metropolis m

Later op de dag vindt er in dezelfde ruimte een collectieve performance plaats, waarin meerdere studenten de werken zogezegd ‘activeren’. De influencer uit de video geeft als makelaar een verkooppraatje voor een nieuw pand op de NDSM-werf. Hij vertelt enthousiast over ‘canal living in an upcoming bubbly area’ en de groene en creatieve omgeving.

Ook de verspreide archiefmappen worden tijdens de ‘Collective Activation’ gebruikt. DOOR OPEN SPACE deed in het verleden dienst als fysiek archief; grote bedrijven konden hun documenten hier bewaren. Tijdens de activering worden verschillende documenten uit dit archief getoond op de schermen. Iemand leest de teksten bovendien voor, als ware het operastukken. Wat er precies gezongen wordt, is vaak onduidelijk. Ik ontcijfer een paar nikszeggende bureaucratische woorden. Misschien maakt het niet zo uit wat er gezegd wordt.

Re:master opera
Terwijl ik rondloop, stuit ik op de korte, absurdistische operastukken van Caz Egelie, die eveneens het kantoorleven op de hak nemen. Hen maakte muren van ordnermappen, tekeningen van potloden en een stoel van kantoorkleding. Samen lijken ze wel een neoliberale ruïne. Tijdens de performance who where what how? lopen vier mensen in rommelige kantoorkleding al bellend en pratend met ordnermappen door de ruimte, tot zij in het midden van Egelies kantoorruïne tot stilstand komen. Ze openen hun mappen en beginnen zingend een tekst voor te lezen. Alweer die nikszeggende kantoortaal. Dan richt iemand een enorme ventilator op de anderen. De blousejes en papieren wapperen in de wind.

Design
De ruimte waar de studenten van de Design-afdeling hun werk laten zien is erg donker. Dat maakt het soms moeilijk om ieder werk goed te kunnen zien. Met spotjes wordt geprobeerd om sculpturen alsnog uit te lichten, maar dit werkt helaas niet altijd. Toch zijn er sommige sculpturen die me weten te pakken. Zoals het werk van Hala Namer. Ze maakte een muur van yogablokken waarop tekeningen van helikopters, prikkeldraad, pijlen en Arabische teksten te zien zijn. Daaromheen staan vaten met ingelegde citroenen en op een ladder ligt een noodradio met een koptelefoon, waar ik autogeluiden en wind uit hoor komen. No, this is not the Waiting Room? gaat over het concept crisis en onderzoekt op welke manieren we naar geweld kunnen kijken. Met de instabiele yogablokmuur wil Namer de vergankelijkheid van constructies en grenzen verbeelden. Een ander hoogtepunt in deze ruimte: de film over familie en traditie die Tomàs Syder Queiroz maakte. Familietaferelen worden begeleid door dystopische muziek. Elke handeling krijgt een nieuwe, zware lading. ‘Who do my gestures belong to? Who does my knowledge belong to?’ wordt er gevraagd, terwijl Syder Queiroz leert hoe je een kip moet slachten. Met lange zilveren nagels plukt Tomàs de veren uit de kip.

Dirty Arts
De naam zegt het misschien al een beetje, maar bij Dirty Arts is het een beetje een bende. Bij sommige werken leidt dit af. Theo Dietz omarmt deze rommeligheid juist slim. Hij maakte vanaf de opbouw tot de opening van de expositie elke dag een boom van afvalmateriaal. Rommelige omen van hout, aarde en huisplanten torenen de lucht in, als ware ze personages met een eigen karakter. Dietz transformeerde ook zichzelf tot boom. In zijn kostuum woonde hij klimaatdemonstraties bij.

F for Fact
F for Fact is een tijdelijke, maar door veel studenten gevolgde master bij Sandberg. In veel werken staat het vertellen van verhalen centraal. Nina van Tuikwerd maakte een werk over het zogenaamde ‘Shifting Baseline Syndrome’: het fenomeen waarbij elke generatie steeds meer gewend raakt aan een steeds verder afgetakelde natuur. Op verschillende schermen zijn planten te zien die over een langere periode gevolgd worden. Tijdens het kijken lijkt er weinig te veranderen, maar als ik tien minuten later terugkom, valt op dat alle planten veranderd zijn: een simpele, maar effectieve manier om het Shifting Baseline Syndrome te illustreren.

Ook ‘kleine’ verhalen krijgen de ruimte bij F for Faxt. Alexander Khudokon maakte een installatie waarin vijf films over het leven van honden centraal staan, zoals een detective over een politiehond en een documentaire over straathonden in Tbilisi. De schermen bevinden zich in een houden installatie, waarin kleine gekleide honden leven. Voor een scherm is zelfs een bankje gemaakt waarop een hondje een van de hondenfilms bekijkt. Khudokons werk doet denken aan een Lego- of Playmobilwereld, die onze samenleving weerspiegelt. Echter wordt de hoofdrol nu aan honden gegeven, die daarin net als wij naar films en documentaires over hun eigen soort willen kijken.

Fine Arts
Bij Fine Arts hebben de meeste werken iets ongecompliceerds, wat zorgt voor een fijne adempauze in deze drukke en volle loods. Vooral het werk van Pablo Rezzonico Bongcam straalt rust uit. Rezzonico Bongcam maakte een klein kamertje waarin een stoel, een tafel en een kastje staan. Op de tafel en stoel liggen verschillende bronzen objecten. De beschrijving van het werk is formeel: ‘borrowed industrial lamp and chair’, staat er bijvoorbeeld. En: ‘retrieved wooden floor from a former marine coating factory; coffee stain’. Elk onderdeel van de kamer wordt gereduceerd tot een materiaalsoort met een eigen geschiedenis en leven. Dit leven wordt echter grotendeels verborgen gehouden, waardoor de kamer mysterieus overkomt. Een kamer is hier nooit zomaar een kamer.

Rezzonico Bongcam laat zien waar bij Sandberg de meeste kracht ligt. Kunstwerken die te grootse thema’s willen behandelen, en gepaard gaan met te gecompliceerde teksten, ontsnappen aan de aandacht. Juist als kunstenaars klein, persoonlijk, humoristisch en cryptisch werk durven te maken, ontstaat er contact met de bezoeker.