metropolis m

In het schip, zoals de grote zolderverdieping met hoog plafond van de Rijksakademie wordt genoemd, verzorgen de kunstenaars van Tropical Tap Water een presentatie. Door de nasleep van de coronamaatregelen zijn de bezoekersaantallen beperkt en is er voor het evenement een online stream geregeld. Er is een duidelijke bandopstelling:Togar achter de drums, Simnikiwe achter de toetsen, Diana op basgitaar en Daniel met een megafoon in de aanslag. Na een korte introductie speelt Tropical Tap Water hun eerste nummer: Baskom. De titel van het nummer is ontstaan toen Simnikiwe vanuit Zuid-Afrika een gesprek voerde met Togar. Via Zoom vertelde ze dat ze drie dagen lang geen elektriciteit hadden en dat het water afgesloten was. Om toch water te halen moest ze met een waskom vol water een groot stuk lopen, zo vertelde ze. ‘Waskom?’ antwoordde Togar lachend, ‘Baskom, bedoel je!’. Baskom is het Indonesische woord voor waskom, en beide vinden hun oorsprong in het Oud-Hollandse woord voor de kom om je in te wassen.

Voor Tropical Tap Water heeft de baskom tal van betekenissen, de terugkerende frase ‘We use the baskom!’ is het antwoord op de retorische vraagstellingen die over en weer bevraagd worden, over hoe je de wereld zou kunnen beschouwen vanuit de Global South, een wereld van economische herverdeling, een wereld van schaarste, van voedsel- en watertekort. ‘With the more water, comes the more baskom, with the more baskom, comes the more good times’, zingt leadzanger Daniel.

Ook de bandnaam Tropical Tap Water is een verwijzing naar de wereldwijde watertekorten en staat lijnrecht tegenover de Westerse gewoonte om na het overdenken van revoluties en filosofieën vanuit onze luie stoel dorstig naar een glaasje water te reiken. Kun je je bedenken hoe anders er gedacht en gekeken wordt naar de wereld wanneer je niet op het noord/westelijk halfrond leeft?

Na het optreden nodigt Tropical Tap Water mij uit voor een drankje, om verder te spreken over hun band en vriendschap. Tijdens het gesprek laat Simnikiwe me een nieuwsbericht zien van een Zuid-Afrikaanse nieuwssite. Het bericht uit het begin van dit jaar vertelt over het Johannesburg Museum dat zoals vele Zuid-Afrikaanse museums, kampt met achterstallig onderhoud. Politieke en administratieve onenigheden zouden de restauratie en het onderhoud ervan onmogelijk maken, met als gevolg dat het na hevige regenbuien is ondergelopen. Afrika’s culturele erfgoed dreigt verloren te gaan, benadrukt Simnikiwe.

De afgelopen twee jaar heeft Tropical Tap Water van alles uitgeprobeerd binnen de muren van hun atelier, maar nu breekt het moment aan om deze veilige structuur open te breken en anderen toe te laten, een netwerk van steun te creëren met derden. Ze beproeven het idee van sociaal kapitaal: dingen die je kunt leren van je vrienden, energie, tijd en ideeën.        Tijdens een van de majelis akhbar (megabijeenkomsten), geïnitieerd door documenta fifteen, werden de kunstenaars van Tropical Tap Water uitgenodigd als ‘harvesters’. Volgens ruangrupa, het curatorencollectief van de documenta, is het belangrijk om in kleine collectieven zelf-georganiseerde processen van kunstenaars te faciliteren en centraal te stellen om zo, in ruangrupa’s woorden, te kunnen ‘harvesten’.Tropical Tap Water vertelt hoezeer ze dit jaar geïnspireerd zijn geraakt door de ideeën van ruangrupa. Ze hebben er, overeenkomstig het harvesten, een eigen draai aan gegeven met de praktijk van jammen. Ze vertellen: ‘Voor ons betekent het woord ‘jammen’ je manifesteren of uiten op verschillende manieren, de sonische ontmoeting is eerder een gevolg van het samenkomen, het samen jammen. Samen zoeken naar overeenkomsten en mogelijkheden voor nieuwe kansen om als kunstenaar en niet-kunstenaar het hoofd boven water te kunnen houden.’ Het is in die zin meer dan samenkomen om te musiceren, het gaat ook om ‘samen beter worden’. De baskom staat dan ook symbool voor wat de band zelf wil zijn: een opslagplaats waar dingen uit gedeeld kunnen worden met een community. In hun geval naast eten en drinken ook instrumenten, boeken, teksten, geld, en netwerken, vaardigheden, talen en menselijke ervaringen. Het zijn niet alleen jij en ik, maar mijn vrienden en jouw vrienden die het netwerk doen vergroten. Met de band, die ze ook zien als studiegroep, proberen ze dit in de praktijk te brengen.

Wat de bandleden in Amsterdam heeft samengebracht is de kunst, maar ook hun gedeelde relatie tot water. Daar zit een politieke dimensie in vanwege het wereldwijde watertekort, maar het staat ook voor samensmelten en fluïditeit. Naast dat ze serieuze onderwerpen als toegang tot bronnen, grenzen van territoriale wateren en het koloniale verleden met elkaar onderzoeken (waarbij ze naar het verleden maar vooral naar het heden kijken), benadrukken ze ook dat de lol die ze samen hebben een belangrijk onderdeel is van hun samenwerking. Jamming is een instrument om iets tastbaars te creëren, hun gezamenlijke ambities vorm te geven, momenteel in de vorm van een muziekalbum.

Maar ook spontane gebeurtenissen kunnen leiden tot inzichten, zoals die keer toen ze een online optreden gaven en de livestream door technische problemen het hele optreden op mute bleef staan. Wat betekent het om stil te zijn? Diana refereert aan het korte verhaal De uitvinding van de stilte:

Er was een tijd dat alle goden aan het feesten waren, lol met elkaar hadden, luidruchtig lachten en praatten, maar niemand luisterde naar elkaar. Op een magisch moment waren plots alle goden stil. Ze ontdekten dat ze van geluid stilte konden maken.

Kosmologisch gezien is stilte het belangrijkste voor de Zapatistas, een omgekeerde logica van het Westerse perspectief. Wat betekent het om stil te zijn, of om juist herrie te maken? Hoe kunnen we samen jammen en tegelijkertijd ruimte creëren voor de stilte?

Terwijl we onze onze drankjes nippen wordt het etenstijd en spitsuur in de kantine van de Rijksakademie, de residenten komen allemaal een hapje eten. Terwijl we aan tafel zitten te praten over samenwerking en vriendschap ontstaat om ons heen geleidelijk een kakofonie aan geluid. Togar vertelt: ‘Op dit moment heb ik een klein drumstel en mijn sister een Casio, mijn brother heeft een megafoon en mijn other sister heeft een basgitaar. Maar eigenlijk zouden we overal mee kunnen communiceren; een typemachine in Indonesië, een Zoom gesprek vanuit Mexico of met een printer in Zuid-Afrika. We zijn kunstenaars, dus doen we alles om maar met elkaar en de wereld te kunnen communiceren, baskom!’