Marijn van Kreij Range Anxiety
Marijn van Kreij laat ons zien dat voorbij ieder kader van een kunstwerk een wereld ligt, als een eindeloos web van associaties en hyperlinks. In visuele, poëtische collages gaat hij verder op zijn zoektocht naar de herpositionering van de kunstenaar en zijn kunst.
Als ik op de website van Van Kreij in zijn persoonlijke archief van bronnen en referenties zoek op Range Anxiety kom ik uit bij het tweede album van de Australische band Twerps. Het zal ongetwijfeld Van Kreij’s inspiratiebron geweest zijn voor de overkoepelende titel van zijn solopresentatie met nieuw werk bij Andriesse Eyck Gallery in Amsterdam.
Range Anxiety is de angst om zonder elektrische brandstof stil te komen staan met een hypermoderne elektrische auto op een plek waar je niet zomaar weer weg kunt komen. In bredere zin is het de angst voor het verlies van contact met het thuisfront, het verlies van het vermogen onszelf te positioneren en te relateren aan onze omgeving, mede mede door de grote vloedgolf van digitale informatie die dagelijks over ons heen spoelt.
Op het eerste oog lijkt de expositie een kijkje in het schetsboek van Van Kreij. De collages zien eruit alsof flarden van magazines, boeken, schetsen en cartoons, posters en krantenknipsels door een zuchtje wind in de studio van Van Kreij bij toeval op de vloer naast elkaar zijn geland en hij ze zo heeft opgeraapt. Maar niets is wat het lijkt. De verschillende knipsels zijn zorgvuldig in elkaar gearrangeerd. Er is geen overlapping van papier, alles is uitgesneden en valt in elkaar. De hiërarchie tussen de voor en de achtergrond is weggevallen. De samenkomst van de verschillende soorten inhoud creëert mooie, visuele en tekstuele pareltjes. De titels van de collages verraden de bronnen van het werk die grotendeels kunstgerelateerd zijn. Namen als Lawrence Weiner, JCJ Vanderheyden, Paul Klee, Rudi Fuchs en Ad Reinhardt komen voorbij.
In het werk Untitled (Free Myself form Myself, The Robot, Richard Tuttle, David Berman) (2015) zijn twee rechthoekige vlakken boven elkaar geschilderd. Het bovenste vlak is licht beige van kleur en het onderste neigt meer naar geel. In het interview ‘Een vorm van zorgen’ met Nickel van Duivenboden (2011) zegt hij: ‘Ik gooi bijna nooit iets weg. Veel van die vellen vinden uiteindelijk een toepassing. Soms overschilder ik ze met een egale kleur.’
In de onderste alinea van beide vlakken is een uitsparing gesneden waarin precies twee boekknipsels passen met de teksten: If I can free a humble material from itself, perhaps I can free myself from myself en The robot shifted uncomfortably in his chair.
De referentielijst meldt de herkomst van de citaten. Quote by Richard Tuttle taken from It Shows, an essay by Richard Shiff as printed in The Art of Richard Tuttle, D.A.P./SF MOMA, 2005 (p.263). En: Line from David Berman’s poem The Spine of the Snowman as printed in David Berman, Actual Air, Grove Press, Open City Book, 1999. Waar Tuttle zoekt zichzelf te overstijgen, stelt Berman zich de vraag of een robot of een sneeuwpop een geest heeft. Het citaat stamt uit de laatste zin van het gedicht waarin Berman door middel van het toeschrijven van een ongemakkelijk gevoel aan een robot de vermenselijking van het object weergeeft. Ik voel mee met de robot en ervaar zijn onbehagen als een innerlijk conflict. Een onbehagen waarom er in de kunst de behoefte is om zichzelf te bevrijden van de wereld waar we zelf onderdeel van zijn.
Researchcurator van het Van Abbemuseum Steven ten Thije schreef een essay bij de tentoonstelling waarin hij vertelt: ‘The artist, the viewer, they give it meaning. But due to its existence as an idea, the meaning will always be fundamentally dislocated from the material, and therefore never a certainty.’
De inhoud in het werk van Van Kreij biedt een link naar een andere wereld van informatie en opent een weg naar weer een volgende associatie en zoektocht. Elke samenkomst van bronnen zorgt voor een nieuw verhaal, een verhaal waarin tegelijkertijd ieder zijn eigen subjectieve versie leest. Het materiaal, de drager is ondergeschikt geworden. In deze serie collages waarin Van Kreij een zorgvuldig proces van voelen, kijken en denken heeft samengebracht geeft hij de twijfelende zoektocht weer van de herpositionering van de kunstenaar en zijn kunst in een onontkoombare veranderende wereld waarin de toegang tot bronnen eindeloos geworden is en toe-eigening een andere betekenis krijgt.
Marijn van Kreij
Range Anxiety
Andriesse Eyck Gallery Amsterdam
24.10 t/m 06.12.2015
Tijdens Amsterdam Art Weekend zal er 27, 28 en 29 november om 16u een rondleiding plaats vinden bij Andriesse Eyck Gallery door steeds een andere gast die elk op uitnodiging van Marijn van Kreij zich zal richten op andere bronnen en referenties uit de collages.
Lotte van Geijn
is beeldend kunstenaar en schrijver