metropolis m

I read it with golden fingers is nu te zien in een tentoonstelling van García bij Ellen de Bruijne Projects: de Amsterdamse galerie die haar al twintig jaar vertegenwoordigt. Zoals het werk laat zien heeft García een voorliefde voor literatuur; haar kunst is vaak geïnspireerd op specifieke literaire kennis. Daardoor kan er wel eens een zekere afstand tussen het werk en de – niet ingelezen ­– toeschouwer ontstaan. Zo schrok García’s werk mij tijdens een bezoek aan haar overzichtstentoonstelling in het Antwerpse M HKA dit voorjaar in eerste instantie af. She has many names leek een bepaalde voorkennis te vereisen. Toch was ik vanaf het begin gefascineerd en ging ik nog een tweede keer. Recent trok ik bovendien naar Amsterdam voor een nieuwe ontmoeting met het werk van de kunstenaar. In haar tentoonstelling Insect, History, Mirror, Revolution legt García nieuwe en intrigerende verbanden tussen revolutie, dwalen en feminisme.

García genoot zo erg van de dichtbundel, dat ze besloot het boek te lezen met goudverf aan haar vingers. Het werk maakt zichtbaar welke reis García’s vingers door het boek hebben afgelegd

Dat doet ze het mooist in haar nieuwe film Amor Rojo. De negentig minuten durende documentaire verbindt het verhaal van de Marxistische revolutionaire Alexandra Kollontai met de huidige vierde feministische golf die zich afspeelt in Mexico. Kollontai was een diplomate uit de Sovjetunie die in 1926 voor het eerst naar Mexico kwam. Ze vocht voor vrouwen- en werkersrechten en kreeg in Mexico een grote achterban. Ze werd een icoon voor de feministische en socialistische beweging daar.

In Amor Rojo zien we beelden van een recente demonstratie naar aanleiding van hoge aantallen in gevallen van geweld jegens vrouwen, queer- en transpersonen en mensen van de oorspronkelijke bevolking van Mexico. García ziet Kollontai als een voorbeeld van iemand die bruggen bouwt en staat voor solidariteit met maatschappelijke en etnische minderheden.

Aan het begin van de film zien we een foto van de Mexicaanse suffragette Margarita Robles de Mendoza (1896-1954) die een bord vasthoudt waarop staat: “Revolution, il cumpte tu prometa = Emancipa a la mujer!” (Revolutie, houd je aan je belofte, Emancipatie voor de vrouw!). De feministen die in de film worden geïnterviewd delen Kollontai’s teleurstelling in de revolutie en haar idealen van kameraadschap en solidariteit. In een zaaltekst schrijft García dat: ‘It is [Kollontai’s] name that is linked to a form of solidarity that today, in de face of the last political developments, has become a matter of life and death for many women and communities.’

García’s beelden van de heftige demonstraties maken de kracht van gemeenschappen en verenigen invoelbaar

De leus van Robles de Mendoza komt in deze tentoonstelling ook terug in de performance genaamd Révolution (2022), geschreven in het Frans op een driedelige papieren poster. Tijdens de performance vouwt een door García geïnstrueerde performer de poster langzaam uit, om deze vervolgens zorgvuldig te bewaken. Door het op- en uitvouwen wordt de poster langzaam steeds meer beschadigd.

García’s beelden van de heftige demonstraties maken de kracht van gemeenschappen en verenigen invoelbaar. Veel scènes zijn van bovenaf gefilmd, waardoor de menigten nog groter ogen. De indrukwekkendste scène komt wat mij betreft aan het einde van de film. De avond begint en borden met leuzen worden op straat in brand gestoken. Het warme licht dat van de hopen fikkend papier komt zorgt plotseling voor een gemoedelijk beeld. De vechtende, krioelende menigte heeft plaats gemaakt voor een groep hoopvolle mensen. De leuzen zijn nu eerder wensen voor de toekomst.

Een ander nieuw werk dat in de tentoonstelling te zien is, is Insect Vocabulary: een serie woorden en leuzen die op de muur zijn aangebracht, samen met krabbeltekeningen. García maakte die krabbeltekeningen eerder tijdens het lezen van Speculum of the other woman (1974): een collectie psychoanalytische feministische essays van de Franse filosofe Luce Irigaray. García maakte een replica van de bundel, met daarin haar eigenzinnige visuele interpretaties van het werk.

Ook mad marginal charts (l’insecte 1 to 30) komt voort uit een poging om een ingewikkelde tekst te lezen. In de serie tekeningen probeert García structuur aan te brengen in een boek of theaterstuk dat ze leest. Hier is dat het toneelstuk The Bed Bug (1928-1929) van Vladimir Mayakovsky. In de tentoonstellingstekst lees ik dat het gaat over een man die in de jaren zeventig ontdooid wordt na vijftig jaar bevroren zijn geweest. Hij wordt samen met een parasiet wakker in een utopische communistische wereld, waar armoede, ziekte, romantische liefde en natuurrampen niet meer bestaan. Omdat hij niet past in deze ideale samenleving, wordt hij opgesloten in een dierentuin waar hij wordt geëxposeerd als voorbeeld van de menselijke verdorvenheid van het verleden. De resulterende tekeningen doen Ellen De Bruijne denken aan grafieken, vertelt de galeriehouder tijdens mijn bezoek. Mij doen ze denken aan wiskundige vergelijkingen, maar de opmerking van De Bruijne echoot wel door mijn hoofd.

García’s werk gaat niet over het begrijpen, denk ik, maar over de speelsheid van het niet-begrijpen

García wil met haar werk niet iets oplossen, maar informatie op een visuele manier verzamelen. Het zoeken naar betekenis in García’s werk is als een speurtocht. Omdat er in elk werk een verwijzing wordt gemaakt naar een ander werk, word je als kijker uitgenodigd door de kunstenaar om met haar mee te zoeken naar kruisverbanden. García’s werk gaat niet over het begrijpen, denk ik, maar over de speelsheid van het niet-begrijpen.