metropolis m

Door de orkaan Katrina raakte New Orleans in 2005 een groot deel van haar bewoners kwijt. Na evacuatie was er voor hen weinig om naar terug te keren, noch de mogelijkheid een nieuw leven op te bouwen. Dit heeft ervoor gezorgd dat er het afgelopen decennium veel veranderingen hebben plaatsgevonden in ‘de meest noordelijke stad van het Caribische gebied’. Er zijn bijvoorbeeld veel witte mensen afgekomen op de relatief goedkope woningen, southern hospitality en het bijna tropische klimaat in de van oudsher zwarte stad. Dat maakt dat er tegenwoordig mensen met gezichtstatoeages fietsen en er soja lattes te verkrijgen zijn in de stad die is getekend door het slavernijverleden en Afrikaanse culturen, gecombineerd met Franse, Spaanse, Amerikaanse en Caribische invloeden.

De influx van witte creatives bracht ook nieuwe galeries en kunstenaarsinitiatieven naar de stad. De kunstmanifestatie Prospect New Orleans kan in diezelfde lijn worden gezien. Haar oprichting in 2008 door Dan Cameron, toenmalig directeur van Contemporary Arts Center New Orleans, had tot doel de stad een nieuwe impuls te geven, na alle verwoesting. Ondertussen is Prospect New Orleans toe aan haar vierde editie en officieel omgedoopt van biënnale tot triënnale, aangezien het moeilijk blijkt om de nodige financiering bij elkaar te krijgen. Cameron gaf de manifestatie een lokaal-contextuele doelstelling mee en omdat New Orleans zo complex en rijk is aan culturele uitingen, heeft die daadwerkelijk potentie. Prospect New Orleans is daarmee één van de weinige grote tentoonstellingen die echt lokaal te werk gaat en niet slechts kunst over kunst voor de incrowd toont.

Trevor Schoonmaker, curator van Prospect.4 en hoofdcurator en Patsy R. & Raymond D. curator van hedendaagse kunst bij het Nasher Museum of Art van de Duke University in Durham, North Carolina, werd bij de samenstelling geïnspireerd door de uitspraak van saxofonist Archie Shepp: ‘Jazz is a symbol of the triumph of the human spirit, not its degradation. It is a lily in spite of the swamp.’ Schoonmaker maakte van de lelie een lotus; het concept van veerkracht, wederopstanding en schoonheid ondanks de slachtoffers, financiële uitdagingen, tegenwerkende structuren en (slavernij-)geschiedenis was geboren. Een belangrijke rol is weggelegd voor de muzikale en spirituele cultuur van New Orleans. Naast de zwarte cultuur komen ook natuur en ecologie aan bod. Muziekritmes worden ritmes van eb en vloed, de Mississippi die jaarlijks buiten haar oevers treedt, de orkanen die elk jaar de omgeving teisteren, maar meer nog de vervuiling en ecologische rampen. Denk hier bijvoorbeeld aan de olieramp in de Golf van Mexico in 2010 waarbij naar verluidt bijna 800 miljoen liter ruwe olie in de zee belandde of de Mississippi als 3.734 kilometer lang open riool die bij New Orleans uitmondt in zee en de zware petrochemische industrie uit de omgeving. Ondanks dit alles is New Orleans, volgens Schoonmaker, nog steeds een bloeiende bloem gelegen in het alles verzengende moeras.

Schoonmaker werd in verschillende recensies bekritiseerd om de breedte van zijn statement en zijn veilige keuzes. Het is waar dat Prospect.4 urgentie mist en op discursief gebied niet erg enerverend is. De tentoonstelling is vooral gericht op individuele praktijken en biedt een aaneenschakeling van aardige en soms goede kunstenaars, met mooie werken die hier en daar goed in een ruimte zijn geplaatst, maar die zich nooit direct tot elkaar verhouden. Ook worden alle hokjes netjes aangevinkt: jong en opkomend, lokaal en relevant, internationaal en gearriveerd. Er is ook een Nederlands hokje: Patricia Kaersenhout toont werk waarin de zwarte aanwezigheid binnen de Amerikaanse geschiedenis zichtbaar wordt gemaakt aan de hand van het verval van de positie van machtige witte mannen. Ellen Gallagher en Edgar Cleijne werkten samen aan Highway Gothic (2017), een installatie waarin filmrol wordt gebruikt om collageachtige fictieve en surreële beelden samen te stellen en te projecteren met verwijzingen naar New Orleans en de Black Atlantic.

Prospects.4 moet het dus vooral hebben van individuele bijdragen, waaronder die van Jeff Whetstone, Marki Dion, Peter Williams, Jon-Sesrie Goff, Peter Williams, Sonia Boyce, Njideka Akunyili Crosby, Evan Ifekoya, Kahlil Joseph en Katherine Bradford. Andere hoogtepunten zijn de nieuwe driekanaals video-installatie van John Akomfrah, die een gehele verdieping in het Ogden Museum of Southern Art inneemt, en de kleinschalige solotentoonstelling in de entree van het New Orleans Museum of Art met een goedgeplaatste interventie in diens middeleeuwse collectie van de onlangs overleden schilder Barkley L. Hendricks, met wie Schoonmaker eerder heeft gewerkt aan diens eerste museale solotentoonstelling in 2008.

De stad zelf is met name aanwezig in op muziek geënte werken van onder anderen Derrick Adams, die onder de titel Saints March Tappers de straatdansers van New Orleans in beeld bracht. Ze pinnen geplette frisdrankblikjes onder hun schoenen om een geïmproviseerde tapdans op te voeren en deze te combineren met ad rem teksten die inspelen op voorbijgangers. Maider López zoomt in op de prominente aanwezigheid van merknamen op bouwmateriaal en biedt daarmee een reflectie op de wederopbouw en de aanwezigheid van multinationals. Dergelijke relevante werken staan in contrast met bijvoorbeeld de totaal overbodige billboardgestes van Yoko Ono.

Sommige delen van Prospect.4 zijn moeilijk te rijmen met het concept of de context. Andere delen gaan wel degelijk over de nasleep van de slavernij, armoede, geschiedenis, veerkracht, orkanen, overstromingen, ecologie en vervuiling van de olie-industrie, maar in het geheel is hun betekenis toch wat te vrijblijvend. In die zin kunnen de werken die getoond worden tijdens Prospect.4 zelf misschien ook wel gezien worden als lotus(es) in spite of the (conceptual) swamp.