metropolis m

Het stormt in de Vlaamse cultuurscene. Op zondag 19 mei werd er in Vlaamse krant DeMorgen een open brief gepubliceerd namens huidige en voormalige werknemers van het Stedelijk Museum voor Actuele Kunst (Gent). Hierin beschuldigen ze artistiek directeur Philippe van Cauteren onder meer van psychologisch grensoverschrijdend leiderschap, machtsmisbruik en onduidelijk beheer van publieke middelen.

Ze schrijven: ‘Wij zijn 12 huidige en voormalige medewerkers van S.M.A.K. en willen niet langer stilzwijgend toekijken hoe het museum en haar personeel lijden onder het aanhoudende psychologisch grensoverschrijdend leiderschap, machtsmisbruik en onduidelijk beheer van publieke middelen.’

Philippe Van Cauteren, die in 2004 is aangesteld als directeur ad interim van het museum maar nog altijd de leiding heeft, wordt verweten ‘een onprofessionele cultuur en onveilige werkplek’ te hebben geïnstalleerd. Van Cauteren zou, aldus de briefschrijvers, kritische stemmen binnen het instituut isoleren en kleineren, collega’s tegen elkaar opzetten, vrienden en kennissen financiële voordelen beloven en doelbewust de HR-functie van het museum open laten. Het gevolg is een enorme uitstroom: 25 procent van het personeelsbestand heeft de organisatie verlaten, nog eens 20 procent is langdurig ziek geweest. Vacatures worden laattijdig uitgeschreven; een (preventief) burn-out- en re-integratiebeleid ontbreekt.

Bovendien zouden er uitspraken gedaan worden namens het museum die niet met het volledige team besproken zouden worden, onder andere over het vertonen van het standbeeld De man die de wolken meet (2002) door Belgische kunstenaar en theatermaker Jan Fabre die in 2022 veroordeeld werd tot 18 maanden voorwaardelijke gevangenisstraf wegens inbreuken op de Welzijnswet (geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk) ten aanzien van zes vrouwen.

Daarnaast wordt er geklaagd over het inhoudelijke beleid dat te vaak samenhangt met ‘persoonlijke beloftes en opportunisme eerder dan vanuit inhoudelijk overleg, onderzoek of een breed gedragen beleidsvisie’, waarbij persoonlijke connecties worden bevoordeeld: ‘een bevriende curator kan het viervoudige van de gangbare vergoeding ontvangen.’

De ondertekenende (voormalige) werknemers zouden Van Cauteren’s gedrag meermaals gemeld hebben bij verschillende bevoegde instanties, waaronder de zakelijke leiding van de Gentse musea (AGB Kunsten en Design), de interne preventiedienst van Stad Gent, Mensura (externe dienst voor bescherming en preventie op de werkvloer) en het Vlaams Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag. Zonder resultaat.

Met de brief eisen ze dat Van Cauteren onmiddellijk op non-actief komt te staan en dat er een nieuw toekomstplan voor S.M.A.K. uitgedacht wordt, met vernieuwde aandacht voor “integriteit, respect en professionaliteit de ICOM-richtlijnen indachtig, met een open, transparant en inclusief selectie- en evaluatieproces voor museumleiders.’

‘We hopen dat onze noodkreet iets in beweging zal zetten voor S.M.A.K. en bij uitbreiding voor het leiderschap binnen de culturele sector in België’, schrijven de ondertekenaars van de brief.

Dat lijkt te zijn gebeurd: naar aanleiding van deze brief is er een tweede artikel verschenen in De Morgen waarin soortgelijke klachten over Bart de Baere, de directeur van het Antwerpse M KHA, vastgesteld worden. Deze zou geen ruimte maken voor veilige discussies, werknemers micromanagen, en mensen zowel fysiek als verbaal intimideren.

Of er concrete maatregelen zullen volgen naar aanleiding van de klachten is nog niet bekend.

De ondertekenaars wensen anoniem te blijven, hun namen zijn bekend bij Engagement Arts en het Vlaams Meldpunt.

Bron: De Morgen (S.M.A.K.) en De Morgen (M HKA)