Mystic Variété
Een jonge generatie kunstenaars geeft zich over aan een absurdistisch aandoende spirituele praktijk, die zich keert tegen het geestdodende rationalisme van de neoliberale samenleving.
De afgelopen jaren heeft zich een trend ontwikkeld van een bepaald type absurdistische en performatieve videokunst. De belangrijkste vertegenwoordigers van deze trend zijn kunstenaars als Ryan Trecartin en Tamy Ben-Tor. De werken van deze kunstenaars hebben gemeen dat ze theatrale personages neerzetten in alternatieve, vaak kitscherige, realiteiten met vele referenties naar de populaire cultuur. Trecartin en tijdgenoten worden soms onder de naam de ‘New Absurdists’ geschaard, naar een tentoonstelling uit 2008 in het Portland Institute for Contemporary Art. Deze kunstenaars zijn weer schatplichtig aan de bizarre personages die door videokunstenaars in de jaren zeventig en tachtig zijn bedacht, zoals Michael Smiths Baby Ikki (1975), Bruce Naumans Clown Torture (1987) en Paul McCarthy’s Sailor’s Meat (1975), namend ie je om die reden ook veel terugziet in het circuit.
Binnen deze categorie van absurdistische performances en video’s vallen ook kunstenaars die zich nadrukkelijk op het spirituele richten, hier beschreven als mystic variété. Melanie Bonajo (1978, NL), Momu & No Es (Lucía Moreno (1982, CH) en Eva Noguera (1979, ES) en Shana Moulton (1976, VS) dienen als voorbeeld. Deze kunstenaars halen hun inspiratie uit het digitale tijdperk, de populaire cultuur én het mystieke. Terwijl het digitale en het spirituele ver van elkaar af lijken te staan, stelt de Amerikaanse schrijver en theoreticus Erik Davis in zijn boek TechGnosis: Myth, Magic and Mysticism inthe Age of Information (1998) dat technologische communicatie altijd doortrokken is geweest van esoterische en religieuze impulsen. Davis illustreert dit aan de hand van onder anderen sciencefictionschrijvers als Philip K. Dick die de ogenschijnlijk paradoxale relatie tussen het occulte en de eigentijdse technologie grondig hebben uitgediept. ‘The moment we invent a significant device for communication (talking drums, papyrus scrolls, printed books, crystal sets, computers, pagers) we partially reconstruct the self and its world, creating new opportunities (and new traps) for thought, perception and social experience’, aldus Davis.
Shana Moulton, die afgelopen jaar regelmatig in Nederland te zien was (onder andere bij Kunsthuis SYB in Beesterzwaag, Nieuwe Vide in Haarlem en 1646 in Den Haag), kent de teksten van Davis en is vooral geïnteresseerd in zijn studie naar de Californische mystieke beatbeweging uit de jaren zestig en West Coast-Prepopart kunstenaars als Wallace Berman (1926-1976) en Jess Collins (1923-2004)
Julia Geerlings
