metropolis m

Het MONA in Tasmanië van professioneel gokker David Walsh is een enorm publiek succes. Al bijna 200.000 bezoekers in een jaar.
Het MONA in Tasmanië van professioneel gokker David Walsh is een enorm publiek succes. Al bijna 200.000 bezoekers in een jaar.

The Wall Street Journal signaleerde al in 2008 dat verzamelaars steeds minder vaak delen van hun collectie aan musea schenken. Ze richten liever een eigen museum op. Dit is de inleiding van de museumspecial in Metropolis M Nr 1-2012.

Schrijnend voorbeeld van de groeiende economische crisis. In het Spaanse Avilés opende in het voorjaar van 2011 het Centro Niemeyer, een cultureel centrum vernoemd naar de ontwerper, de 104-jarige sterarchitect Oscar Niemeyer. Het centrum is negen maanden later alweer gesloten: het geld was op.

De economische crisis in Spanje mag extra nijpend zijn, ook elders in de westerse wereld krimpen de cultuurbudgetten tot een zorgwekkend laag niveau. ‘Het is niet meer de vraag of er publiek/private partnerships nodig zijn in het museum, maar hoe er samengewerkt moet worden’, zei Chris Dercon, net aangetreden als directeur van Tate Modern, onlangs in een interview in frieze in reactie op een vraag over de toegenomen druk op het museumbudget.

Ook in Nederland opent het ene na het andere museum tentoonstellingen waarin privéverzamelaars hun collectie mogen presenteren. Het Van Abbemuseum organiseerde recent The Collectors Show, afgelopen najaar was in het Boijmans Van Beuningen de H+F Collectie te zien, en in het Bonnefantenmuseum in Maastricht opent binnenkort een presentatie met de fameuze collectie van Martin Visser.

Of die omarming van de verzamelaar op tijd komt, valt te betwijfelen. In Amerika werd al in 2008 gesignaleerd dat grote verzamelaars delen uit hun collecties niet langer aan musea schenken, volgens goede twintigste-eeuwse gewoonte, eventueel in ruil voor een naamplaatje op zaal, maar liever bewaren voor een eigen te bouwen museum. In november 2011 opende Walmart-erfgenaam Alice Walton in Arkansas haar 400 miljoen dollar kostende Crystal Bridges Museum of American Art. Nederland kent zijn eigen variant, nu de verzamelaar Joop van Caldenborgh, ondanks zijn jarenlange betrokkenheid bij de grote musea in Rotterdam en Den Haag, besloten heeft zijn beroemde Caldic Collectie onder te brengen in een eigen museum in Wassenaar. Afgezien van China en India worden bijna nergens ter wereld nog nieuwe publieke kunstmusea gebouwd. Het nieuw op te richten kunstmuseum is steeds vaker een particuliere aangelegenheid.

Deze opmerkelijke ontwikkeling is reden voor Metropolis M nader in te zoomen op een drietal posities: het Van Abbemuseum als een prominent publiek museum dat door de gemeentepolitiek in Eindhoven wordt aangespoord de eigen inkomsten te vergroten; het schoolvoorbeeld van publiek-private samenwerking, de verzamelaar Harald Falckenberg en de Deichtorhallen in Hamburg; en een voorbeeld van een nieuw privémuseum, het begin 2011 geopende en succesvolle MONA in Tasmanië (Australië) van professioneel gokker David Walsh.

We besteden aandacht aan dit onderwerp in het kader van de lezingenreeks Facing Forward, waar Metropolis M mede-organisator van is. Op 8 maart spreken Hans Belting (kunsthistoricus) en Iwona Blazwick (directeur Whitechapel Gallery in Londen) over ‘Future Museum’ (meer informatie: www.facingforward.nl).

Domeniek Ruyters

is hoofdredacteur van Metropolis M

Recente artikelen