metropolis m

Een vrij in de ruimte zwevend, oversized opgevouwen overhemd – wit met zwarte stippen – verwelkomt de bezoekers van de tentoonstelling What Were You Expecting Mr. Milquetoast, a Plot?. Het blijkt om een schildersdoek te gaan, van een patroonachtig materiaal en voorzien van een pittoreske overhemdkraag en knoopsluiting. Je zou het werk van Sanya Kantarovsky in een artistieke lijn kunnen plaatsen die voert van Sigmar Polke naar Cosima von Bonin en Michael Krebber. Als je eromheen stapt zie je echter dat het een raamwerk is dat aan alle kanten is omkleed en met elementen opgesierd. Als was het een broche is er een prachtig schilderij op aangebracht, van een koppel dat doet denken aan jaren vijftig illustraties. De man voelt zich aangetrokken door de vrouw, dat kun je zien aan de hand die hij op haar rug heeft gelegd.

‘What Were You Expecting Mr. Milquetoast, a Plot?’, vraagt de titel van de tentoonstelling de bezoeker. Het is een citaat uit een recensie van Peter Handkes Publikumsbeschimpfung, gepubliceerd in 2008 in The New York Times. Handkes stuk uit de jaren zestig keert zich tegen de logica van de theaterillusie. Het publiek laat zich tegenwoordig niet meer uit de tent lokken. Integendeel, conceptuele en institutionele kritiek zijn verworden tot tekenen van goede smaak. Ze hebben hun politieke lading verloren. Dat besef is het uitgangspunt van de tentoonstelling. Kontarovsky’s installatie speelt bijvoorbeeld in op de conceptuele omgang met het schilderen van zijn voorgangers, met de relatie tussen decoratie en mode. Tegelijkertijd richt zijn aandacht zich op de mogelijkheden voor actie binnen een kunstmatige wereld. Curator Roos Gortzak lijkt het in haar tentoonstelling te gaan om het verdedigen van een bepaalde vorm van kunst tegenover een publiek, dat vraagt om onmiddellijke verstaanbaarheid. Ze verdedigt de tentoonstelling als een ruimte voor esthetische reflectie.

Zoals de titel suggereert gaat het in de tentoonstelling ook over de mogelijkheden van het theater. Ola Vasiljeva’s installatie van surrealistische objecten en rekwisieten, doet denken aan een podium. Het werk is gemaakt in het kader van OAOA (The Ocean Academy of Arts). Wie hier de kunstenaar, de performer en de toeschouwer is, blijft onbepaald. De situatie kan elk moment veranderen. De charmante dansvoorstelling Research and Reporting van Kontarovsky en Liz Magic Lazer, die in première ging in Karlsruhe, stelt de abstracte verhouding van individueel gedrag in data en statistieken tegenover de categorisering van menselijke uitdrukkingswijzen in algemeen geaccepteerde poses en gebaren. De choreografie herinnert op momenten aan Charly Chaplins Modern Times. In de video-installatie Chase probeert Liz Magic Lazer het klassieke toneelstuk Mann Ist Mann van Bertold Brecht uit te voeren in de geldautomatenruimte van een New Yorkse bank. De ambivalentie van het klassieke theaterstuk gaat verloren. Het laat een nare nasmaak achter te zien hoe de klanten onvrijwillige figuranten worden in een door kapitalistische industrie vervaardigde machinerie.

Calla Henkel en Max Pitegoff gaan in hun werk in op het gegeven onderdeel te zijn van een neoliberaal systeem. Hun verfrissende stilleven van rekeningen en bonnen, is met de hulp van vrienden gemaakt in een Berlijns café. De foto’s presenteren ze als projectmatig werkende artistiek ondernemers. In Shitty Archive zetten ze dit idee door in een spel met de facturen, contracten en kwitanties van hun eigen projecten bij de Times Bar in Kreuzberg en het New Theatre. Hun betrokkenheid in een economisch productiesysteem vertaalt zich zo tot een artistiek product.

Bars en theater zijn ook zichtbaar in Vittorio Brodmanns werk. Brodmann maakte het decor voor het eerste theaterstuk in New Theater en hangt nu in Shitty Archive.

Het is een saloon uit het Wilde Westen. Bij tegenlicht verschijnt in de deur het silhouet van een cowboy. Hij grijpt naar zijn revolvers. Het is een treffend slotbeeld voor een tentoonstelling die strategieën van jonge kunstenaars voorstelt in het actuele kunstbedrijf. Het is hopen dat er een vervolg komt.