metropolis m

Was de twintigste eeuw de eeuw van de zuiverheid en transparantie, met de voortschrijdende technologie in de rol van enthousiast functionele aanjager, dan is de eenentwintigste eeuw hard op weg de eeuw van de onzuiverheid en het vuil te worden.

En opnieuw speelt technologie een centrale rol, zij het niet als instrument van rationaliteit en eenvoud, of sense en simplicity in Philips-termen, maar het tegendeel daarvan, als bron van onzuiverheid, ondoorgrondelijkheid en chaos.

Langzaam maar zeker wordt iedereen zich ervan bewust ingekapseld te zijn in een technologisch universum dat in razende vaart bezig is het ‘natuurlijke, eenvoudige en overzichtelijke bestaan’ voorgoed tot het verleden te laten behoren. De technologie ontwikkelt zich oncontroleerbaar door, woekerend in alle richtingen. Er is niemand die er nog grip op lijkt te hebben.

Laat het internet als voorbeeld dienen. Was het gedurende de eerste jaren nog een wonder van techniek dat, zo lieten de digitale goeroes ons weten, democratie over de wereld bracht. Intussen is het een onverzadigbare mesthoop van informatie, die, zo las ik vorige week in de krant, volgens sommige voormalige apologeten bezig is ons denken voorgoed te veranderen. En niet ten goede.

In de door Arjen Mulder, Joke Brouwer en Lars Spuybroek samengestelde essaybundel The Politics of The Impure wordt de omslag in ons perspectief op technologie op meerdere niveaus in kaart gebracht en beschouwd door auteurs als de sociologen Arjun Appadurai en Gunnar Heinsohn, de geoloog Lynn Margulis en Arjen Mulder zelf. De bijdragen over onder meer politiek, biologie en architectuur worden van elkaar gescheiden door op het onderwerp aansluitende beeldbijdragen van kunstenaars en ontwerpers als Tord Boontje, Driessens en Verstappen en Lino Hellings.

Het boek zet de consequenties van dit veranderende perspectief op onzuiverheid en de rol van technologie scherp neer. Maar als je zoals de auteurs doen erop doordenkt wordt uiteindelijk vooral één ding duidelijk: vuil, smerigheid, het abjecte, rotzooi, lelijkheid of hoe je onzuiverheid ook definieert, staat de mens van oudsher veel nabijer staat dan welk idee van zuiverheid en orde dan ook. Te denken dat technologie zou helpen ons tot heilig boontje te maken in een gezuiverde wereld, is een modernistische vergissing geweest. Ze heeft de imperfecte wereld alleen maar zichtbaarder gemaakt. Je daartegen verzetten heeft geen zin meer, het is zinvoller er de waarde van in te gaan zien: technologie is onze nieuwe natuur.

Joke Brouwer, Arjen Mulder and Lars Spuybroek (red), The Politics of the Impure, : 2010, ISBN: 978-90-5662-748-5 English, € 22.50