metropolis m

Ik kan me vinden in wat Hisham zegt. De licht bedwelmende geur van wierook zorgt ook in Diepenheim voor een mindfulervaring. Stil sla je daar zijn sculpturen te gade. Vooral de markante installaties van houten palen vallen op. Hisham maakte ze tijdens zijn drie weken durende verblijf in het residentiecomplex van Drawing Centre Diepenheim: de Drawing Studio.

Acht stuks leunen bij binnenkomst tegen de muur. Op sommige plekken op de pilaren voegde Hisham gips toe, die de suggestie wekken dat deze palen opgegraven zijn. Van dichtbij zie je hoe de kunstenaar in de grove stukken gips hier en daar kleine doodshoofdjes verwerkt heeft. Even verderop is een tweede Pillars-installatie te zien, getiteld Rib: een serie pilaren die eveneens schuin tegen de muur is opgesteld. De sculptuur heeft veel weg van een karkas. Als bezoeker word je uitgenodigd om het ‘lichaam’ te betreden en je te navigeren langs de houten ribben. Links en rechts zie je dan hoe tekeningen van mensfiguren, dieren en andere vormen erin gegraveerd zijn.

Hisham werkte aan de Rijksakademie voor het eerst met zulke gravures op dennenhout. Voor de kunstenaar is het een gepaste techniek om mee naar zijn innerlijke wereld te graven, vertelt hij. ‘Zo kom ik het verleden tegen: niet specifiek de Indiase cultuur, maar eerder de beelden die in mijn geest gegraveerd zijn. Mijn cultuur vormt wel inspiratie voor de beeldtaal die ik gebruik, maar ik bedek mijn werk er niet mee. Mijn werk is een dialoog tussen mij als kunstenaar en mijn geest. Als ik dieper in het hout graaf, dan graaf ik ook dieper in mijn eigen verstand.’ Daar komt Hishams interesse in opgravingen vandaan, met name die in Pompeï. Het feit dat de hele stad binnen een dag compleet bedekt was met as, om bevroren te worden in de tijd: de kunstenaar vindt het fascinerend.

Het harde geluid van de graveermachine en hyperfocus die de machine vereist maken graveren tot een soort ritueel voor Hisham. De Indiase regio waar hij is opgegroeid staat bekend om haar eeuwenoude traditie van houtgravures. ‘Dat niveau heb ik nog niet bereikt’, zegt hij. ‘Waar ik vandaan kom zijn de houtgravures vooral in tempels verwerkt. Ik ervoer een grote drempel om in deze traditie te werken. Toen ik tijdens mijn tijd aan de Rijksakademie het Wereldmuseum bezocht, was daar een tentoonstelling te zien over Indonesische en Papoea-Nieuw-Guinese houtsnijwerken. Ik zag hoe verschillende stammen allerlei alledaagse voorwerpen van houtsnijwerk voorzagen, om ze vervolgens voor rituelen te gebruiken. Ik beschouw die omgang met de techniek als iets puurs.’

Ook indrukwekkend is Hishams werk Pilgrims: een serie langwerpige dennenhouten panelen die stuk voor stuk een homogene menigte afbeelden. De pelgrims bewegen zich in een nauwe baan. Hun gezichten drukken een ernstige emotie uit. Hisham vertelt dat de pelgrims een reiniging van de geest doormaken: ‘Bij de voorbereiding van de bedevaart scheren de pelgrims hun hoofden kaal, dragen ze witte gewaden en doen ze afstand van al hun materiële eigendommen. Wie terugkomt van de bedevaart, heeft een gezuiverde geest.’ Om deze stappen te verbeelden, maakte Hisham drie panelen. Hij stelt met deze serie de vraag aan de toeschouwer of de pelgrims vrij zijn of juist onderdrukt worden. ‘Iedereen kan zich er in vinden,’ voegt hij bovendien toe. ‘De bedevaart staat voor de levensloop die niet altijd makkelijk is.’

Hisham is genomineerd voor De Schefferprijs: een tweejaarlijkse prijs die wordt uitgereikt door de Vereniging Dordrechts Museum en die gepaard gaat met een tentoonstelling van de genomineerden (update: op 30 maart is de prijs toegekend en de tentoonstelling geopend). In Dordrecht toont Hisham tien recente werken, waaronder twee grote schilderijen. Zowel op conceptueel als technisch gebied zal het in Dordrecht getoonde werk sterk verbonden zijn aan zijn werk in Diepenheim, even sensitief en diepgravend, maar, zegt Hisham, ze zijn anders van uitvoering.