metropolis m

In analogie met de serie ‘Critical Readers in Contemporary Art’ lanceert BAK, basis voor actuele kunst in Utrecht, de serie ‘Critical Readers in Artists’ Practice’. De boeken in de serie zullen inzoomen op het werk van kunstenaars waarvan de samenstellers geloven dat ze zowel ons begrip van kunst als de potentie van kunst in een veranderende wereld weten vorm te geven.

De eerste publicatie in deze serie is samengesteld door Maria Hlavajova, Jill Winder en Cosmin Costina? en gewijd aan het werk van Rabih Mroué (1976, Beirut), de Libanese acteur, muzikant, regisseur, toneelschrijver en beeldend kunstenaar die zich bedient van uiteenlopende media zoals muziek, theater, film, performance en tentoonstellingen. Mroué is geen eenvoudig vast te pinnen persoon en het boek worstelt in positieve zin met het duiden, verdiepen en contextualiseren van zijn oeuvre, werkwijze en persoon.

Zijn werk is, onvermijdelijk, sterk politiek geïnformeerd en geëngageerd. Hij verhoudt zich tot Libanese politieke, religieuze en sociale conflicten, de verschuivingen in het Midden-Oosten, tot het failliet van de waarde van beelden als documentatie van een (gewelddadige) realiteit, tot de constructie van narratieven – zowel persoonlijke narratieven (de biografie) als door de staat geconstrueerde verhalen en geschiedenissen. De reader bevat teksten die speciaal voor deze gelegenheid zijn geschreven maar ook ouder materiaal dat nu voor het eerst vertaald is. De bijdragen zijn van kunstenaars die dicht bij Mroué staan zoals Walid Raad, van critici als Kaelen Wilson-Goldie en kunsthistorici zoals Maaike Bleeker.

Het boek geeft een gedetailleerd inzicht in Mroué’s werk en belicht hem als acteur, muzikant, filmmaker, bevriend collega, bevlogen politiek kunstenaar. Het sterke aan de reader is niet alleen dat er uniek materiaal is vertaald en nieuw materiaal verzameld maar ook dat er kritische geluiden te horen zijn. Met name de tekst van Anders Kreuger durft zere plekken te raken; zo schrijft hij bijvoorbeeld: ‘In (…) his lecture-performances, (…) the writing is not infrequently “too good,” or at least too tongue-in-cheek’ of ‘I remember leaving the auditorium with a sense of having consumed just a little bit too much cultural-studies intricacy and meaningfully light political irony’ (p. 32-33). De tekst van Hila Peleg en Stella Bruzzi valt qua leesbaarheid en tempo een beetje uit de toon. De tekst is te lang, te gespecialiseerd, dwaalt vaak wel erg ver af van Mroué en is door de vorm van een soort e-mail interview of conversatie lastig te lezen.

Een ander bijzonder element van het boek is de acht pagina’s tellende index die je via fascinerende trefwoorden zoals ‘Jesus Christ’ of ’the undead’ verschillende ingangen biedt tot het boek en het denken over het werk van Mroué. Dit gaat via kunstenaars (Joseph Beuys bijvoorbeeld of George Orwell), politieke of geografische thema’s (Arab Spring, Ministry of Culture (Lebanon)) naar meer kunsthistorische of discursieve elementen (het lichaam, Chantal Mouffe) tot meer algemene thema’s zoals individualiteit of obsceniteit.

Het boek, van klein pocketformaat, is vormgegeven door Kummer & Herrman uit Utrecht en prettig leesbaar. Het vormt zowel een goede introductie tot het werk van Mroué voor ‘beginners’ als een verdieping van zijn werk voor meer ingewijden.

Rabih Mroué: A BAK Critical Reader Series in Artists’ Practice, redactie: Cosmin Costinas, Maria Hlavajova, Jill Winder, ontwerp: Kummer & Herrman, Uitgeverij: Post Editions i.s.m. BAK basis voor actuele kunst, paperback, 260 pagina’s, engelstalig, ISBN 9789077288009