecht in samenwerking met Bureau Leidsche Rijn en SKOR. In samenwerking met studenten van de Royal University College of Fine Arts in Stockholm werd een hybride faciliteit ontworpen die het midden hield tussen bioscoop, een huiskamer en een ontmoetingsplaats. Aangezien Leidsche Rijn overdag voornamelijk bevolkt wordt door moeders met kleine kinderen, werd er speciaal voor hen een drie weken durend filmprogramma samengesteld. Tevens waren er in op de dinsdagavond discussies met deskundigen (stedenbouwkundigen en architecten) en bewoners.