Graduation Shows 2017: AKV | St Joost Den Bosch – Regels, regels, regels
Wat is er nodig om een goede kunstenaar te zijn, luidt de vraag in de video van Laiyan Cheng? Een iets oudere al afgestudeerde kunstenaar zegt haar dat ze nu ze van de academie is eerst nog veel meer regels moet gaan leren: ‘regels, regels en regels.’
Het autonome kunstenaarschap als regelverslaafde dwangbuis. Cheng claimt zelf nog wat vrijheid en stelt niet zo goed te weten wat een kunstenaar tot een goede kunstenaar maakt. Ze hoopt dat haar kunst toegankelijk zal zijn voor iedereen en mensen blij zal maken, zoals bij muziek. Maar die hoop wordt met enkele nuchtere commentaren van haar gesprekspartners al snel de kop in gedrukt.
De video is voor mij een van de hoogtepunten op het Eindexamen aan de St Joost in Den Bosch. De kunstenaar in spe gaat op ballonvaart met twee oudere, door haar bewonderde kunstenaars en een stel oer-Brabanders, een oud-medewerker van een slachthuis en een oud-medewerker van de Heinekenbrouwerij, beiden zonder veel opleiding. Hoog in de lucht ontpoppen de twee Brabantse grappenmakers zich als de werkelijk vrije geesten die voor niets en niemand bang zijn. De heren hebben lak aan regels, anders dan de kunstenaars die naarstig op zoek zijn naar instructies bij hun zelfverkozen disciplinering, zelfs na hun vertrek aan de academie.
De ballonvaart werkt als een perfecte metafoor voor de ongewisheid van de academieverlater, die na vier jaar school de wereld aan zijn voeten hoopt te vinden, maar feitelijk geen idee heeft waar naartoe te gaan. ‘What the f*ck should I do’, heet het werk. Ook de ballon is op weg naar nergens. Als de ballon opstijgt, wordt de ballonvaarder gevraagd waar ze heen gaan. ‘Weet ik veel’, zegt hij.
Het is niet het enige werk dat opvalt dit zeer onderhoudende afstudeerjaar in Den Bosch. Een ander is van Carlien van Soelen. Aan de muur een titelkaartje met toelichting, dat je gaat lezen, en al snel blijkt dat de tekst gaat over de situatie waarin je je bevindt. Het blijkt een script waarbij er een vrouw met geel truitje als aangekondigd bij je komt staan. Er wordt treffend beschreven wat jij als lezer gaat doen, en vooral ook hoe je op de situatie reageert, ongemakkelijk, knikkend, wegkijkend. Zoals voorspeld in de tekst ben ik vervolgens graag bereid als toeschouwer de situatie te vervolgen, precies zoals geschreven staat. Samen met de vrouw kijk ik 34 secondes naar het werk dat achter ons geïnstalleerd staat.
Regels, regels, regels.
Als ik vertrek uit de academie vraag ik me af wat er nu eigenlijk vrij is aan de vrije kunsten? Dat hebben de studenten van deze lichting toch mooi weten op te roepen.
BIJ METROPOLIS M NR 4-2017 (AUGUSTUS-SEPTEMBER) VERSCHIJNT DE JAARLIJKSE EINDEXAMENBIJLAGE MET PORTETTEN VAN DE BESTE KUNSTENAARS VAN DE NEDERLANDSE EN BELGISCHE KUNSTACADEMIES. METROPOLIS M KRIJGT GEEN SUBSIDIE. WE KUNNEN NIET ZONDER UW STEUN. HELP ONS EN NEEM EEN ABONNEMENT. ALS U NU EEN JAARABONNEMENT AFSLUIT STUREN WIJ U HET LAATSTE NUMMER GRATIS OP. MAIL UW NAAM EN ADRES NAAR [email protected] (ovv actie nr 3)
Domeniek Ruyters
is hoofdredacteur van Metropolis M