This is not Detroit Expodium in Kanaleneiland, Utrecht
Zaterdag opent Expodium met Translation Station #4 zijn deuren in een oude flat in de Utrechtse wijk Kanaleneiland. Kunstenaars Nikos Doulos en Joao Evangelista verbleven eerder op uitnodiging van Expodium in Detroit. Nu richten zij zich op de vernieuwing van de Utrechtse achterstandswijk. In gesprek met Nikos Doulos en Expodium-directeur en medecurator Bart Witte over het project.
Kun je iets meer vertellen over de nieuwe locatie van Expodium, waarom een flat in Kanaleneiland?
Kanaleneiland is natuurlijk een probleemwijk en ondergaat gentrification [opwaardering van achterstandswijken, waarbij de vervallen gebouwen plaats moeten maken voor duurdere nieuwbouw, red.]. Deze flat die we huren staat op de lijst om gesloopt te worden. Door de economische crisis is dit plan uitgesteld en wij hopen hier voor drie jaar projecten te organiseren.
Kanaleneiland verkeert in een overgangsstadium, waarbij woningbouwcorporaties studenten, culturele instellingen en kunstenaars uitgenodigd hebben de wijk te betrekken. In de eerste plaats om leegstand te voorkomen, maar ook omdat de overheid zich zeer bewust is van de rol die kunstenaars kunnen spelen bij het versnellen van het proces van stedelijke vernieuwing. Vanuit ons doorlopende artist-in-residency programma in Detroit en onze interesse in stedelijke vraagstukken, willen we onderzoeken of kunst hier op een meer interessante manier ingezet kan worden.
Wat is de relatie tussen Expodiums doorlopende artist-in-residency programma in Detroit en in Kanaleneiland?
Detroit en Kanaleneiland zijn de pilaren van ons programma, waarbij we de kennis en ervaringen opgedaan in beide gebieden met elkaar willen uitwisselen.
Toen Joao Evangelista en ik door Expodium uitgenodigd werden voor een residency in Detroit werd ons gevraagd ter plekke onderzoek te doen en te reageren op de stedelijke situatie. Bij terugkomst moesten de bevindingen op een bepaalde manier vertaald worden. Dit reflecteren hebben Joao en ik gedaan door presentaties in de vorm van translation stations, als een soort haltes in het proces.
Waar we in Detroit bijvoorbeeld tegenaan liepen was de manier waarop de stad gerepresenteerd wordt in de media; enerzijds als het failliet van de American Dream en anderzijds als nieuw mekka voor kunstenaars. Ons eerste translation station poogde deze hoedanigheid visueel tot uitdrukking te brengen. Projecten als deze leidden tot een uitnodiging om hier in Utrecht te onderzoeken hoe onze ervaring en kennis van Detroit van toepassing kan zijn op Kanaleneiland.
Deze vertaalslagen zijn ook belangrijk om uit te komen op een bepaalde strategie, in plaats van een lokaal perspectief op een specifieke situatie. Vandaar de quote: ‘This is not Detroit’.
Wat kunnen we zaterdag verwachten van dit vierde en laatste translation station, waarmee jullie je Expodium residency afsluiten?
Ik heb mij gericht op de nieuwe bewoners van Kanaleneiland; de kunstenaars, studenten etc. Samen met hen organiseer ik nachtelijke wandelingen, waar steeds iemand anders de route bepaalt. Dit zou kunnen resulteren in een publicatie, waarin de verschillende routes een affectieve kaart van de stad vormen. Joao Evangelista richt zich op de bestaande gemeenschap en hij zal demonstraties geven van het maken van biodiesel met frituurvet. Zo wil hij een dienst bieden waar de gemeenschap zich mee kan verenigen. Het gaat er niet om zelfvoorzienend te worden wat betreft energie, maar om het uitwisselen van kennis en vaardigheden en om het stimuleren van een ruileconomie.
Dit evenement is voor deze twee kunstenaars niet zozeer een eindpunt; eerder een concretisering en conclusie van hun residencies. Voor ons als organisatie is het juist een beginpunt.
Nikos Doulos en Joao Evangelista, Translation Station #4, zaterdag 15 oktober 20:00-23:00 uur, Expodium Kanaleneiland, zie: www.expodium.nl
De steeds wisselende kunstenaars van Expodiums artist-in-residency programma in Detroit houden een blog bij:www.newstrategiesdmc.blogspot.com
Anne Ruygt
is kunsthistoricus en curator