metropolis m

Naomie Pieter (1990)

Naomie Pieter is performancekunstenaar en antiracisme- en queeractivist. Ze strijdt voor de gelijke behandeling van gemeenschappen die Zwart en queer zijn. Ze is een van de jonge activisten, voornamelijk vrouwen, die door Kensmil recentelijk zijn geportretteerd in een nieuwe serie. Kensmil vertelt: ‘Een aantal vrouwen die ik voor deze serie heb geportretteerd kende ik al; met een aantal ben ik in contact gekomen via mijn netwerk. Samen met hen heb ik het avondprogramma Beeldbepalers samengesteld bij De Balie. Ik ben bij ieder van hen thuis geweest, waar ik foto’s van hen heb gemaakt. Vervolgens heb ik in mijn atelier de portretten geschilderd. Met de portretten wil ik de vrouwen een podium geven; ik vind dat hun werk en activiteiten meer aandacht verdienen.’ Het portret van Pieter oogt even krachtig als sereen; een sterke jonge vrouw die nergens voor terugdeinst, maar niet hoeft te schreeuwen. Voor Pieter is protest een ‘sociale choreografie’. ‘We organiseren lichaam, ruimte en tijd’, zegt ze. Kensmil is heel tevreden over hoe die houding in het portret uitpakt: ‘Het is precies hoe Naomie is, ze is strijdlustig op een heel relaxte manier.’

Zaïre Krieger (1995)

Zaïre Krieger is een spoken word artist, dichter en journalist. Ze doet onderzoek naar mensenrechten en richt zich op onderwerpen rondom racisme, feminisme en de LGBTQ+ gemeenschap. Dat doet ze vooral vanuit een persoonlijk perspectief: ze onderzoekt wat het betekent voor mensen te leven onder de systematiek van bepaalde wetgeving, of het gebrek daaraan. Ze is verder bekend geworden door haar vertaling van het gedicht The Hill We Climb van Amanda Gordon. ‘Ik heb Zaïre ontmoet via Mitchell Esajas van The Black Archives, en ze was eveneens onderdeel van het programma in De Balie. Ik heb bij dit portret, net als bij veel andere in deze reeks, gekozen voor een monumentaal formaat, zonder herkenbare achtergrond. De schilderijen uit deze serie zijn veelal de eerste portretten die ik van ze maak, omdat het om kunstenaars en activisten gaat die aan het begin van hun carrière staan. Ook Zaïre heeft nog een carrière voor zich, ik ben benieuwd hoe ze hier invulling aan zal gaan geven. Het gebeurt regelmatig dat ik meerdere portretten maak van een persoon in de loop van de tijd.’

Jessica de Abreu (1989) en Mitchell Esajas (1988)

‘Dit schilderij is voor mij heel belangrijk’, zegt Kensmil over het dubbelportret van Jessica de Abreu en Mitchell Esajas. Het doek toont twee van de oprichters van The Black Archives aan het werk: Abreu en Esajas doen in New York archiefonderzoek naar de levens van Hermina en Otto Huiswoud, twee Zwarte activisten die vanaf de jaren 1920 streden tegen Europees en Amerikaans imperialisme. Kensmil: ‘Jessica en Mitchell ken ik al langer en heb ik al vaker geportretteerd. Wat ik mooi vind aan dit beeld is de gelaagdheid. Het schilderij heet Archiving Future History. Je ziet hier de twee aan het werk om nog onbekende geschiedenissen aan het licht te brengen. Maar met dit portret worden ook de onderzoekers onderdeel van een nog te schrijven geschiedenis.’ Het werk is aangekocht door Museum Arnhem. ‘Ik vind het heel mooi dat de portretten via museale collecties onderdeel worden van ons collectieve culturele geheugen.’

Edgar Cairo (1948-2000)

Kensmil portretteert ook Zwarte intellectuelen die al langere tijd onderwerp zijn van haar werk en denken. Het portret van schrijver Edgar Cairo is door Kensmil geschilderd in 2021. Cairo werd geboren in Paramaribo, Suriname, en overleed op 52-jarige leeftijd in Amsterdam. Zijn romans, toneelstukken en gedichten hebben hun wortels in de creoolse voordrachtkunsten, maar worden door Cairo geschreven in een zelfontwikkelde taal waarin Nederlands en Surinaams worden vermengd – wat hem door critici niet altijd in dank werd afgenomen. In het werk van Cairo staan slavernij, kolonialisme, Zwarte identiteit en geschiedenis centraal. ‘Cairo is als vooruitstrevend denker van groot belang geweest voor mij. Zo las ik zijn boek Kollektieve Schuld, Famir’man-Sani (1976) al op jonge leeftijd, en was daarvan erg onder de indruk. Het is een denker die al langere tijd met me meeleeft’, vertelt Kensmil.

Anil Ramdas (1958-2012)

Anil Ramdas heeft zich ingezet voor de emancipatie van Zwarte gemeenschappen in een Nederlandse context. Hij was columnist, essayist, journalist en tv- en radiopresentator; van 2003-2005 was hij directeur van De Balie. De portretten van gevestigde intellectuelen zijn heel anders opgezet dan die van de jonge activisten: ze zijn doorgaans kleiner van formaat, maar gevarieerder in kleurgebruik en houding. Ze zijn meer uitgesproken. Dit portret is uit 2020, en is daarmee een jaar eerder geschilderd dan de portretten uit de serie jonge activisten. ‘De carrière van deze mensen is al voltooid, dat zie je terug in de portretten. Ze zijn meer iconisch’, legt Kensmil uit. ‘Deze personen zijn mijn voorbeelden, mijn helden. Ramdas is een heel markant persoon die een stem gaf aan Zwarte gemeenschappen in Nederland en het debat over kolonialisme een podium bood. Hij deed dit op zeer intelligente wijze tot aan zijn tragische dood in 2012.’

Curtis Mayfield, Janelle Monáe, Judy Mowatt en Billie Holiday

Kensmil vertelt: ‘Dit is een uitsnede uit de installatie van mijn doorlopende project We the People Who are Darker Than Blue (2011-heden). Ik verzamel al meer dan tien jaar protestliederen. Uiteindelijk ben ik ook portretten van de zangers gaan maken. Veel van hun platen had ik al, maar voor dit project ben ik speciaal op zoek gegaan naar protestliederen in soul, blues, reggae en hiphop. Hier geselecteerd zijn portretten van Curtis Mayfield, Janelle Monáe, Judy Mowatt en Billie Holiday. Curtis Mayfield is verantwoordelijk voor de titelsong van het project, een protestlied uit 1970. Ik voeg hier voor deze selectie graag Janelle Monáe (Django Jane, 2018), Judy Mowatt (Black Woman, 1979) en Billie Holiday (Strange Fruit, 1939) aan toe. Allen zijn onderdeel van de alsmaar groeiende portrettenserie én playlist. Ik ben gestart vanuit mijn oude helden, maar er worden voortdurend nieuwe nummers van vaak jonge activisten aan toegevoegd. Het is fantastisch dat ik voor in mijn tentoonstelling in Kunstinstituut Melly voor het eerst de gelegenheid had om de installatie in haar geheel uit te voeren.’