metropolis m

Haseeb Ahmed bij Harlan Levey Projects 2024

Naast hun eerste galerie Harlan Levey Projects (HLP) in de Brusselse wijk Elsene openden Wing Lam Kwok en Harlan Levey vorig jaar een tweede, nog veel ruimere stek in Molenbeek. Het gaat de galeristen, en de kunstenaars die ze vertegenwoordigen waaronder Haseeb Ahmed, Amélie Bouvier, Marcin Dudek, Andrea Eva Györi, Jeroen Jongeleen en Emmanuel Van der Auwera, voor de wind. Ive Stevenheydens spreekt het tweetal over hun idealen, het runnen van een galerie en de kunstmarkt.

Ive Stevenheydens

 Jullie hebben beiden een migratieachtergrond. Hoe kwamen jullie in België en Brussel terecht?

Harlan Levey

 “Ik ben geboren in april 1974 in Cleveland en werd geadopteerd door een familie die eerder zelf uit de Baltische Staten en Oost-Europa naar de Verenigde Staten emigreerde. Als tiener was ik al een enorme voetbalfan. Ik was er ook vrij goed in! Voetbal was een fantastisch middel om mee op te groeien en steeds meer van de wereld te zien; de sport verlegde mijn horizon. Met mijn team toerde ik internationaal, en deed ik ook Nederland aan: wat een ervaring! Ik ben al mijn hele leven een grote bewonderaar van Johan Cruijff, en het land fascineerde me van kindsbeen af. In 1996 verhuisde ik naar Nederland, om er mijn droom professionele voetballer te worden na te jagen. Het wilde echter niet lukken: ik was als sporter niet goed genoeg. Ook financieel kwam ik niet rond. Aan de Universiteit Maastricht vond ik echter al snel een baan als leraar in Amerikaanse literatuur. Tegelijkertijd kon ik een vrije masteropleiding volgen – gratis studies: goud in de ogen van een Amerikaan! In 2000 trok in naar Brussel, de dichtstbijzijnde grootstad en naar Amerikaanse normen de directe buur van Maastricht. Daar lagen opportuniteiten voor het grijpen.”

Wing Lam Kwok

 “Ik ben geboren in 1978 in Hongkong. Omwille van het onzekere politieke klimaat verhuisde mijn familie in 1990 naar België, waar al een oom van me woonde. Daar ging iedereen meteen in de handel of de horeca werken – in een bloemenzaak, een take-away, enzovoort. Ik was de vreemde eend in de bijt: geïnteresseerd in kunst en design wilde ik als tiener later niet meteen achter een kassa gaan zitten of tafels serveren. Ik wilde studeren en me verdiepen in het kunstenveld. Dat heeft overigens een hele tijd moeilijk gelegen; mijn familie bestaat uit harde werkers en er waren zorgen of ik het met mijn passie voor kunst en vormgeving financieel wel zou halen. Op mijn dertiende trok ik in Brussel evenwel naar de Franstalige kunstschool, zonder een woord van de taal te kennen, en erna naar de Design Academy in Eindhoven. Het was een van de beste beslissingen van mijn leven. Brussel was een zeer verwelkomende stad en in de klas zat een flink pak andere leerlingen met een migratieachtergrond.”

'We werkten allebei in bars en bezochten regelmatig elkanders café. Al snel werden we vrienden en begonnen we happenings en tentoonstellingen te organiseren. Zonder geld, gewoon voor de fun'

Harlan Levey & Winnie Kwok, Harlan Levey Projects. Foto: Jean-Pierre Stoop

Ive Stevenheydens

Hoe zijn jullie bij de kunsten terecht gekomen?

Harlan Levey

“Interesse in de kunst was er altijd al, en samen zijn we er op spontane wijze ingerold. Mijn eerste baan in België vond ik in Antwerpen, bij de role playing game company Wizards of the Coast. Ik werkte van 1999 tot 2003 mee aan het ruilkaartenspel Magic Gathering, zowat de voorloper van Pokemon. Later stond er op mijn Belgische arbeidskaart dan ook Pokemon master trainer (lacht uitbundig). In mijn carrière heb ik altijd al creatieve dingen gedaan, en ik wilde van meet af aan met kunst bezig zijn. Eerst hoefde ik daar niet voor vergoed te worden. Zo hing ik zo veel mogelijk in artistieke kringen uit en leerde ik Frans door als vrijwilliger te werken bij Cinéma Nova. Later wilde ik er wel wat mee verdienen. Na Wizards of the Coast werd ik redacteur bij het street art magazine Modart. In die tijd schreef ik ook voor tientallen tijdschriften, boekbijdragen en kunstenaarscatalogi. Ik werd geregeld ingeschakeld door het Huis van de Nederlandse Kunstkritiek, wat leidde tot samenwerkingen met het Van Abbemuseum en andere. Ook heb ik in de loop der jaren op een aantal scholen lesgegeven, dat doe ik overigens ook vandaag de dag nog regelmatig.”

Wing Lam Kwok

“Harlan en ik ontmoetten elkaar in 2005. We werkten allebei in bars in de buurt van de Sint-Gorikshallen en bezochten regelmatig elkanders café. Al snel werden we vrienden en begonnen we happenings en tentoonstellingen te organiseren. Zonder geld, gewoon voor de fun. Ik leerde vormgeven en kon zo onze flyers voor onze kunstevenementen ontwerpen. Tegen 2009 deden we alles volledig samen, vol passie en met een rock ‘n’ rollattitude. Vrienden waren daarbij ontzettend belangrijk: van alle kanten boden enthousiaste mensen vrijwillig hun hulp aan.”

Harlan Levey

“In diezelfde tijd was ik ook bezig met mijn PhD in Filosofie en Communicatie. Deels op afstand en in de zomer via de European Graduate School; een radicale en jonge instelling waar ik met mensen als Žižek, Nancy, Greenaway en Baudrillard mocht werken. Voor de laatste werkte ik tevens als onderwijsassistent. Na Wizards of the Coast ging ik bij een denktank aan de KU Leuven werken: het International Forum for BioPhilosophy. Dit leidde tot een baantje als extern deskundige voor de Europese Commissie, wat me tot op de dag van vandaag bezighoudt. In diezelfde periode behaalde Winnie haar MA-diploma aan de Design Academie in Eindhoven. Ik denk dat onze ervaringen in die jaren, zowel in de tentoonstellingswereld als de academische wereld, vormend voor ons waren.”

'In de basis is onze werkwijze vergelijkbaar met de wijze waarop een boer opereert: we staan in het veld, planten zaadjes, onderhouden de gewassen, oogsten ze en zorgen ervoor dat ze op een goede plek terechtkomen'

Ella Littwitz, tentoonstellingsoverzicht 'Ella Littwitz: A High Degree of Certainty', CCA – Center for Contemporary Art Tel Aviv, 2021. Foto: Eyal Tagar. Courtesy de kunstenaar en Harlan Levey Projects

Amélie Bouvier, tentoonstellingsoverzicht 'Let There Be Night', Harlan Levey Projects 1050, 2021. Courtesy de kunstenaar en Harlan Levey Projects

Marcin Dudek, Tablica, 2021, installatie overzicht 'Slash & Burn II', Harlan Levey Projects 1080, 2021. Foto: Damon De Backer. Courtesy de kunstenaar en Harlan Levey Projects

Ive Stevenheydens

Op welk punt besloten jullie een commerciële galerie op te richten?

Harlan Levey

“Onze vriend Nicolas Paulus runde een van de eerste skate- en snowboardshops in Brussel. Downtown, aan de Steenstraat, opende hij de kledingszaak Mr. Ego die vanaf het begin goed draaide. Daar bouwde hij tevens een white cube, waar wij jonge en debuterende kunstenaars uitnodigden om te komen exposeren, onder wie Lucy Mclaughlin, Eva Cardon (Ephameron), Steven Smith (Neasden Control Centre), Logan Hicks, Faith47, Will Barras en Scrawl Collectives. Het ging vooral om street art, outsider art en activistische kunst; daarmee bouwden we voort op de column Squatting the White Cube die ik voor Modart schreef. De sponsoring kwam van (kleding)merken, en al het geld ging naar de kunstenaars. Achteraf gezien was dat een slim businessplan, doch indertijd deden we het gewoon uit liefde voor de kunst, en om mensen een kans te geven.”

Wing Lam Kwok

“We dachten inderdaad nooit commercieel. Maar na een aantal jaren deed zich een belangrijke kans voor: Nicolas bood ons aan zijn opslagruimte in de Léon Lepagestraat te gebruiken, diagonaal tegenover waar destijds de flagship store van modeontwerper Martin Margiela zat. Daar werkten we aan soortgelijke projecten als eerder, maar nu zochten we ook andere financiers – elke maand regelden we een andere sponsor. Zo werkten we samen met de Verenigde Naties voor het evenement Say no to violence against women, met de Europese Commissie voor een project rond kunst en technologie en organiseerden we met partners uit de straat en de buurt een block party. Met het Leger des Heils werkten we samen aan een evenement tegen armoede.”

Harlan Levey

“Met die tentoonstellingen, performances, debatten en andersoortige evenementen konden we op een artistieke manier ingaan op sociale kwesties die ons na aan het hart liggen. Onze relaties met bepaalde kunstenaars werden steeds sterker. En zo namen we de stap om hen ook op een commerciële manier te ondersteunen. Ik wist indertijd nog niets van de galeriewereld. Het was een organische leercurve. Ik had het idee een projectruimte op te richten, vandaar de naam Harlan Levey Projects. Als ik geweten had hoe dit zou uitlopen, had ik een andere naam gekozen, iets voor ons samen. Belangrijk is dus dat we van meet af aan alles samen hebben gedaan.”

Ive Stevenheydens

: Wat moet een goede galerist doen?

Wing Lam Kwok

“Dat verschilt van kunstenaar tot kunstenaar. In de basis is onze werkwijze vergelijkbaar met de wijze waarop een boer opereert: we staan in het veld, planten zaadjes, onderhouden de gewassen, oogsten ze en zorgen ervoor dat ze op een goede plek terechtkomen. Maar dat is wellicht een slechte metafoor. Het gaat veel verder. We zien onszelf als fulltime partner van de kunstenaars: we vinden het belangrijk te begrijpen wat ze doen, en ze daarbij te helpen. We praten over ideeën, denken samen over het werk in wording en hun praktijk, bouwen een publiek op en creëren een pad waardoor hun werk een grotere resonantie vindt.”

Harlan Levey

“Vertrouwen en duidelijk afgesproken verwachtingen zijn ontzettend belangrijk om spanningen te overkomen. In een notendop: onze job is de vrijheid van meningsuiting van de kunstenaars ten volle te beschermen terwijl we ze van een voedingsgrond voorzien van waaruit ze kunnen opereren. Maar dat is onze aanpak. Misschien zijn wij niet de typische commerciële galerie.”

Ive Stevenheydens

Hebben jullie een ’typische’ kunstenaar? Is er een profiel van mensen waar jullie graag mee werken?

Wing Lam Kwok

“Ja, de mensen waar we mee werken (lacht)! We gaan in zee met kunstenaars die op een vrij specifiek pad bewandelen; die geïnteresseerd zijn in, en met hun werk commentaar geven op, heel specifieke zaken. Kunst, muziek en literatuur kunnen spreken met grote nuance en emotie, ons een beetje leren over wat we in godsnaam op deze aardbol doen. Dat is waarom wij er zo van houden.”

Harlan Levey

“We zijn er niet om onze kunstenaars te coachen over wat de wereld van ze wil. Integendeel. Een kunstenaar zoals Haseeb Ahmed is geïnteresseerd in alle aspecten van de wind; hij gaat er zó ver in dat we er enorm veel van kunnen opsteken. Onze job is om dat onderzoek volledig te ondersteunen: van het schrijven van aanvragen voor een beurs tot het verkopen van zijn werk. Overigens moet het ook op persoonlijk niveau 100% klikken met de kunstenaars die we vertegenwoordigen; er is geen economische stabiliteit en we nemen samen een risico om datgene te realiseren waar we in geloven. Affectie en vriendschap zijn daarbij van cruciaal belang.”

'We gaan in zee met kunstenaars die op een vrij specifiek pad bewandelen; die geïnteresseerd zijn in, en met hun werk commentaar geven op, heel specifieke zaken'

Haseeb Ahmed, 'The Wind Egg Incubation Tunnel', 2018, installatieoverzicht 'IN SITU: Haseeb Ahmed – The Wind Egg', M HKA, Museum van Hedendaagse Kunst, Antwerpen, 2018. Foto: M HKA, Christine Clinckx. Courtesy de kunstenaar en Harlan Levey Projects

Sean Crossley, tentoonstellingsoverzicht 'Rénovation de la Bourse', WIELS Project Room, 2021. Courtesy de kunstenaar & Harlan Levey Projects

Emmanuel Van der Auwera, 'Nine Florida Stories', Open Studio Event, 2021. Foto: Damon De Backer. Courtesy de kunstenaar & Harlan Levey Projects

Ive Stevenheydens

Waarom zijn jullie niet in de non-profit gegaan?

Harlan Levey

“Onze eerste business was een vzw. Die hebben we nog steeds. We hebben lang de boot afgehouden om subsidies te vragen in België. Ik houd enorm van een land dat cultuur van overheidswege ondersteunt. Hoewel dat helemaal in mijn visie ligt, wilden we een structuur opzetten waar we ons eigen geld mee konden verdienen. We hebben veel geleerd door het ‘gewoon’ op die manier te gaan doen.”

Wing Lam Kwok

“We zoeken niet naar wat de markt wil, maar hopen natuurlijk wel dat er een koopkrachtig publiek is voor de weirdo things die onze kunstenaars en wij uitspoken.”

Ive Stevenheydens

Jullie openden minder dan een jaar geleden een tweede, veel ruimere stek in Molenbeek, naast jullie homebase in Elsene. In hetzelfde gebouw hebben ook de kunstenaar Emmanuel Van der Auwera en de designer Noro Khachatryan hun studio. Komen jullie vandaag rond als galeristen?

Wing Lam Kwok

“Het gaat goed. Harlan heeft lang kleinere jobs gedaan – lezingen, schrijven, interviews – om de zaak te onderhouden. Ik heb jaren in de supermarkt met mijn familie gewerkt om bij te dragen aan ons project. Vandaag doe ik dat nog, maar dat is nu enkel om de mensen waar ik zo veel van houd een handje te helpen.”

Harlan Levey

“Ons handeltje draait goed. We kunnen onszelf zelfs een klein salaris uitbetalen. We waren roekeloos toen we begonnen en investeerden alles in de zaak; in publicaties, kunstbeurzen, openingen en feestjes. Dat betaalt zich nu eindelijk uit. We zijn ook echte Belgen geworden: onze opbrengst hebben we geïnvesteerd in bakstenen en een tweede gebouw (lacht). Het geeft ons de kans om te groeien, samen met de kunstenaars, en het vormt een financiële zekerheid, een onderpand teneinde niet op straat te leven.”

Ive Stevenheydens

Wie zijn voor jullie belangrijke spelers op de kunstmarkt?

Wing Lam Kwok

:”Het start natuurlijk met de kunstenaars: de makers, de doeners, de denkers, de poëten. Dan is er het instituut, de staat, en de belastingbetaler. Collectioneurs en mecenassen, alsook studenten, kunstcritici, schrijvers en zo veel andere actoren, zijn ook van levensbelang.”

Harlan Levey

“Pas na een paar jaar begonnen we relaties aan te gaan met verzamelaars die gefascineerd waren door onze visie en kunstenaars die we presenteerden. Dat was geweldig. Aanvankelijk waren we er echter zeer op beducht niet enkel met deze selecte groep actoren in zee te gaan; dan zou het culturele discours enkel geleid worden door degenen die ervoor kunnen betalen. Wij wilden juist dat in de eerste plaats studenten en schrijvers zich zouden engageren met ons. In het begin organiseerden we ook dan ook shows waar er zowat niets te koop was, maar waar we wel de juiste mensen rond ons verzamelden. Zo bouwden we langzaamaan een structuur waarin  allerlei mensen op een gelijkwaardige manier met elkaar interacteren..”

Ive Stevenheydens

Kunstenaar Walter Swennen noemde onlangs in De Morgen de kunstmarkt een uitzaaiing van het kapitalisme, de kanker van de mensheid. Hoe staan jullie tegenover de kunstmarkt?

Harlan Levey

“Geld is een opgelegde zaak. Ik ben geen materialistisch persoon, maar een redelijk levenscomfort heb ik wel nodig. Ik ken de kritiek over de kunstmarkt, en ben het ermee eens dat die markt negatieve kanten heeft. Maar ik zie ook in dat de kunstwereld niet buiten de kapitalistische samenleving staat; waar soms gepretendeerd wordt van wel, staan wij als galerie met twee voeten in die wereld.”

Ive Stevenheydens

Zouden jullie een museum betalen om een kunstenaar van jullie te tonen?

Harlan Levey

“Elke keer dat we een tentoonstelling in een museum hebben, vraagt dat museum, vaak indirect, om geld; bijvoorbeeld door ons te vragen om de catalogus te ondersteunen. Daarop stappen wij naar een mecenas met de vraag of hij of zij geen werk wil kopen wil waarvan de opbrengst ten dele naar die zaak kan gaan. We moeten daar niet cynisch over doen. Het is een win-win-win situatie waarbij iedereen er beter uitkomt en iedereen in de cirkel elkaar ondersteunt. Uiteindelijk gaan dankzij dit proces ook meer mensen wat te weten komen over de kunstenaar en zijn of haar werk.”

'We leven het werk dat we doen. We proberen altijd onze limieten te verleggen, net als de kunstenaars die we vertegenwoordigen'

Jeroen Jongeleen’s introductie tot 'Jeroen Jongeleen x Park Ninoofsepoort', een workshop met de Molenbeek Rebels, Harlan Levey Projects 1080,2021. Foto: Damon De Backer. Courtesy de kunstenaar & Harlan Levey Projects

elephy, tentoonstellingsoverzicht 'Laying Bricks', scenografie door BUREAUY – Yuichiro Onuma, Harlan Levey Projects 1080, 2022. Foto: Adriaan Hauwaert. Courtesy de kunstenaar en Harlan Levey Projects

Ive Stevenheydens

Hoe ga je om met collectioneurs? Wat als een ‘foute’ persoon een werk van een kunstenaar wil kopen?

Wing Lam Kwok

“Een kritische houding is nodig maar oordelen is zinloos. Er bestaan inderdaad klanten die zich als shoppers gedragen; die werken kopen alsof het gelimiteerde sneakers of dure handtassen zijn. Daar moeten we als galeristen mee omgaan, ook al is dat niet erg aangenaam. In het ideale, en gelukkig meest voorkomende geval, wordt een klant een goede vriend. We houden er na al die jaren bijgevolg fantastische relaties op na.”

Harlan Levey

“Ze zeggen me vaak niet te emotioneel om te gaan met wat ik doe. Maar ik kan niet anders. Wat ik vroeger misschien zag als mijn zwakte, zie ik nu als mijn grote pluspunt. Ik heb het in deze ook niet graag over klanten of collectioneurs, maar liever over vrienden. De verkoop van een werk blijft een moeilijke zaak, want ik kan het maken van fouten niet uitsluiten. Elk werk heeft een ander thuis nodig. Kunst is wat anders dan een jasje kopen. We proberen iedereen hetzelfde te behandelen en geen vooroordelen te hebben. We hebben ook geen duizenden klanten. Hoe bekender de kunstenaar, hoe makkelijker het wordt om te kiezen wie ‘het recht’ heeft om het werk te kopen. In het begin was dat anders voor ons. Maar we zijn een winkel, en alleszins praten we steeds met de kunstenaar voor een verkoop plaatsvindt. Ik ben oud genoeg om in te zien dat idealisme en realiteit niet altijd volledig hand in hand lopen. Alles is genuanceerd in het leven en wij proberen er het beste van te maken.”

Ive Stevenheydens

Hoe zijn jullie zover gekomen?

Wing Lam Kwok

“Hard werken en grote risico’s nemen. We leven het werk dat we doen. We proberen altijd onze limieten te verleggen, net als de kunstenaars die we vertegenwoordigen.”

DIT IS DEEL 3 IN EEN INTERVIEWREEKS DIE IVE STEVENHEYDENS VOERT MET SMAAKMAKERS UIT DE BELGISCHE KUNSTWERELD. DEEL 1 WAS GEWIJD AAN ELEN BRAGA, DEEL 2 AAN MELAT GEBEYAW NIGUSSIE EN SOFIA DATI

Recente artikelen