metropolis m

‘Ja, ik ben boos, en ik ben ook heel verdrietig. Dit zijn de emoties waarmee ik leef, die me motiveren. Hoe kan ik niet boos zijn? Ik denk dat elk liefhebbend, normaal en redelijk mens zeer boos zou moeten zijn over de huidige stand van zaken in Nigeria en de hele wereld waar het de mensenrechten betreft.’

‘De mensen zijn bang, erg bang, en dat is volkomen begrijpelijk. Mensen voelen zich machteloos tegenover het overheidsapparaat en de machtige elite. Ze hebben honger, en kunnen aan niets anders denken dan aan het krijgen van hun volgende maaltijd of het betalen van de volgende factuur. Het is niet gemakkelijk.’

‘Ik ging naar Maryland Institute College of Art (MICA) in de Verenigde Staten, en in mijn laatste jaar van de opleiding raakte ik geïnteresseerd in het bijeenbrengen van al mijn interesses. Toen ik eindelijk de moed ervoor had, kwam ik uit de kast als lesbienne. Het was eng, maar het gaf me wel de kracht kwesties rond het homoactivisme in mijn werk aan te kaarten. Op school waren er verschillende mentors, die me hielpen bij het ontwikkelen van mijn nieuwe praktijk. Ik kreeg ook inspirerende kritieken van kunstenaars als Odili Donald Odita en Olu Oguibe. Ik ben ze zeer dankbaar. Van grote invloed waren de lessen van Ian Bouland waarin leven en werk van Rotimi Fani Kayode werd besproken. Dat was voor mij het duwtje in de rug om in de weer te gaan met ideeën over seksuele identiteit.’

‘Ja, maar het gaat niet zozeer over een queer-identiteit, als om het belang voor de Afrikaanse vrouw om haar lichaam te kennen.’

‘Ik woonde van mijn vierde tot mijn elfde in Nigeria. Het was tijdens de militaire dictatuur in Nigeria, van 1981 tot en met 1988. Dat waren vormende jaren die nog doorwerken. Na mijn academietijd wilde ik me als een volwassen vrouw opnieuw identificeren met Nigeria, als een queer persoon, als beeldend kunstenaar en filmmaker. Het was belangrijk voor mij om mijn werk een basis te geven en om er zeker van te zijn dat het zich baseert op echte ervaringen, niet op fantasieën over mijn land.’

‘Mijn research is vroegtijdig onderbroken, maar ik heb de tijd goed besteed, en ik ga door. Met dank aan gmail en Facebook sta ik nog steeds in contact met mensen ter plekke, en houd me intensief bezig met de strijd tegen de recente antihomowetgeving. Mijn kunstpraktijk is leidend.’

‘De relatie tussen mijn kunst en mijn activisme zie ik als iets cyclisch. Activisme helpt me in contact blijven met de problemen en ideeën waarop ik reageer in mijn werk. Mijn kunstwerken geven op hun beurt richting aan anderen in de beweging voor homorechten in Nigeria en daarbuiten. Alles is van elkaar afhankelijk. Voor mij is politieke kunst niet krachtig als het werkt vanuit een vacuüm. Het moet werkelijk te maken hebben met mensen en dienen als een call-to -action. In Lagos kocht ik zes inheemse hoofddoeken die Nigeriaanse vrouwen op belangrijke momenten dragen. Deze Aso Oke en Gele zijn zeer kenmerkend voor Nigeriaanse vrouwen. Ik heb me als vrouw met een sterke mannelijke energie er nooit comfortabel mee gevoeld, maar vond ze wel mooi. Van de zes doeken heb ik een grote gay-pride-vlag gemaakt. De vlag werd vervolgens gebruikt door acteurs in mijn nieuwste film en tijdens Global Day of Protest in New York tegen de antihomowetgeving in Nigeria.’

‘Alles kent zijn beperkingen, maar dat betekent niet dat we de grenzen niet moeten blijven opzoeken, vooral als de machthebbers de vrijheid op het gebied van ras, geslacht en seksuele identiteit willen beperken. Kunstenaars kunnen geen wetten en geen beleid maken, maar ze kunnen beleidsmakers wel inspireren door vraagstukken zichtbaar te maken.’

‘Het politieke klimaat veranderde op slag. Nigerianen zijn zeer opportunistisch, er werd direct gereageerd. Het nieuws uit de krant en op tv gaf directspanningen, homoseksualiteit was het gesprek van de dag. Het maakte niet uit of je bij een bushalte stond of palmwijn dronk in Freedom Park, Bogobiri of de Ikoyi Club. In de drie – vier maanden dat ik er was in 2013 heb ik geheime online platforms opgericht. De meeste tijd bracht ik door in archieven, voor onderzoek, documentatie en archivering, maar gelukkig had ik ook tijd voor een korte film: AfroOdyssey IV, precies een week voordat het wetsvoorstel werd ondertekend.’

‘AfroOdyssey begon gewoon als een esthetisch experiment met kostuums, licht, geluid en beweging in film. Ik was geïnteresseerd in spiritualiteit en seksualiteit, en zocht een manier om de twee samen te brengen. De Series I en II (2012) & III (2013) zijn zeer korte performances, minder dan vijf minuten, nogal abstract maar visueel aantrekkelijk. Ze maken gebruik van objecten zoals Aso Oke ( Gele ) en traditionele Afrikaanse bezems in dansperformances. AfroOdyssey IV: 100 Years Later (2014) is een film van ongeveer veertien minuten en heeft een duidelijk verhaal. Er zitten scènes uit Nigeria in en een optreden in een Amerikaanse kerk. Het bevat ook tekst, en een educatieve functie. Ik kan er nog wel even mee vooruit, ben zelfs al begonnen met AfroOdyssey V: Love Letter to Nigeria, die ik produceer samen met met mijn partner Olushola A. Cole, een performer en geluidskunstenaar.’

‘Ik definieer mijn seksualiteit vanuit mijn persoonlijke ervaring. Toen ik twintig was trouwde ik een man. Echte liefde, ik heb er geen spijt van. Pas later ontdekte ik mijn ware seksuele identiteit, die bij het opgroeien in een Nigeriaans huishouden was onderdrukt, verborgen, iets om je voor te schamen. Ik houd niet van categoriseren, daarom bevat de term queer voor mij een openheid die mijn vermogen seksueel flexibel te zijn altijd respecteert. Dat gezegd hebbende, moet ik benadrukken dat ik intussen al vier jaar steady lesbisch ben.’

‘Ik ben grootgebracht met de Doopsgezinde Kerk, maar ging naar een katholieke school in Nigeria. Terwijl ik erg van sommige lessen uit de Bijbel hield, merkte ik na mijn studie al snel welke politieke positie die had in Nigeria. In Nigeria bezocht ik het Osun Heiligdom in Oshogbo, van het Yoruba volk. In de jaren zestig dreigde het vernietigd te worden door de Nigeriaanse overheid die het geloof als iets achterlijks en demonisch beschouwde. Dankzij de inzet van de Oostenrijkse kunstenaar en activist Suzanne Wenger, die het Yoruba geloof heeft aangenomen, staat het nu op de UNESCO werelderfgoedlijst. Enkele scènes uit AfroOdyssey IV zijn er opgenomen.’

‘Ha! Je vraagt me de toekomst te voorspellen. Alleen het universum weet wat het in petto heeft voor Nigeria en zijn onheilige drie-eenheid, zoals je het zo mooi noemt. In de nabije toekomst is het duidelijk dat de nationale verkiezingen in 2015 veel politiek drama zullen aanwakkeren. Op dit moment is er veel geweld in Nigeria, vooral onder Boko Haram in het noorden en noordoosten. Het is een grote schande dat de federale overheid niet in staat is om deze terroristische activiteiten te bestrijden. Het is dubbel zo beschamend dat ze haat en agressie hebben gezaaid onder de hele bevolking door het ondertekenen van de antihomowet. Homoseksuele mannen zijn gegeseld in de rechtbank, aangevallen door bendes en zelfs gedood vanwege hun seksuele geaardheid. We weten dat deze haat wordt aangewakkerd door religieuze fundamentalisten die onder een hoedje spelen met de staat. In de nabije toekomst wordt het er vermoedelijk niet beter op. De jongere generatie is zeer politiek bewust en heel boos, maar ze zijn niet gemotiveerd om te protesteren. En onder de maatschappelijk succesvolle, homoseksuele gemeenschap is er een enorme angst voor verlies van werk en de daaruit voortkomende armoede. Slechts een kleine groep kunstprofessionals en andere progressieve denkers, lijkt nog te geloven in een uitweg voor dit land.’