metropolis m

Uitsnede uit Evelyn Taocheng Wang, Ieniemienie and Dutch Window, 2023, courtesy the artist; Antenna Space, Shanghai; Carlos/Ishikawa, London; Galerie Fons Welters, Amsterdam; and Kayokoyuki, Tokyo

Al eeuwenlang proberen kunstenaars licht te vangen. De Dordtse kunstenaar Aelbert Cuyp schilderde in de zeventiende eeuw stormachtige luchten en dromerige wolkpartijen boven zijn thuisstad. Evelyn Taocheng Wang wandelde de afgelopen tijd door diezelfde stad en brengt nu een eerbetoon aan het Nederlandse licht in het Dordrechts Museum.

Ik bezoek de tentoonstelling Het licht is rond op een zonnige morgen in oktober. Hoewel de zomer officieel voorbij is, belooft het een prachtige dag te worden. Vanuit de trein naar Dordrecht lacht het landschap me toe. Zonlicht valt in veel verschillende kleurtinten – roze, geel, oranje, blauw en paars – uiteen over het Zuid-Hollandse platteland. Op momenten als deze begrijp ik waarom schilders al honderden jaren odes aan het Nederlandse licht maken.

Vandaag bezoek ik de tentoonstelling van Evelyn Taocheng Wang (1981) in het Dordrechts Museum en verwonder me  over de meditatieve werking van de aan het licht gewijde schilderijen van de in China geboren en in Nederland wonende en werkende kunstenaar. Het Nederlands licht, dat ze in een video tegelijkertijd ‘kristalhelder’ en ‘poederachtig’ noemt, helpt haar te ontspannen. Diezelfde kalmte ondervindt ze bij het kijken naar schilderijen van Agnes Martin: een Amerikaanse schilder (1912-2004) die met waterverf geometrische rasters maakte die behoren tot de canon. In die abstracte werken lijkt ze licht uit elkaar te trekken en opnieuw te ordenen. Martin leed aan schizofrenie. Het aanbrengen van pastelkleurige banen gaf haar rust. Wang brengt een ode aan haar werk door haar doeken na te schilderen. Vooral de schilderijen die exact de grootte van Martins werken hebben vallen op. Als een mot aangetrokken door een lamp loop ik ernaartoe.

Van dichtbij zie je hoe de schilderingen opgebouwd zijn uit hele dunne laagjes waterverf. De zachte, liefdevolle kleuren zijn als breekbare vliezen over elkaar aangebracht. De bedachtzame handeling van het schilderen is zichtbaar in de verfstreken. Niet alleen zichtbaar trouwens, Wangs ode aan Martin is ook voelbaar. Net als Martin weet Wang perfect hoe ze de toeschouwer kan verleiden om in het werk te stappen.

Evelyn Taocheng Wang, Flat Peach on Imitation of Agnes Martin, 2022

Aan ieder werk voegde Wang een stuk gestileerde groente of fruit toe in Chinees realistische stijl. In de context van Martins werk voelen deze figuren aanvankelijk buitengewoon. Toch zijn hun kleuren van een gelijkwaardige doorzichtige kwaliteit als de banen. Op die manier voegt Wang haar persoonlijke handtekening toe aan het werk, zonder dat het buiten de boot valt. Wang is in China opgeleid in de traditie van de gewassen inkttechniek, waarbij de inkt op zijde wordt aangebracht. In Europa wordt die methode benaderd als tekenen, maar in China als schilderen, vertelt Wang in een video. Daardoor ontstaat er soms onenigheid over de vraag of Wangs werk bij de schilder- of tekenkunst thuishoort.

Evelyn Taocheng Wang, Tangerine on Imitation of Agnes Martin, 2022

Evelyn Taocheng Wang, Mini Shanghai Pakchoi with Toothpick on Imitation of Agnes Martin, 2022

Verderop hangt het werk Ieniemienie and Dutch Window (2023) midden in de ruimte: een werk op zijde dat kenmerken heeft van een tekening én een schildering. Er schijnt zaallicht doorheen, je kunt eromheen lopen en de achterzijde bekijken. Op de voorkant schilderde Wang het Sesamstraatkarakter Ieniemienie in dezelfde stijl als de stukken groenten en fruit in haar kopieën van Martin. Ieniemienie komt alleen voor in de Nederlandse versie van Sesamstraat. De muis kwam op Wangs pad tijdens de lessen Nederlandse taal als onderdeel van haar inburgeringscursus. Aan het begin van haar verschijning in de kinderserie is het karakter nog vrij tweedimensionaal, maar na een tijd representeert ze meer een rolmodel: een oprechte muis die voor zichzelf opkomt. Ze is een rolmodel, ook voor Wang, die haar met dit schilderij op een voetstuk plaatst. Dat doet de kunstenaar door naast Ieniemienie een zonnebloem te schilderen. Zonnebloemen draaien altijd mee met het licht. Omdat de bloem naar Ieniemienie is gericht, suggereert Wang dat kleine rolmodellen als de bazige en koppige muis het verdienen om in het licht te zetten.

In de serie olieverfschilderijen Dutch Windows verschijnen raamvensters geïsoleerd van de gebouwen waar ze deel vanuit maken. Zelfstandig zweven ze door de lucht. Wang schilderde vanuit haar herinnering, lees ik in de zaaltekst. Ze moet de vensters zorgvuldig bestudeerd hebben, want het resultaat is zeer gedetailleerd.

In Dutch Window, Chance (2023) zie je ook een raam, maar hier heeft Wang bijbehorende deur en deurpost niet weggelaten uit het beeld. De deur staat op een kier, alsof Wang haar nieuwsgierigheid om binnen een kijkje te nemen niet kon temmen. Als een zegel is over de kier het woord ‘Chance’ geschilderd in een gele tint. De deur die Wang schilderde is de voordeur van een pand naast het Huis van Gijn, een museum in Dordrecht dat onderdeel is van het Dordrechts Museum.

In de video die te zien is in de tentoonstelling vertelt Wang dat ze niet geïnteresseerd is in de situaties die zich afspelen achter de ramen, maar juist in het neutrale, kalmerende licht dat daarin wordt weerspiegelt. Het lijkt erop dat ze voor Dutch Window, Chance een uitzondering heeft gemaakt. Ook in The Sentimental of Sumatra Island’s Poet Yu Dafu (2023) mogen we tóch naar binnen kijken. Een vaas met bloemen verschijnt op een tafel. Twee cartooneske figuurtjes kijken de toeschouwer recht aan: de een is een paashaas met een ei, de ander heeft iets weg van een kat. Wang besprenkelde het witte kleed waar het stilleven op staat met allerlei kleuren, als licht dat door een raam naar binnenvalt en gebroken wordt.

Licht maakt deel uit van ons alledaagse dag- en nachtritme. Daardoor valt de schoonheid ervan ons niet altijd op. Wang maakt in Het licht is rond de meditatieve werking van licht invoelbaar. Daarbij schuwt ze al te uitbundige en overdreven ingrepen. Haar benadering is verfijnd en gevoelig, en daardoor heel verfrissend.  

Alle foto’s courtesy de kunstenaar; Antenna Space, Shanghai; Carlos/Ishikawa, Londen; Galerie Fons Welters, Amsterdam en Kayokoyuki, Tokio

Het licht is rond is nog te zien tot en met 17 maart 2024 in het Dordrechts Museum, Dordrecht 

Sietse Hagenbeek

is student Docent Beeldende Kunst en Vormgeving aan ArtEZ

Recente artikelen