metropolis m

Elk jaar portretteert Metropolis M enkele veelbelovende kunstenaars die afstuderen aan de academies. Ditmaal zijn de studenten afkomstig van HISK in Gent, KABK in Den Haag, MaHKU in Utrecht en het Sandberg Instituut in Amsterdam.

‘I went to the museum and got an erection.’ Zo valt te lezen op een papieren tasje dat in februari werd verspreid tijdens de Supermarket Art Fair in Stockholm, een door kunstenaars georganiseerde kunstbeurs voor kunstenaarsinitiatieven. Een van de Nederlandse deelnemers was het in Amsterdam gevestigde Zoldermuseum, dat met genoemde tas de aandacht op zich wist te vestigen. Initiatiefnemer en zelfbenoemd directeur van het museum Iva Supi? Jankovi? (1978) stelt dat de tekst absoluut letterlijk moet worden genomen; het gaat om de opwinding die het zien van goede kunst kan veroorzaken.

Jankovi?, die afkomstig is uit Kroatië, startte het Zoldermuseum in 2011. Het idee ontstond een jaar eerder, toen Jankovi? een nieuwe bestemming zocht voor de zolderruimte die als atelier diende tijdens haar studie aan de Rietveld Academie. Binnen de masteropleiding Artistic Research aan de KABK kreeg het project zijn huidige vorm, als een onderzoek naar de betekenis van de kunstenaar in de huidige maatschappij.

Het Zoldermuseum dient niet alleen als een thuishaven voor kunstwerken, maar ook voor kunstenaars zelf, als een ruimte voor discussie en dialoog. Jankovi? benadert kunst als een sociaal nuttige en significante praktijk. Ze nodigt diverse andere kunstenaars uit om bij te dragen aan tentoonstellingen, lezingen en aan het huisblad, The Zolder Museum Paper. De staf en het bestuur van het museum bestaan volledig uit kunstenaars. In die zin is het project een oproep tot artistieke solidariteit.

De vraag die Jankovi? steeds in het achterhoofd houdt, is hoe een museum te maken zonder tegelijkertijd een instituut te creëren. Daarbij balanceert zij bewust op de grens van twee werelden: die van de kunst en die van de kunstinstituten. Volgens haar hebben instituten de onbedwingbare neiging voortdurend te willen groeien om daarmee een monopoliepositie in te kunnen nemen. De primaire functie van musea is te overleven, om de politiek en de mondiale economische crises het hoofd te bieden. Jankovi? wil juist een hiërarchie creëren waarbij kunst bovenaan staat. Toch is het Zoldermuseum niet bedoeld als kritiek. Eerder wil het het creatieve potentieel aanboren dat enigszins verloren lijkt te gaan in het huidige ‘gevecht’ om te overleven. Jankovi? gelooft in individuele, onafhankelijke en zelfbewuste kunst. De simpele vreugde van het maken van kunst mag volgens haar weer eens de boventoon voeren.

Alexander Mayhew is freelance kunstcriticus, Den Haag