Kinderlijke verwondering in alle ernst Marijke van Warmerdam in Rotterdam
Morgen (29 oktober) opent in Museum Boijmans van Beuningen Dichtbij in de verte, een retrospectief van Marijke van Warmerdam. Metropolis M nam alvast een kijkje.
Het werd tijd voor een retrospectief van Marijke van Warmerdam in Nederland. Vanaf zaterdag wordt in Rotterdam een indrukwekkend overzicht van twintig jaar werk getoond dat laat zien dat Van Warmerdam niet alleen betoverende video’s maakt, maar ook schilderijen, foto’s, sculpturen en alles daar tussenin.
‘Ongelooflijk’, zei curator Jan Debbaut tegen Boijmans-directeur Sjarel Ex toen ze in 2006 op Art Basel voor de nieuwe video van Marijke van Warmerdam stonden. Een druppel melk die langzaam cirkelt, slingert en tolt door een glas water, herhaald in een eindeloze loop. Vijf jaar later hangt het beeld midden in de grote tentoonstellingszaal van het Boijmans, omgeven door video’s van lichtstralen door een luxaflex, een jongetje met een druipend natte zwembroek voor een meer, en een handstand tegen een witte muur. Er worden geen beladen onderwerpen aangesneden, het zijn geen grote verhalen met een begin en een eind. De werken vertellen over het kleine en het eenvoudige dat even bijzonder als gewoon is. Debbaut vertelt op de perspreview: ‘Wat mij aantrekt in Marijke van Warmerdams werk is dat zij met ernst omgaat met de verwondering van de kinderlijke verbazing’.
Velen van ons hebben Van Warmerdams werk wel eens in een tentoonstelling gezien. Onlangs nog in de Caldic expositie in de Kunsthal en in het Temporary Stedelijk. Nu is het in een groot retrospectief samengebracht, niet in de eerste plaats om het beeld van Marijke van Warmerdam als filmmaker bij te stellen. Debbaut: ‘Veel mensen kennen enkele van haar video’s en zeggen dan dat ze haar werk kennen. De video’s zijn echter maar een deel van een veel groter geheel’. Ook voor Van Warmerdam zelf was het een mooi moment om de tentoonstelling samen te zien komen: ‘Door dit overzicht zie ik verbanden die ik tien jaar geleden niet kon zien. Toen werkte ik meer intuïtief en nu ben ik me bewuster van de lijnen die erin zitten’.
Het kijken en de verwondering loopt als een rode draad door de tentoonstelling. De wereld wordt op een voetstuk gezet. Letterlijk, bij Van Warmerdams foto van een Nederlands poldergezicht waar twee handen een spiegel vasthouden in de lucht. De spiegel in het werk is echt, waardoor de toeschouwer zich als in een glanzend wateroppervlak weerspiegeld ziet. In de uitgebreide publicatie die bij de tentoonstelling is verschenen geeft filosoof Maarten Doorman in zijn essay een bloemlezing van haar werk. In zijn lyrische beschrijvingen moet hij zich af en toe corrigeren, omdat Van Warmerdams werk tegelijk meeslepend en nuchter is. Datzelfde gevoel zit in de tentoonstelling. Plotseling vraag je je af hoe lang je nu eigenlijk al naar dezelfde film loop staat te staren. Net als haar foto’s van ondergaande zonnen voorzien zijn van de tekst ‘Another day’, raakt de realiteit nooit uit het oog. Juist die spanning maakt Van Warmerdams werk steeds opnieuw interessant.
Anne Ruygt is stagiaire bij Metropolis M.
Marijke van Warmerdam – Dichtbij in de verte
29 oktober t/m 22 januari
Museum Boijmans van Beuningen
Anne Ruygt
is kunsthistoricus en curator