metropolis m

Zoals het communistische tijdperk een jongere generatie nog steeds bezig houdt, zo heeft het ook zijn sporen nagelaten in de stedelijke omgeving. Langzaam wordt de sociale economie getransformeerd, stedelijke structuren geherdefinieerd en krijgt het publieke domein een nieuwe betekenis. Deze veranderingen worden door kunstenaar Barbora Klímová (Brno, 1977) zowel vanuit een architectonisch als kunsthistorisch perspectief geanalyseerd in een serie subtiele ‘aanpassingen’. Haar werk kan worden bestempeld als een toe-eigening van, of toespeling op de gegeven werkelijkheid, waarbij ze van locatiegerichte interventies gebruik maakt om de omgeving en haar culturele geschiedenis te herformuleren.

Op de eindexamententoonstelling van het HISK (Hoger Instituut voor de Schone Kunsten, Gent) presenteerde ze Replaced – Brno, een gelaagd onderzoek naar de wijze waarop een publieke sfeer en haar sociale conventies in de loop van de tijd veranderen. Voor het project selecteerde ze vijf performances die plaatsvonden in de openbare ruimte van het voormalige Tsjecho-Slowakije van de jaren zeventig en tachtig. De keuze voor deze werken is gebaseerd op de wens om kunstenaars te selecteren die in hun werk dagelijkse condities en gedragscodes centraal stellen. Voorbeelden als Ik verkocht persoonlijke bezittingen die me aan mijn vrienden herinnerden op een markt gedurende een periode van een uur, Jan Mloch, Krakow, 7 Oktober, 1975; Ik had mijn vrienden uitgenodigd om getuigen te zijn bij mijn poging een vriendin te vinden, Jiří Kovanda, Praag, 19 Oktober, 1977 of Na drie dagen en nachten niet te hebben geslapen besloot ik de vierde door te brengen in een boom, Petr Štembera, Praag, April, 1975, worden op zeer secure wijze opnieuw door Klímová uitgevoerd, dit keer binnen een hedendaagse context. Daarnaast interviewt ze de desbetreffende kunstenaar over de achtergrond van deze werken. Op deze manier brengt ze de context volledig in kaart en onderzoekt ze de waarde van deze gestes in een nieuwe, eigentijdse omgeving, vrij van beperkingen of onderdrukkingen ten gevolge van het communisme.

Ze past een vergelijkbare werkwijze toe in een ander project voor het Brno Huis voor de Kunst, dat ooit een populistische tentoonstelling presenteerde, getiteld Beroemde Villa’s in Brno. De tentoonstelling concentreerde zich op de geschiedenis van beroemde villa’s gebouwd in de omgeving van Brno. Opvallend was dat de periode tussen 1963 en 2004 totaal niet was vertegenwoordigd op de tentoonstelling. In die tijd werd de architectuur gedomineerd door een planmatige economie. Volgens de communistische doctrine was het ideale huis een voorgefabriceerd bouwwerk voor gemeenschappelijk gebruik, waaraan geen private ondernemer of architect te pas kwam. Om zich te onttrekken aan deze werkelijkheid besloten enkele bewoners het heft in eigen handen te nemen en bouwden villa’s van eenvoudige, goedkope materialen. Dit resulteerde in een zeer karakteristieke en eigenzinnige architectuur.

Als Barbora Klímová wordt uitgenodigd voor een tentoonstelling bij het Brno Huis voor de Kunst, besluit ze de beroemde tentoonstelling van een paar jaar eerder aan te vullen, door de toen vergeten periode te reconstrueren, wat resulteerde in een zeer karakteristieke architectuur. In Famous Brno Villas II documenteert Klímová een aantal van deze bouwwerken door de eigenaren te interviewen over de geschiedenis van het bouwproces. Het onderzoek resulteert in een presentatie die in opzet identiek is aan de originele tentoonstelling (waarbij alleen de ‘representabele’ villa’s van een decadent Tsjecho-Slowakije werden getoond). Door de tentoonstelling een vervolg te noemen op het origineel, benadrukt ze het feit dat Tsjecho-Slowakije kennelijk moeite heeft zijn verleden te aanvaarden.

Op een zeer intelligente manier ondervraagt Klímová het eigendom van specifieke geschiedenissen en benadrukt de veranderende betekenis ervan in een zich ontwikkelend politiek klimaat. Ze beschikt daarbij over een frisse kijk op de betekenis van publieke ruimte.

www.barboraklimova.net