Zaaloverzicht ‘Frenemy’ bij ROZENSTRAAT – a rose is a rose is a rose, foto: Gert Jan van Rooij
Vriend en vijand komen samen in de Rozenstraat – over de duotentoonstelling van Josefin Arnell en Margaret Haines
Bevriende kunstenaars Josefin Arnell en Margaret Haines nemen in de Rozenstraat vriend– en vijandschap onder de loep. In een decor vol referenties naar mainstream subcultuur worden stigma’s doorbroken en magie en animisme omarmd. Alles in deze onheilspellende en humoristische tentoonstelling blijkt ambivalent te zijn.
Wanneer je de expositieruimte van de Rozenstraat betreedt kom je terecht in een semi-duistere wereld. Het veranderende licht van de videowerken reflecteert in de neon wandbekleding; de sfeer wordt meteen goed neergezet. In het midden van de ruimte staan verschillende bankjes. Ze hebben poten van zwaarden en armleuningen die eindigen in skelethandjes. Hier en daar doemen doodskoppen op, en een lange, over de rug van een bankje ingevlochten, roze paardenstaart ingevlochten doet denken een korset van een gothic outfit. Referenties naar horror-, strip- en popcultuur zijn hier ingezet om een sfeer van outsiderscultuur neer te zetten; een beeldtaal die echter tegelijkertijd alweer zó geaccepteerd is dat het mainstream is geworden. Alles in deze tentoonstelling blijkt ambivalent te zijn.
Voor deze tentoonstelling realiseerden de Zweedse Josefin Arnell en Amerikaanse Margaret Haines voor het eerst gezamenlijk kunstwerken, in de vorm van de genoemde bankjes en een bijpassend wandkleed. Tegenover elkaar op de korte wanden zijn twee videowerken te zien. Arnells Wild Filly Story (2020) en Haines’ Ashes (2022). Beide duren even lang en wisselen steeds van wand.
[blockquote]Een lange, over de rug van een bankje ingevlochten, roze paardenstaart ingevlochten doet denken een korset van een gothic outfit
Curator Sjoerd Kloosterhuis heeft de duo-expositie een toepasselijke titel gegeven. “Frenemy” is een term voor iets dat zich beweegt tussen vriend (friend) en vijand (enemy). De tijd lijkt het onderwerp te hebben ingehaald; complottheorieën en fake nieuws krijgen steeds meer voet aan de grond en de recente Russische inval in buurland Oekraïne geeft de vraag wie je nog kan en wil vertrouwen, en wat wederzijdse afhankelijkheid betekent, een bloedige lading.
Op het wandkleed Frenemies (2021) is een boosaardige geest te zien die uit de fantasiefles van een mensfiguur lijkt te komen en zich tegelijkertijd om die figuur heen kronkelt. Een paard berijdt zijn ruiter, of is het toch andersom? Beleven ze hier allebei plezier aan? Boven een afbeelding van een bloeddorstige kat met grote ogen staat liefkozend doch onheilspellend: ‘Hello dog.’ Met het drie en een halve meter lange wandkleed refereren Haines en Arnell aan de mogelijke ongure kanten van vriendschap: denk aan roddel, haat, wraak en manipulatie.
Referenties naar horror-, strip- en popcultuur zijn hier ingezet om een sfeer van outsiderscultuur neer te zetten; een beeldtaal die echter tegelijkertijd alweer zó geaccepteerd is dat het mainstream is geworden
De video Ashes (2022) speelt zich af in het jaar 2047; onduidelijk is of het toekomstscenario dat Margaret Haines schetst er een is van radicale revolutie of van totale destructie. In een monoloog, uitgevoerd door performance kunstenaar Jette Hermainis, spreekt een personage als een soort messias over bloedtransfusies en narcosemiddelen die worden ingezet in de zoektocht naar geestelijke en spirituele verlossing van zondes.
In de andere video is te zien hoe twee mensen aan de rand van een paardenbak in gesprek zijn: ‘Een paard zonder ballen is geen hengst meer. Hij is het slachteroffer geworden van liefde.’ Het videowerk Wild Filly Story (2020) van Josefin Arnell speelt zich af op een zorgboerederij. De liefde voor de paarden gaat ver, wordt op een gegeven moment zelfs met een barbecue vol paardenvleeshamburgers gevierd. In het gezelschap, dat aan een lange tafel in de stal heeft plaatsgenomen, lijkt het lachen steeds meer over te gaan in hysterie. Het script van de film is gedeeltelijk gebaseerd op het persoonlijke ervaringen van Arnell. In de film draait het om de complexe kanten van vriendschap, de dunne scheidslijn tussen liefde en controle. De centrale vijf vrouwelijke hoofdrolspelers onderwerpen zich aan hun verlangens tot paarden en nemen dan weer zelf de touwtjes in handen. De keuze om het paard te castreren zodat hij minder agressief reageert is nog een zachtaardig voorbeeld.
In deze duo-tentoonstelling spelen Haines en Arnell in op pijnlijk actuele thema’s als codependentie en vriendschap. Zijn je vrienden wel je vrienden? Frenemy vraagt: wat zijn goede intenties eigenlijk? En gezien vanuit de ogen van wie? Haines en Arnell doorbreken stigma’s rondom vriendschap en omarmen magie, animisme en spirituele communicatie als mogelijkheden om trauma’s te verweken. Daarin weten Haines en Arnell elkaar goed aan te vullen; Frenemy is een onheilspellende, maar soms ook humoristische duo-tentoonstelling die je opnieuw laat nadenken over (eigen)belangen, wie wie temt en de gevolgen van keuzes die we maken in relatie tot anderen.
Joselin Arnell & Margaret Haines, Frenemy, Rozenstraat – a rose is a rose is a rose, te zien t/m 7 april 2022
De bankjes zijn gemaakt in samenwerking met Alexis Bondoux en Noah Cohen.
Lotte van Geijn
is beeldend kunstenaar en schrijver